بن سلمان، عامل کلیدی سرکوب گسترده درعربستان

‘ ‘الدار ممدوف’ مشاور سیاسی حزب سوسیال دموکرات در کمیته ارتباطات بیگانه پارلمان اروپا روز گذشته (جمعه) در گزارشی در تارنمای نشریه آمریکایی اضافه کرد: پارلمان اروپا هفته گذشته در استراسبورگ قطعنامه ای حقوق بشری در مورد بازداشت های موخر فعالین حقوق بانوان در عربستان سعودی تصویب کرد.
کشورهای دارای نفوذ اتحادیه اروپا مثل انگلستان و فرانسه، عربستان سعودی را متحد و دوست خود می دانند و با توجه به آرمانگرایی مدافعان حقوق بشر در دنیای حقیقی و زاویه گرفتن کشورهای اروپایی از چنین متحدینی از نقض حقوق بشر توسط عربستان سعودی، این مبحث از ارزش بسیاری بهره مند هست.
هر چند اتحادیه اروپا قبل از این هم با بعضی کارهای عربستان سعودی موضع های مخالف داشته هست، من جمله وقتی که عربستان سعودی به گسترش وهابیت در سراسر جهان دست زد یا اینکه این اتحادیه مکررا و مکررا خواستار تحریم فروش اسلحه اتحادیه اروپا به ریاض به سبب نقض حقوق بشر در یمن بود. اما آنچه قطعنامه موخر پارلمان اروپا بر علیه عربستان را مفهوم مخصوصی می بخشد، زمینه موجود هست که تغییر یافته هست.
این اولین بار از زمان آغاز اصلاحات در عربستان هست که اتحادیه اروپا چنین موضعی در پیش می گیرد. عزیمت پرطمطراق شاهزاده ‘محمد بن سلمان’ (ولیعهد سعودی) به اروپا نقطه عطفی در تاریخ ارتباطات اروپا و عربستان به شمار می آمد و دیدارهای متعدد ‘عادل الجبیر’ وزیر امور خارجه عربستان در سال ۲۰۱۸ از آمادگی ریاض برای استحکام ارتباطات با اروپا خبر می داد. ناگفته نماند عربستان حتی می خواست با ایجاد یک دفتر نمایندگی در اتحادیه اروپا به غیر از دفتر دوطرفه اش در بروکسل به این ارتباطات جانی دیگر بخشد.
علاوه بر این تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خارج شدن از برجام، این گمان را در ذهن سعودی ها ایجاد نمود که اتحادیه اروپا هم با در پیش گرفتن رویکردی سختگیرانه بر علیه ایران، سیاست همکاری در خاورمیانه را کنار گذاشته و به ایالات متحده و عربستان سعودی برای انزوای ایران می پیوندند.
اما قطعنامه موخر شوک بزرگی به مقام های عربستان سعودی وارد کرد. این قطعنامه قوانین سختگیرانه و مردسالارانه عربستان را که فارغ از هرگونه دیدگاه دموکراتیک، بانوان را شهروند درجه دوم به شمار می آورد، نشانه گرفت. پارلمان اروپا علاوه بر این با اعلام اینکه اصلاحات پرزرق و برق محمد بن سلمان آنان (زنان) را تحت تاثیر قرار نداده هست، اضافه کرد: در حالی که شاهزاده سعودی، پشتیبانی های لفظی برای اصلاحات حقوق بانوان در طول عزیمت خود به اروپا و ایالات متحده عرضه داد، اما چنین اصلاحاتی تا به حال بسیار محدود بوده و نظام مردسالارانه این کشور به عنوان جدیترین مانع بر سر راه حقوق بانوان تاحالا تا اندازه بسیاری دست نخورده باقی مانده هست.
از طرف دیگر از وقتی که وی آغاز به تثبیت کنترل نهادهای امنیتی کشور کرده، شاهد سرکوب گسترده فعالین سرشناس، وکلا و مدافعان حقوق بشر بوده ایم.
در بخش عملیاتی این قطعنامه علاوه بر این آمده هست ‘سرکوب مداوم مدافعان حقوق بشر، من جمله مدافعان حقوق بانوان، ارزش روند اصلاحات در این کشور را تضعیف می کند.’

** درخواست پارلمان اروپا برای تعیین گزارشگر ویژه حقوق بشر برای عربستان
‘ برای اولین بار پارلمان اروپا از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد درخواست کرد تا یک گزارشگر ویژه حقوق بشر را برای عربستان سعودی، که دارای بدترین رکوردها در راستای حقوق بشر هست، منصوب کند. اعضای پارلمان اروپا علاوه بر این از نقش ‘برهم زننده آرامش’ این کشور در منطقه خاورمیانه انتقاد نمودند.
رای گیری نشان می دهد که اکثریت قاطع ‘حزب راست میانه’ یعنی ‘حزب مردم اروپا’ به سود تحریم بر علیه عربستان سعودی رای دادند. این امر به ویژه برای عربستان سعودی بسیار تکان دهنده هست، چون که تعداد بسیاری از دوستان بانفوذ عربستان در این حزب قرار دارند. ناگفته نماند در گذشته این حزب از هرگونه انتقاد از عربستان اجتناب می کرد، اما حال شاهد رای بسیار بالای این حزب برای تحریم ریاض هستیم. به شکلی که نتیجه پایانی پشتیبانی غیرمستقیم از این حرکت نشان می دهد: ۵۲۵ رای به سود تحریم عربستان، ۷۲ رای ممتنع و تنها ۲۹ رای مخالف تحریم بر علیه ریاض.
سر انجام باید تاکید کرد گرچه این قطعنامه الزام آور نیست اما اکثریت قاطع پارلمان اروپا، قدرت سیاسی بسیاری را در اختیار دولتهای عضو اتحادیه اروپا و ‘فدریکا موگرینی’ مسئول سیاست بیگانه اتحادیه اروپا قرار می دهند تا کارهای مشخصی برای برطرف ابهامات سوال برانگیز در مورد وضعیت حقوق بشر و در صورت ضرورت تحریم در پیش گیرد.
در ادامه باید اظهار کرد این اقدام پارلمان اروپا در راستای برانگیزاندن عصبانیت عربستان نیست لکن کوشش برای محافظت یک موضع اصولی در مورد وضعیت حقوق بشر عربستان، بدون در نظر گرفتن ملاحظات ژئوپولیتیک هست.

* ‘
اروپام***۷۲۷۶**۱۴۷۹