آقای رییس‌جمهور شما تکلیف را روشن کنید!

آقای اردوغان رئیس جمهور ترکیه توانایی حیرت‌آوری در فرار روبه جلو دارد. لطفا از این توصیف برداشت بدی نداشته باشید. شاید این حق یک سیاستمدار باشد. به عنوان یک شاخص رفتاری او انگاره‌ای جز این از خود در برابر ما قرار نداده و اين به ما ارتباطی ندارد!

آقای اردوغان در مصاحبه‌ای با برنامه “هارد تاک”در بریتانیا در واکنش به عدم پذیرش کشورش در اتحادیه اروپا گفته “اروپا تکلیف ما را روشن کند!”. او در حالی چنین سخنی به زبان می آورد که برخی منابع دیپلماتیک مقیم وین تاکید کرده اند “”اتفاقا اروپا سال‌هاست از ترکیه درخواست مشابهی کرده است. لطفا شما دست از سرما بردارید!””. همین منابع دیپلماتیک می‌گویند آنکارا که مایل نیست مسئولیت اقدامات بی ثبات کننده خود در خاورمیانه و تهدید جامعه اروپا را به عهده بگیرد تهدید دیگران را به یک عادت تبدیل کرده است””. اکنون به نظر می رسد کنار آمدن با این عادت روز بروز سخت تر می شود . این سختی تنها در ادبیات تند سیاسی دولتمردان ترک خلاصه نمی شود. بلکه اکنون با متدی کاملا سیستماتیک و نسبتا حرفه یی ازانواع تهدید های عملگرایانه روبرو هستیم که به نوبه خود این سوال را مطرح کرده “با ترکیه چه می توان کرد!؟”.

گرچه فعلا پاسخی برای این سوال وجود ندارد، اما با نگاه به چهره خونین خاورمیانه،محال است بتوان نقش و مسئولیت ترکیه درحوادث حداقل 5 سال گذشته را نادیده گرفت.جایی برای اغماض وجود ندارد.برای تکمیل چک لیست اقدامات آنها، لطفا راه دوری نروید.خاورمیانه در همین نزدیکی ها و اتباع آواره و بی گناه آن(مانند سوریه و عراق) در خیابان های شهر های اروپایی به گونه یی رقت انگیز قابل مشاهده هستند. متاسفانه بیش از یک ونیم دهه است مشخصا اروپا با مسامحه در برابر ترکیه و ندیدن آنچه که باید دیده می شد،عملا تاکتیک مدارا و تساهل را به یک استراتژی راهبردی در برابر این کشور تبدیل کرد و اکنون گرفتار عواقب آن شده است. این مسامحه با برداشتی که مقامات ترکیه از آن داشتند در خروجی نهایی به عادت “هر کاری در هر جایی دلت می خواهد انجام بده”تبدیل شد.عادتی بسیار بد،خیلی بد!!. شاید اروپا چنین برداشتی را صرفا یک سوء تفاهم موضوعی توصیف کند.اما این چنین توصیفی در اثباتی ترین حالت تغییری در اصل ماجراایجاد نمی کند.آنها اکنون قلب اروپا را هدف گرفته اند.

در یک نمونه شناخته شده، ابتدای آوریل سال جاری در اوج بحث های مناقشه برانگیز مربوط به رفراندم قانون اساسی ترکیه،آنگاه که مسئولان ارشد ترکیه کشورهای اروپایی را تهدید به فعال کردن گسل جامعه مقیم ترک در صورت عدم تمکین به خواسته هایشان کردند، اروپا صرفا با یک سوء تفاهم روبرو نشد،بلکه به وضوح تهدید شد! اکنون آقای رییس جمهور بدون توجه به کارنامه نه چندان قابل دفاعش درآشوبی های خاورمیانه که همه ما را گرفتار کرده است می‌گوید “تکلیف ما را روشن کنید!”. او در ادامه مصاحبه خطاب به “زینب بداوی” در برنامه “هارد تاک” سرویس جهانی بی بی سی گفته” برای ترکیه مایه آرامش خاطر خواهد بود اگر اتحادیه اروپا بگوید نمی‌تواند ما را به عضویت بپذیرد!”. در حالی که آقای اردوغان خوب می داند اروپا به این عدم پذیرش شاید شائق تر باشد. مشکل آنکارا این است با نگاهی محدود، گرم نگه داشتن کانون های بحران در خاورمیانه و یا تهدید فعال کردن گسل های جمعیتی ترک مقیم اروپا را با این هدف دنبال می کند که اروپا بالاخره به نقش ترکیه در جهان پر آشوب کنونی واقف و به عنوان یک عنصر قدرتمند به عضویت اتحادیه پذیرفته شود.

با چنین زاویه نگاه و حرکتی باید به صراحت گفت آنچه اکنون با زبان تهدید از سوی مقامات ترکیه شنیده می شود، جز افزایش ضریب ریسک همکاری با این کشور و بالا بردن شاخص منفی ایجاد تهدید امنیت استراتژیک ثمری نصیب آنها نخواهد شد. اصرار به حرکت در این مسیر مخاطره انگیز نگاه به ترکیه را معکوس خواهد کرد. کما اینکه آلمان تصمیم به انتقال نیروها و هواپیماهای جنگی تورنادو خود از پایگاه اینجرلیک به اردن گرفته است.حال عجیب است مقامات ترک متوجه این نکته نشده و باز هم می‌گویند “تکلیف مارا روشن کنید!”. در حالی که تکلیف آنها روشن است.آقای رئیس جمهور می گوید “”اتحادیه اروپا دیگر ما را به اجلاس سران دعوت نمی‌کند.مردم ترکیه دیگر اتحادیه اروپا را نمی‌خواهند و معتقدند که رویکردش به ترکیه صادقانه نیست””. آقای رئیس جمهور؛ با همه احترامی که برای شما قائلیم اما باید بگوییم این سخنان دقیقا مواضع و خواست مخاطبان شما ست. شما چرا تکلیف را روشن نمی کنید؟
matinmos@gmail.com