مشارکت تجاری با همسایگان؛ کلید رونق اقتصاد درونزا و برون نگر

به گزارش تدبیرشرق به نقل از ایرنا، توافق اتمی برجام بستری را برای توافقات با اهمیت بین الملل فراهم کرد و فصل تازه ای در ارتباطات ایران با جهان گشود؛ زیرا بر پایه این توافق با اهمیت جهانی، قرار بود موانع برقرار کردن ارتباط تجاری و اقتصادی با دیگر کشورها- مثل تحریم های یکجانبه و بین المللی اتمی برداشته شود.
با این همه، «دونالد ترامپ» که از بهمن سال ۱۳۹۵ به عنوان رییس جمهوری آمریکا بر سر کار آمده است، شامگاه هجدهم اردیبهشت ماه خارج شدن این کشور از برجام را اعلام نمود و اظهار کرد که تحریم های یکجانبه تعلیق شده بر علیه ایران را در فرصتی ۹۰ تا ۱۸۰ روزه باز می گرداند.
به دنبال این تصمیم، بعضی شرکت های اروپایی برای ماندن در بازار ایران یا ترک کردن آن مردد مانده اند؛ هرچند کمیسیون اروپا اعلام نموده است برای مبارزه با تحریم آمریکا قانون انسداد را برای مراقبت از شرکت های اروپایی اجرایی می کند.
از سوی دیگر، برقرار کردن ارتباطات خوب با کشورهای همجوار به طور مستمر از سیاست های با اهمیت جمهوری اسلامی است که لزوم آن در شرایط کنونی- خارج شدن آمریکا از برجام- بیشتر از پیش احساس می شود.
افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان بیشتر از ۶هزار کیلومتر مرز مشترک خشکی با جمهوری اسلامی دارند.
ایران ۲هزار و ۷۰۰ کیلومتر مرز آبی از طریق دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان با دیگر کشورها دارد که شمار آنان را به ۱۵ همسایه می رساند.
در این میان، ارتباط با کشورهای همسایه الزام هایی را می طلبد که با توجه به سیاست های کلان جمهوری اسلامی ایران مثل اقتصاد مقاومتی اهمیت می یابد.
در سیاست های اقتصاد مقاومتی که سال ۱۳۹۲ ابلاغ شد، بر تولید درونزا و برون نگر تاکید شده است؛ به این مفهوم که با برطرف موانع تولید داخلی، بتوان برای محصول پایانی و فرآوری شده ای که اعتبار افزوده بالاتری دارد، بازارهای منطقه ای و بین المللی یافت و راه صادرات آن را گشود.

**ارتقای مشارکت های اقتصادی در گرو بهبود ارتباطات سیاسی
در این ارتباط، وزیر صنعت های دولت های چهارم و هفتم که حالا دبیر مجمع وزیران ادوار است، بالا بردن مشارکت های اقتصادی ایران با کشورهای همجوار را در گرو بهبود ارتباطات سیاسی دانست.
« «غلامرضا شافعی» در اظهار کرد و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در مورد مشارکت اقتصادی کنونی ایران و کشورهای همجوار اظهار کرد: بعضی همسایگان ارتباطات خوبی با ایران دارند اما بعضی دیگر آنگونه که شایسته کشورهای اسلامی است، ارتباط شایسته ای با کشور ما ندارند.
شافعی که در دولت ششم وزیر تعاون بود، دنبال کرد: میزان ورود و خارج شدن کالا و مراودات بازرگانی ناشی از ارتباطات سیاسی است، در نتیجه ایران باید برای بهبود زیادتر ارتباطات دیپلماتیک با همسایگان کوشش کند.

** اصلاح ارتباطات با همسایگان به سود دنیای اسلام و منطقه
شافعی ارتباطات سیاسی کشورها را در ارتباطات اقتصادی بشدت مؤثر دانست و تاکید کرد ارتباطات کشورهایی مثل امارات و کویت با ایران کمتر از انتظار است.
به گفته وی، در شرایط کنونی با توجه به خارج شدن آمریکا از توافق اتمی برجام، عربستان کوشش می نماید بازارهای جهانی را از نفت تولیدی خود پر و بازارهای بیشتری را از آن خود کند.
شافعی اظهار کرد: سالها است عربستان به دنبال افزایش حجم تولید نفت خود است اما اگر ارتباطات سیاسی ایران با این کشور بخوبی جلو رود و تنظیم شود این نوع رقابت ها به دشمنی مبدل نمی توان.
شافعی علاوه بر این اظهار کرد: اصلاح ارتباطات با همسایه ها توان دارد به سود دنیای اسلام و منطقه باشد.

**ضرورت بهره گیری از حجم های مرزی
در این پیوند یک کارشناس مساله های اقتصادی، توسعه ارتباطات تجاری با کشورهای همسایه را لازمه بهره برداری بهینه از حجم های محلی مرزی بویژه در بخش های کشاورزی و معدنی دانست و اظهار کرد: از توان کنونی برای تولید کالاهای رقابتی به خوبی استفاده نشده است.
««بایزید مردوخی» در اظهار کرد و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اضافه کرد: با توسعه استفاده از حجم های طبیعی منطقه های متفاوت کشور من جمله استان های مرزی و بهره مندی از فناوری های مدرن میتوان اعتبار افزوده زیادی را برای تولیدات رقابتی ایجاد نمود.
وی تاکید کرد نرخ تولیدات داخلی باید به شکلی باشد که بتوان با صادرکنندگان حریف به کشورهای همسایه رقابت کرد.

** حجم مغفول صنعت های تبدیلی و معدنی
به گفته مردوخی، علی رغم اینکه منطقه های غربی کشور حجم ایجاد صنعت های تبدیلی کشاورزی را دارند اما از این مزیت برای صادرات بهره برداری نشده است.
این اقتصاددان، از معادن کانی موجود در منطقه های غربی کشور به عنوان یکی دیگر از مزیت های صادراتی با اهمیت یاد نمود که امکان تولید کالاهای صنعتی و فرآوری آنان را به ایران می دهد.
ایران هفت درصد معادن جهان را در خود جای داده که اعتبار آنان ۷۰۰ میلیارد دلار تخمین شده است.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد ایران می توانست به جای اینکه واردکننده کالا از ترکیه باشد، از بازار این کشور برای صادرات تولیدات خود استفاده نماید.
آذربایجان غربی تنها استان ایران است که از طریق مرز «سرو» با ترکیه مرز مشترک دارد.
وی اضافه کرد: درآمد سرانه عراق به نسبت بالاست و بازار قابل ملاحظه ای محسوب می شود اما ایران در این بازار نیز چیزی برای عرض اندام نداشته است.
طولانی ترین مرز ایران با عراق به طول یک هزار و ۴۵۸کیلومتر است و استان های خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و قسمتی از آذربایجان غربی را دربردارنده می شود.
کوتاه ترین مرز ایران به طول ۲۷۰کیلومتر از طریق استان های آذربایجان شرقی و اردبیل با ارمنستان است.
وی اعتقاد دارد در استان های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و شمالی استعدادهای منطقه ای زیادی وجود دارد که به اندازه کافی برای تولید کالاهای صادراتی قابل رقابت با کشورهای همسایه و حریف از این حجم ها استفاده نشده است.

** لزوم توجه زیادتر به بازار انرژی و منطقه های آزاد
مردوخی اظهار کرد: مساله بازار انرژی منطقه متمایز از دیگر صنعت های است و ایران با بهره مندی از حجم های بالا در راستای انرژی توان دارد بازار کشورهای همجوار را تسخیر کند.
وی اضافه کرد: وجود منطقه های آزاد کشور در بخش های متفاوت نیز مزیت اقتصادی مهمی محسوب می شود.
این کارشناس اقتصادی توصیه نمود با ایجاد صنعت های مونتاژ در این منطقه های میتوان صادرات به کشورهای همسایه را زیاد کرد.
ایران هفت منطقه آزاد تجاری – صنعتی دارد که دربردارنده کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی، اروند و ماکو است.

** فرجام حرف
یکی از خلاء های موجود برای توسعه همه جانبه مشارکت های تجاری منطقه ای و جهانی و دستیابی به بازارهای جدید، ناتوانی دیپلماسی اقتصادی کشور بود.
در همین پیوند، مرداد سال قبل عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس شورای اسلامی، از برنامه وزارت امور خارجه برای تشکیل معاونت دیپلماسی اقتصادی اطلاع داد.
«
در این چارچوب، بیست و هفتم بهمن ماه سال قبل وزیر امورخارجه، معاونان جدید خود را طبق ساختار جدید معرفی کرد و «غلامرضا انصاری» عهده دار پست معاونت دیپلماسی اقتصادی گردید.
انصاری در سفری که اردیبهشت سال کنونی به آبادان داشت، اعلام نمود توسعه ارتباطات بازرگانی با کشورهای همسایه بویژه عراق از اغراض کلیدی این معاونت است.

گزارش از امیر خانزاده
اقتصام*۶۹۸۴*۱۹۶۱*