نقش حیاتی آزادی مطبوعات در مبارزه با فساد و ارتقای شفافیت

به گزارش تدبیرشرق، شاهد وزیری در یادداشتی نوشت؛ امروز سوم ماه می ( ۱۴ اردیبهشت) روز جهانی آزادی مطبوعات است که در سال ۱۹۹۱ میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل با رویکرد برجسته سازی اهمیت آزادی اهالی مطبوعات و تاکید بر وظیفه ی کشورهای عضو سازمان ملل در حفاظت از این آزادی و مهیا کردن بستر آن آن بر اساس ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر نامگذاری شده است.

گرامیداشت روز جهانی آزادی مطبوعات شاید احترام به یکی از مهم ترین اصول  دنیای جدید است که بسیاری آن را ضامن امنیت و رشد یک جامعه توصیف می کنند و متاسفانه هنوز در بسیاری از نقاط جهان این اصل و احترام به رکن چهارم دموکراسی (مطبوعات و رسانه های آزاد) نادیده انگاشته می شود.

توماس جفرسون سومین رییس جمهور آمریکا و نویسنده اصلی بیانیه استقلال ایالات متحده آمریکا جمله ای درخور تامل در خصوص آزادی مطبوعات دارد؛ « امنیت زمانی برقرار می گردد که مطبوعات آزاد است و همگان قادر به خواندن ان هستند» حقیقت این جمله را می توان در نقش مطبوعات و رسانه های آزاد جهان در دسترسی و انتشار اخباری همچون جنایت علیه بشریت در جنگ رژیم صهیونیستی علیه مردم بی دفاع غزه و یا برخورد خشن پلیس آمریکا با دانشجویان متحصن حامی مردم فلسطین در دانشگاه کالیفرنیا بخوبی مشاهده کرد.

در سطح ملی نیز انتشار مستندات فساد و رانت برخی از افراد طی دهه های گذشته از سوی فعالین رسانه ای جناح حتی مختلف سیاسی منجر به آگاهی و ورود دستگاههای مسئول در جهت بازگرداندن اموال مردم و مجازات متخلفین و مفسدین گردید و در سطح بومی نیز می توان گفت انتشار اسناد مزایده اموال شرکت شرکت دخانیات گیلان و پرسش و تعجب رسانه و افکار عمومی از قیمت اولیه بسیار پایین این اموال منجر به ورود بموقع دادگستری گیلان به این موضوع و افزایش بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومانی قیمت این اموال پس از کارشناسی مجدد و جلوگیری از حراج این املاک شد.

امروزه در جهان سه اصل مهم برای آزادی رسانه ها و مطبوعات وجود دارد

امروزه در جهان سه اصل مهم برای آزادی رسانه ها و مطبوعات به منظور دسترسی آزاد به اطلاعات وجود دارد که همه دولت ها فارغ از سلیقه های شخصی خود ملزم به رعایت آن ها هستند. اصل اول آزادی مطبوعات حق انتشار آزاد است که به موجب این حق، افراد می توانند نشریه مورد علاقه خود را تاسیس کنند و به هر دلیلی نباید این اصل نادیده گرفته شود تا از تک صدایی رسانه ها و تریبون تک سویه برخی از جریانات سیاسی و اصحاب قدرت جلوگیری گردد.

دومین اصل این آزادی، حق برخورداری از امنیت شغلی برای اهالی مطبوعات و رسانه است، امنیت شغلی که علی رغم قرار گرفتن این شغل در رده مشاغل پرخطر جهان همچنان از وضعیت مطلوبی بالاخص در کشورمان برخوردار نیست و این امر طی دهه های گذشته به شدت میل و علاقه افراد به تحصیلات آکادمیک روزنامه نگاری را کاهش داده است.

برخورداری از دادرسی عادلانه هنگام طرح دعاوی حقوقی علیه رسانه ها و مطبوعات نیز سومین اصل این آزادی محسوب میگردد.

مادامی که تلاش برای رعایت حداکثری این سه اصل آزادی مطبوعات از سوی دولتها و تمامی افراد موثری یک جامعه مدنی صورت گیرد رسانه های آزاد به مثابه کانالی دوسویه میان دولتها و مردم بدل می گردند و می توانند از یک سو دولتمردان را از نیازها، توقعات و انتقادات افراد جامعه مطلع کنند و از سوی دیگر با شفاف سازی و انتقال ساده اطلاعات به مردم، اجرای تصمیم سازی های دولت را در محدوده قانون اساسی و ارزشها تسهیل کنند. دولتها باید به این سطح از بلوغ سیاسی برسند که در صورت فعالیت آزادانه رسانه ها و دسترسی آزاد به اطلاعات، فساد کشف و عرصه بر مفسدان و رانت خواران تنگ می شود اما متاسفانه هرگاه نظارت دولتها بر اساس سلایق شخصی خود بر پیکره نحیف رسانه های آزاد و مستقل و دسترسی آزاد آنها به اطلاعات بیشتر بوده، ضریب فساد اجتماعی و اقتصادی و امنیتی نیز افزایش یافته است.

آنچه واضح است اینکه خبرهای خلاف واقع و غیرموثق و نسبت دادن آن به شخصیت های حقیقی و حقوقی، تهمت و افترا، نشر اکاذیب و … جرم هایی هستند که در صورت ارتکاب هریک از آن ها از سوی خبرنگاران، آن ها باید بعد از احراز جرم به دادگاه های مطبوعات معرفی شوند و با حضور وکیل و با تفهیم اتهام محاکمه شوند.  اما گاها شاهد آن هستیم که متاسفانه برخورد با مطبوعات و اصحاب رسانه در ایران بیش از آنکه در راستای قانون باشد، زیر تاثیر تفسیرهایی اعمال می شوند که برخی با استناد به توجیه های قانونی غلط و نادرست انجام می دهند.

نباید فراموش کنیم که ممکن است تزریق یک واکسن حتی تب و بیماری کوتاه مدتی را ایجاد کند اما ایمنی حاصل شده از تزریق این واکسن میتواند شفابخش نفوس بسیاری باشد.

به زعم اینجانب مسوولان ارشد کشور و به طبع آن مسئولان ارشد هر استان و شهر بجای ارعاب خبرنگاران و سو استفاده از موقعیت و جایگاه خود در راستای وادار به سکوت کردن مطبوعات در قبال گزارش تخلفات و یا ترک فعل ایشان باید با افزایش ظرفیت نقدپذیری خود این تب و التهاب را به جان بخرند تا به سلامت و ایمنی جمعی بعد از آن در جامعه تحت مدیریت خود نائل آیند.

شاهد وزیری
مدیر مسئول پایگاه خبری تحلیلی گیل خبر