آیا فرقی نمی کند چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شود؟/صادق زیباکلام
تدبیرشرق/در ایران یک سری باورهای نادرست سیاسی پیرامون آمریکا رایج است.گذشت زمان برخی از آنها را تعدیل نموده اما برخی دیگر دست کم برای بسیاری از ایرانیان تکان نخورده. یکی ازاین باورها آن است که “فرقی نمیکند درآمریکا چه کسی به ریاست جمهوری انتخاب شود. مهم مجموعه سیاست هاوتصمیمات است که در مراکز دیگری اتخاذ میشوند و رئیس جمهور، صرفنظر ازآنکه دمکرات است یا جمهوریخواه، ترامپ هست یا بایدن ادامه می‌یابد.”
این باورهشتاد سال پیش توسط حزب مارکسیست توده درایران تولد یافت. از دید مارکسیست ها، برجهان یک نظام گسترده اقتصادی که به آن سرمایه داری می گفتند حاکم بود. صنایع بزرگ، موسسات مالی، بانکها و غیره تعلق به سرمایه داران داشتند و آنها بودند که پشت درهای بسته سرنوشت جهان را در دست داشتند درحالی که حسب ظاهرش انتخابات آزاد هر چهار سال یک بار اتفاق می افتاد و یک رئیس جمهور دمکرات یا جمهوریخواه هم انتخاب می شود. مردم هم فکر میکنند آنها هستند که با آراءشان سرنوشت آمریکا را در دست دارند. درحالی که سرنوشت واقعی آمریکا (و جهان هم بدنبال آمریکا) در جای دیگری است که رقم میخورد. دردستان تراست ها، کارتل ها، شرکت های بزرگ چندملیتی، کارخانجات اسلحه‌سازی ونه رأی دهندگان آمریکایی.
همانند بسیاری از باورهای دیگرحزب توده، این باورِ آن حزب هم به مرور زمان در میان پارادایم سیاسی جریانات دگراندیش روشنفکری و مبارز علیه رژیم شاه اعم ازاسلام گرا یا چپگرا نهادینه شد. اگراحتمالی وجود می داشت که با افول ادبیات مارکسیستی درجهان، درایران هم همچون بسیاری ازجوامع دیگر تکانی در باورهای جزم گرایانه مارکسیستی بوجود می آمد ،ظهور جریان “آمریکا ستیز” بعد از انقلاب آن امیدها را بر باد داد و برخلاف جوامع دیگر، همچنان همان نگاه مارکسیستی هشتاد سال پیش گفتمان رسمی را تشکیل میدهد.
البته گامی را که در ایران هم مثل بسیاری از جوامع دیگر، دانشگاهیان، دگراندیشان، روشنفکران و نویسندگان در جهت مارکسیست زدایی میبایستی برمیداشتند اما بنا بر دلائل تاریخی میسر نشد، بتدریج توسط فضای مجازی دارد برداشته میشود.
فضای مجازی باعث شده که برای نخستین باردر ایران نگاه ورشکسته تاریخی که “فرقی نمیکند چه کسی درانتخابات آمریکا پیروز شود” دارد جای خود را به نگاه واقع بینانه تری میدهد.
