حدود دو هفته پیش از مهلت تعیین شده از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای رفع نواقص ادعایی توافق هسته ای با ایران (برجام) ، جامعه بین المللی و متحدان اروپایی آمریکا یکصدا خواستار حفظ برجام شده و ایران نیز بر اجرای تعهدات آمریکا تاکید کرد است.
به گزارش تدبیرشرق ، با نزدیک شدن ۱۲ ماه می (۲۲ اردیبهشت) موعد اعلام نظر دولت آمریکا درباره برجام و تمدید تعلیق تحریمها ، دور جدیدی از رایزنی ها و فشارهای بین المللی بر دولت آمریکا و شخص ترامپ رئیس جمهوری این کشور برای پایبندی به توافق هسته ای جامعه بین المللی با ایران آغاز شده است. جامعه جهانی و متحدان غربی واشنگتن درخواستها از آمریکا برای خارج نشدن از برجام را افزایش داده اند و در همین حال ، جمهوری اسلامی ایران نیز تاکید کرده که آمریکا علاوه بر ماندن در برجام باید اجرای کامل تعهدات خود در برجام را با حسن نیت آغاز کند.
نقطه آغازین دور جدید این تلاشها نامه ۵۰۰ نماینده پارلمانهای فرانسه ، انگلیس و آلمان خطاب به کنگره آمریکا بود که در آن خواستار تلاش برای حفظ برجام به عنوان یک دستاورد مهم دیپلماتیک شدند. نمایندگان پارلمان های سه کشور اروپایی در این نامه که اواخر هفته گذشته در چند روزنامه معتبر اروپایی و آمریکایی منتشر شد ، با بیان اینکه مسائل دیگر باید جدا از برجام رسیدگی شوند، بر لزوم جلوگیری از اشاعه هسته ای در منطقه آشفته (خاورمیانه) و حفظ مشارکت فرا آتلانتیک تاکید کردند و هشدار دادند: اگر برجام از بین برود ، ایجاد یک ائتلاف بزرگ دیگر حول تحریمها علیه ایران ناممکن خواهد بود بنابراین ما باید توافقی که یک دهه طول کشید تا به آن دست یافتیم و موثر هم هست را حفظ کنیم.
پیش از این نیز ، ‘فدریکا موگرینی’ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه هفته گذشته در حاشیه نشست وزیران امور خارجه اروپایی در لوکزامبورگ، توافق هسته ای با ایران را یک عنصر استراتژیک برای امنیت اروپا و منطقه نامید و گفت: از تلاش های سه کشور اروپایی ‘برای پرداختن به برخی نگرانی های رئیس جمهوری آمریکا در چهارچوب برجام’ حمایت می کنیم.
روز گذشته (دوشنبه سوم اردیبهشت/۲۳ آوریل) نقطه اوج صدای واحد جامعه بین المللی در دفاع از برجام بود. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در سفر به پکن اعلام کرد که روسیه و چین توافق کرده اند که مانع هرگونه اقدام آمریکا برای خرابکاری در برجام شوند .
لاوروف گفت: ما مخالف بازنگری در این توافق هستیم و تلاش برای به صفر رساندن نتیجه سالها تلاش بین المللی از طریق مذاکرات شش قدرت بزرگ با ایران را موجب نتیجه عکس می دانیم. ما جلوی تلاشها برای خرابکاری در این توافق که مورد تائید قطعنامه شورای امنیت نیز قرار گرفته را خواهیم گرفت.
همزمان در ژنو سوئیس ، نشست مقدماتی کمیته بازنگری معاهده منع اشاعه هسته ای (ان پی تی) نیز روز دوشنبه به صحنه دفاع جامعه بین المللی از برجام تبدیل شد. ‘ایزومی ناکامیتسو’ نماینده سازمان ملل در امور خلع سلاح گفت: توافق موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک همچنان بهترین راه تضمین صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران ، و تحقق مزایای اقتصادی ملموس برای مردم ایران است.
از سوی دیگر ، ‘یاچک بایلیشا’ نماینده اتحادیه اروپا در امور خلع سلاح نیز برجام موجب تقویت نظام منع اشاعه بین المللی شده و به امنیت منطقه ای و بین المللی کمک کرده و ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران را نیز تضمین کرده است. ‘کورنل فروتا’ از مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در ژنو گفت که برجام دسترسی های بازرسان آژانس در ایران را به میزان زیادی افزایش داده و ایران اکنون مشمول قوی ترین نظام راستی آزمایی هسته ای است و تعهدات هسته ای خود مطابق برجام را انجام داده است.
‘امانوئل مکرون’ رئیس جمهوری فرانسه روز گذشته عازم آمریکا شد و قرار است در ادامه دیدارهای رسمی امروز سه شنبه با ترامپ در آمریکا بطور شخصی نیز موضوع برجام را با او مطرح کند. مکرون پیش از سفر به آمریکا تاکید کرد که هیچ طرح جایگزینی برای برجام وجود ندارد و تا زمانی که راهکار بهتری نباشد آمریکا باید در این توافق باقی بماند. مکرون درعین حال در اظهار نظری برای راضی کردن ترامپ گفت که خواستار ‘تکمیل’ توافق هسته ای از طریق پرداختن به برنامه موشکی بالستیک ایران و مقابله با نفوذ ایران در منطقه است. آخر این هفته نیز آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان با همین منظور راهی واشنگتن می شود.
‘هایکو ماس’ وزیر امور خارجه آلمان اعلام کرد که مکرون و مرکل در سفر به واشنگتن تلاش خواهند کرد که ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد سازند. ماس در حاشیه نشست وزیران امور خارجه هفت کشور صنعتی (گروه-۷) در تورنتو کانادا گفت: به اعتقاد ما بسیار مهم است که این توافق را حفظ کنیم زیرا اگر این توافق شکست بخورد یا آمریکا از آن خارج شود بیم داریم که وضعیت بسیار بدتر بشود . وی خاطرنشان کرد که گروه هفت در جست وجوی راه حلهایی برای محافظت از برجام است.
همچنین ‘بوریس جانسون’ وزیر امور خارجه انگلیس با تکرار نظر همتای آلمانی خود گفت که در گروه هفت این دیدگاه غالب وجود دارد که باید توافق هسته ای را حفظ کنیم.
** تاکید ایران بر اجرای تعهدات آمریکا
در بحبوحه تلاشهای بین المللی برای راضی کردن ترامپ به ماندن در برجام ، دکتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه با انتشار پیامی در توئیتر که بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان داشت ، تاکید کرد: رهبران اروپایی باید ترامپ را تشویق کنند که نه تنها در برجام باقی بماند بلکه شروع به اجرای تعهدات آمریکا با حسن نیت کند.
این در حالی است که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته با ارائه نهمین گزارش سه ماهه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خصوص اجرای برجام خاطرنشان کرد: تحولات سه ماهه اخیر به میزان قابل توجهی متاثر از تداوم اقدامات و رویکرد غیرسازنده دولت آمریکا و تشدید تلاشهای این کشور برای تضعیف ارکان توافق بوده است.
در گزارش وزارت امور خارجه آمده است: رئیس جمهوری آمریکا در گزارش دوره ای خود به بدون اعتناء به کنگره راجع به اجرای برجام در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۹۶، بدون اعتنا به گزارشهای مکرر و مستند آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر اجرای کامل تعهدات هسته ای از سوی جمهوری اسلامی ایران وفق برجام، از تأیید دوره ای پایبندی ایران به برجام خودداری کرد. این اقدام آمریکا علیرغم اینکه ظاهرا یک مساله رویه ای داخلی قلمداد می شود، به دلیل آثار و تبعات منفی بر اجرای موفقیت آمیز برجام، مغایر با تعهدات عمومی آمریکا وفق بندهای ۲۹-۲۶ برجام بوده و در عمل موجب تشدید فضای تردید و اثرگذاریِ منفی بر بهره مندی کامل کشورمان از منافع برجام شد.
** ادامه سردرگمی و مواضع متناقض آمریکا همزمان با انزوای آمریکا و رژیم صهیونیستی
فشارها و درخواستهای بین المللی از آمریکا برای حفظ برجام درحالی است که به نظر می رسد دولت آمریکا در کنار لفاظی های ترامپ و برخی مقامات آمریکایی ، هیچ برنامه مشخصی در این خصوص ندارد و همه چیز به تصمیم شخصی ترامپ در آخرین لحظات دارد.
نماینده آمریکا در نشست کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده منع اشاعه هسته ای (ان پی تی) ، روز دوشنبه بدون اشاره به کارشکنی آمریکا در توافق هسته ای برجام ، مدعی شد که نظام منع اشاعه هسته ای بین المللی با چالشی واقعی از سوی ایران رو به رو است.
‘کریستوفر فورد’ دستیار وزارت امور خارجه آمریکا مدعی شد : نظام منع اشاعه هسته ای با یک چالش بلندمدت متفاوت اما در عین حال بسیار واقعی از سوی ایران رو به رو است و ایران این توانایی را حفظ کرده که پس از چندین سال بطور خطرناکی به تسلیحاتی کردن (برنامه هسته ای) نزدیک شود. این مقام آمریکایی ادعا کرد: ایران به مدت سالها بطور غیرقانونی و مخفیانه درصدد تولید سلاح هسته ای بود.
اظهارات این مقام آمریکایی در حالی است که ‘مایک پمپئو’ رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و نامزد تصدی وزارت خارجه آمریکا بتازگی در جلسه مجلس سنا آمریکا تصریح کرد: ایران نه پیش از برجام و نه پس از برجام در حال حرکت به سمت سلاح هسته ای نبوده است.
مواضع متناقض مقامات آمریکایی و ابراز نگرانی برای نظام منع اشاعه جهانی از یک سو و تلاش برای نابود کردن برجام از سوی دیگر در حالی است که ‘یوکیا آمانو’ مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها از برجام به عنوان یک دستاورد بزرگ در زمینه راستی آزمایی و منع اشاعه هسته ای یاد کرده و در نشست فصلی اسفند ماه (مارس) شورای حکام با تاکید بر اهمیت توافق هسته ای با ایران گفت: شکست برجام زیان بزرگی برای راستی آزمایی هسته ای و چندجانبه گرایی خواهد بود.
روز دوشنبه دقایقی پس از فرود هواپیمای مکرون در خاک آمریکا ، سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید گفت: پرزیدنت ترامپ به روشنی بیان کرده که توافق هسته ای توافق بدی است و مطمئنا این مساله تغییری نکرده است . همزمان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عنوان تنها مدافع ترامپ در عرصه جهانی با تکرار ادعاهای همیشگی خود درباره ایران و برجام گفت: توافق هسته ای با ایران یا باید کاملا اصلاح شود یا کاملا فسخ شود!
اکنون باید منتظر ماند و دید که ترامپ پس از دیدار با سران فرانسه و آلمان و بخصوص در پی همراهی اروپایی با او در حمله به سوریه با ادعای حمله شیمیایی دولت آن کشور ، چه موضعی در برابر برجام خواهد داشت؟ پایان ضرب الاجل خودخوانده ترامپ نزدیک است!
/به نقل از ایرنا
