رییس بانک مرکزی و وزیر ارتباطات درباره ارزهای دیجیتال چه میگویند؟
سیاست کلی بانک مرکزی تا به امروز در قبال ارزهای مجازی، سیاست نادیده گرفتن بوده و در این بین گاهی هشدارهایی هم به مردم درباره بیت کوین داده شده است. به نظر میرسد این هشدارها از نظر وزیر ارتباطات توضیحات کافی را در بر نداشته چرا که وی در هفتمین همایش بانکداری الکترونیکی و نظامهای پرداخت، خواستار اطلاع رسانی کافی به مردم شد و از ناآگاهی برخی مسئولین درباره این حوزه گلایه کرد.
«محمد جواد آذری جهرمی»، وزیر ارتباطات کشورمان پیشتر نیز در نشستهای خبری خود اشارات تلویحی به موضوع ناآگاهی برخی از مدیران بالادست و مربوطه درباره بیت کوین داشته و امروز آن را صریحتر از پیش اظهار کرد:
«وضعیت بانکداری الکترونیک و تبادلات ارزی مبتنی بر رمز و بیت کوین اوضاع مناسبی ندارد و باید به آن رسیدگی شود، عدم آینده نگری به مساله بیتکوین و سایر ارزهای مشابه ضررهای بسیاری را متوجه مردم کرده و همچنین باعث خروج ارز از کشور شده است. تمامی این اتفاقات لزوم آگاهی دادن به مردم را در این باره افزایش میدهد هر چند بسیاری از خود مسوولان نیز با این مفهوم آشنا نیستند که باید به مطالعه بیشتر در این حوزه بپردازند.»
جهرمی پا را فراتر گذاشته و یکی مسئولیتهای افراد موثر در بانکداری الکترونیک را تدوین نقشه راه توسعه شبکه بانکی و سوق دادن آن به سمت فناوری بلاک چین عنوان کرده است:
«بلاکچین در چند سال آینده تحول شگرفی را در دنیا ایجاد میکند و اگر خود و ساختار خود را منطبق با این تغییرات نکنیم، دوباره در عرصه رقابت فناوری و فرهنگ بازنده خواهیم بود.»
از آن سو «ولی الله سیف»، رییس بانک مرکزی کشور در این همایش مساله بیتکوین را کماکان موضوعی عنوان کرد که باید محتاطانه با آن برخورد کرد. او که پیشتر نیز از بررسیهای بانک مرکزی درباره ایمنی بودن ارزهای دیجیتال گفته بود، وی در همایش بانکداری الکترونیک نیز ضمن تاکید بر این موضوع گفت:
«رویکرد اساسی بانک مرکزی، تدوین چارچوبهای کاری و ایجاد ساختار سلسله مراتبی از نظارت است که امکان رصد بازار را با ظرفیتهای نوآورانه نامحدود فراهم میکند. بانک مرکزی به جای قالب سنتی اعطای مجوز، ایجاد چارچوبهایی را مد نظر قرار داده است که فضای نوآوری را در عین کنترل بازار پولی حفظ و مراقبت نماید. بیت کوین تهدیداتی نظیر سفته بازی، ایجاد حباب محتمل در ارزش رمزینه پولها، نوسانات شدید قیمتی آنها و از دست رفتن تدریجی خواصشان به عنوان ابزار پرداخت قابل اتکا را در بر میگیرد که موجب میشود تمامی بانکهای مرکزی و سیاستگذاران پولی جهان، از جمله بانک مرکزی به احتیاط در خصوص پذیرش و یا به رسمیت شناختن آنها روی بیاورند.»
سیف ظرفیتهای فناوری بلاک چین را در افقهای نوین برای تحول بانکداری متصور میشود ولی فعلا سیاست بانک مرکزی را مجددا رصد این ارزها عنوان میکند. او معتقد است که در وهله اول باید ریسک و مخاطره بالای رمزینه پولها را در نظر داشت تا بتوان از فناوری پشتیبان آنها برای کاربردهای جدید بهرهبرداری کرد:
« البته نباید از قابلیت فناوریهای زنجیره بلوک و دفاتر توزیع یافته و امکانات بی نظیر آن در ایجاد زیرساخت اعتماد، رهگیری و انکار ناپذیری معاملات و مبادلات غافل شد. فضا برای نوآوریهایی در حوزههای قراردادهای هوشمند تسهیلاتی و سپردهای، تعاملات ترهینی، اعتبارات اسنادی و تضامین و وثایق هوشمند پدید آمده است که گرههای مهمی را از کلاف نیازمندیهای اقتصاد از نظام بانکی خواهد گشود.»
به نظر میرسد تاکید و اصرار وزیر ارتباطات تاثیری بر نگرش بانک مرکزی روی سیستم ارزهای دیجیتال نداشته و سیاست آنها مبنی بر هشدارهای اولیه و سلب مسئولیت در قبال این نوع ارزها ادامه داشته باشد. کارشناسان بر این باورند که آینده مبهم دنیای ارزهای دیجیتال که موجب شده هر اقتصاددانی در دنیا تحلیلهای جداگانهای برای آن داشته باشد، موجب شده تا بانک مرکزی فعلا به طور رسمی وارد بازار بیت کوین نشود چرا که شاید فاجعهای همچون ضررهای هنگفت موسسات مالی و اعتباری برای این نوع ارزها هم پیش بیاید.
با اینکه بسیاری از تحلیلگران معتقدند دنیای ارزهای دیجیتال برای کشوری مثل ایران که در تحریمهای بینالمللی قرار گرفته راهی برای دور زدن آنها و قدرتنمایی در مبادلات تجاری در عرصه جهانی است، تا زمان ایجاد یک ثبات در این بازار و یا تحلیلهای بیشتر بانک مرکزی باید صبر کرد، چرا که حساسیت درباره ارزهای رمزنگاری شده در قوه قضائیه، شورای عالی فضای مجازی و دیگر دستگاهها هم بالاست اما در نهایت بحث بیتکوین و سایر ارزهای مشابه اول از همه یک بحث پولی است و باید بانک مرکزی در ابتدا درباره آن تصمیمگیری کند.