عجم: ایران بین علی عبدالله صالح و انصارالله میانجیگری کند

زهره نوروزپور: تحولات غیرمنتظره یمن، بار دیگر منطقه بحران زده را متشنج‌تر کرده است، تا جایی که انصارالله پس از بمباران های سعودی، با شلیک موشک به تاسیسات هسته ای براکه در ابوظبی پاسخ داد. دبیرکل انصارالله در واکنش به اتفاقات اخیر، علی عبدالله صالح را خیانتکار اعلام کرده و خواستار حل و فصل سریع اوضاع از سوی قبایل شد. در همین حال علی عبدالله صالح از ایران درخواست میانجیگری کرده است، اما وزارت خارجه کشورمان در واکنش به حوادث اخیر هر دو طرف را به خویشتنداری و حل فصل و سریع سیاسی دعوت کرد. در این باره با دکتر محمد عجم، پژوهشگر خلیج فارس و کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگو کرده ایم که از نظر می گذرانید:

نظر شما درباره تحولات غیر منتظره یمن چیست؟

تحولات سریع و غیر منتظره ای روز جمعه گذشته در صنعا اتفاق افتاد. درگیری میان حوثی ها و ‏طرفداران علی عبدالله صالح منجر به آن شد که روز شنبه  صالح برای همکاری با ائتلاف عربی چراغ ‏سبز نشان دهد گویی همه چیز از قبل طراحی شده بود. همزمان هم امارات و عربستان از سخنان صالح ‏استقبال کردند و با واژگان محترمانه از وی یاد کردند و گفتند با کمک صالح  یمن دوباره به جبهه ‏عربی باز می گردد. از مدتها قبل امارات و عربستان با علی عبدالله صالح روابط پنهانی برقرار کرده بودند و موفق ‏شدند صالح را به طرف خود جذب کنند. بلافاصله تغییر موضع علی عبدالله صالح مورد استقبال نیروهای ‏ائتلاف منطقه‌ای به رهبری ریاض قرار گرفت، نیروهای ائتلاف که تاکنون در مبارزه علیه حوثی‌ها ‏پیشرفت چندانی بدست نیاورده اند به چنین فرصتی نیاز داشتند‎.

آیا شلیک موشک به تأسیسات هسته ای امارات، پاسخ انصارالله به کارشکنی ها و فتنه در یمن بود؟

به نظر می رسد در تلافی موفقیت امارات برای تطمیع و جذب علی عبدالله صالح؛ حوثی ها به امارات ‏موشک شلیک کردند که البته بنا بر ادعای ابوظبی به هدف نخورده و طبق معمول اتهامات رایج که ساخت ایران بوده است را در بوق تبلیغاتی قرار داده اند. هواپیماهای نیروهای ائتلاف منطقه‌ای به ‏رهبری عربستان‌سعودی در پشتیبانی از علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری پیشین یمن، تقریبا کمتر از ‏‏24 ساعت از اعلام نرمش صالح، به طرفداری از او مواضع گروه حوثی ها در صنعا، پایتخت آن کشور را ‏بمباران کردند‎.

بعد از درگیری هایی که از جمعه شروع شده بود حوثی ها روز یکشنبه ساختمان استودیوهای شبکه ‏خبری تلویزیونی یمن، متعلق به آقای علی عبدالله صالح را تصرف کردند‎.‎‏ صالح روز شنبه ۱۱ آذر، ‏پیام نرمش و سازش را از طریق همین شبکه تلویزیونی خطاب به نیروهای ائتلاف منطقه‌ای به رهبری ‏عربستان‌سعودی اعلام کرده بود‎

چرا علی عبدالله صالح از حوثی ها جدا شد؟ دبیرکل انصارالله می گوید که او خیانت کرده است.

حوثی ها از سال 2004 تا سقوط علی عبدالله صالح 6 مرحله با ارتش و دولت، نبرد داخلی داشته اند و در انقلاب بهار ‏عربی یمن نقش به سزایی داشتند اما در سال ۲۰۱۴ میلادی بنا به چراغ سبز و اعلام دوستی صالح، حوثی‌ها به صنعا حمله و کنترل دولت را بدست گرفتند که عربستان آنرا کودتا علیه دولت قانونی ‏منصور هادی نامید و جنگ داخلی در یمن شکل گرفت. حوثی‌ها، ضمن ائتلاف با ارتش و ‏نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح، با حمله به عدن، پایتخت موقت عبد ربه منصور هادی، رئیس ‏جمهوری یمن، او را وادار به استعفا  کردند. در پی این رویداد، نیروهای ائتلاف به ‏رهبری عربستان‌سعودی با حوثی‌ها وارد جنگ همه جانبه ای شدند‎ که تا کنون یمن را به کشوری از ‏هم پاشیده و فلاکت زده تبدیل کرده است. 

تاکنون دستکم ۱۰ هزار تن کشته و بیش از ۲ میلیون تن ‏آواره شده‌اند. از دیگر عواقب جنگ در فقیرترین کشور عربی، ابتلای حدود یک میلیون نفر به بیماری ‏وبا و قرار گرفتن یمن در آستانه قحطی است‎.‎‏ و هفت تا هشت میلیون تن در یمن در آستانه قطحی ‏هستند‎.‎‏ این مصیبتها بعلاوه سازش ناپذیری حوثی ها و اصرار آنها بر شعارهای انقلابی مرگ بر ‏آمریکا، مرگ بر اسرائیل و لعنت بر یهود و همچنین علاقه مندی زیدی ها برای ایجاد نظام بر پایه ‏امامت باعث جدایی صالح از حوثی ها شده است.

تبعات این چرخش موضع چیست؟

جغرافیای سکونت قبایلی حوثی ها در مرز عربستان ‏قرار دارد و حوثی ها عامل بسیار بزرگی در ناموفق بودن عربستان برای سلطه بر یمن هستند. مطابق ‏قراردادی سه استان یمن باید به عربستان واگذار میشد که تا کنون عملی نشده است. 30 درصد یمنی ها ‏زیدی هستند و این قبایل بیشتر از 120 هزار مسلح در اختیار دارند. جدایی صالح از حوثی ها کار را ‏بر حوثی ها از نظر بین المللی بسیار دشوار خواهد کرد.

عربستان به چه نحوی می خواهد از کارت صالح استفاده کند؟

صالح به مدت 33 سال رهبری ارتش یمن (بیشتر از 17 سال یمن شمالی  و 12 سال یمن متحد ) را برعهده داشته و نفوذ و عوامل قبایلی زیادی در ارتش دارد. عربستان مدتها است بدنبال تروریست اعلام شدن (و معرفی کردن) انصار الله ‏‏(مبارزان حوثی) بوده و همواره این اتهام را متوجه آنها میساخت که آنها ادامه حزب الله لبنان و سپاه ‏قدس ایران هستند. در حالیکه انصار الله به جز احترامی که برای حزب الله قایل هست هیچ نصیب و بهره ‏دیگری از حزب الله لبنان  و ایران نتوانسته کسب کند و در واقع این اتهام زدنها بیشتر ناشی از شکست سه ساله ‏ائتلاف عربی علیه حوثی ها است. حوثی ها با توجه به قطعنامه های شورای امنیت و تحریم های شدیدی ‏که بر جغرافیای آنها تحمیل می شود امکان دسترسی به بیرون از یمن را ندارند و مردم منطقه در ‏شرایط بسیار سخت و دشواری قرار دارند.

موضع ایران را چه طور ارزیابی می کنید؟ با توجه به درخواست علی عبدالله صالح از ایران.

موضوع یمن یک مساله داخلی است و همسایه ها نباید دخالت کنند ولی اگر درخواستی از سوی صالح برای وساطت ایران شده باشد  بهتر هست ایران بین صالح و حوثی ها میانجیگری کند و مانع موج دیگری از خونریزی شود، مردم یمن به اندازه کافی از تهاجم اجانب مصیبت دیده اند، جنگ بین حوثی ها و طرفداران صالح اصلا به نفع یمن نیست و بحران یمن را به مهلکه جدیدی سوق می دهد.  ایران مخالف ادامه جنگ یمن است و مصالحه طرفهای منازعه را می خواهد.

52310