تخریب ۲۱ هزار هکتار جنگل در سال ۱۴۰۰
تحقیقات پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد طی سال‌های ۱۳۹۹ - ۱۴۰۰ بیش از ۴۵ هزار هکتار از جنگل‌های ایران تخریب شده است.
به گزارش تدبیرشرق، سال‌های طولانی است که جنگل‌های ایران با تهدیدات بسیاری همچون قطع بی‌رویه درختان برای صنایع چوب، تولید زغال، آتش‌سوزی، ویلاسازی و راه و جاده‌سازی روبه‌رو هستند که با تداوم این رویه به گفته کارشناسان تا ۵۰سال آینده چیزی از جنگل‌های ایران باقی نمی‌ماند.
بنا بر داده‌های آماری سازمان منابع طبیعی، که در سالنامه‌ها و گزارش‌های مرکز آمار ایران منتشر شده، بیش ۲۴ هزار هکتار در سال ۱۳۹۹ و بیش از ۲۱ هزار هکتار در سال ۱۴۰۰ رخ داده است. مجموع سطح تخریب این دو سال معادل ۷۰ درصد آمار تخریب پنج سال گذشته است.
میزان تخریب جنگلها در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، بین ۰/۰۲۸ درصد (سال ۱۳۹۷) و ۰/۱۶۰ درصد (سال ۱۳۹۹) در نوسان است. این نرخ در سال ۱۴۰۰ به ۰/۱۴۱ درصد رسیده است.
در میان استان‌های ایران بالاترین نرخ تخریب جنگل‌های در سال ۱۴۰۰ متعلق به استان‌های کردستان، قم و فارس و پس از آن استان‌های آذربایجان غربی، گلستان و کهگیلویه و بویراحمد است.
از نظر سطح تخریب نیز استان فارس با رکورد تخریب ۱۳ هزار و ۳۵۰ هکتار در صدر جدول است. پس از فارس استان‌های کردستان (۲۳۴۷ هکتار)، لرستان (۱۳۶۹ هکتار)، کهگیلویه و بویراحمد (۱۰۸۲ هکتار) و گلستان (۹۶۷ هکتار) بیشترین سطح تخریب را در سراسر کشور داشته‌اند.
جنگلها از حیث تأمین موادغذایی جامعه، مصنوعات چوبی، محصولات کاغذی، تأمین بسیاری از مایحتاج عمومی جامعه، جلوگیری از فرسایش و از بین رفتن خاک و حفظ آب و نزولات آسمانی، نقش مهمی در اکوسیستم‌های طبیعی ایفا می‌کنند؛ بنابراین تلاش برای جلوگیری از نابودی این منابع برای حفظ حیات انسان و کسب درآمد از این منابع طبیعی، از اهمیت حیاتی برخوردار است.
نابودی جنگلها با طرح‌های بدون کارشناسی
مهدی بصیری عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و رئیس هیئت مدیره جمعیت پیام سبز اظهار داشت:یکی از اشتباهات در کشور ما ارائه طرح‌های بدون کارشناسی است که از همان ابتدا اشکالات آن رفع نمی‌شود و پس از پنج سال می‌گویند طرح یا پروژه موفق نبود. زیربنای توسعه پایدار ابتدا فرهنگ و پس از آن محیط‌زیست و منابع طبیعی است باید به‌جای گسترش ساختمان، کارخانه، جاده و طرح‌های غیرکارشناسی به توسعه پایدار بازگردیم.
بصیری درباره فرسایش خاک و تحلیل رفتن پوشش گیاهی در مناطق مختلف به واسطه بهره‌برداری بی‌رویه و تدابیر کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای کند شدن و توقف این جریان، می‌گوید: در مرحله نخست باید جلوی تخریب‌ها را گرفت و تحقیقات وسیعی با اقدام و عمل در زمینه احیای جنگلها و مراتع اجرایی شود.
این بوم‌شناس و اکولوژیست درباره راهبردهای جلوگیری از روند تخریب در سطح شهروندی، خاطرنشان می‌کند: اگر تشکل‌ها و انجمن‌های مردمی آموزش‌دیده شکل بگیرد، برای رشد مابقی مردم مؤثر خواهد بود، زیرا با کسب آگاهی و اطلاعات شهروندان می‌توانند جلوی طرح‌های اشتباه و تخریب‌ها را بگیرند. ممکن است چند کارشناس طرح‌های غلطی بدون اطلاع کسی ارائه دهند که حتی قانونی و اجرایی شود بدون اینکه نظارتی بر آن‌ها باشد.
وی درخصوص چشم‌انداز جنگل‌های کشور برای نسل آینده، می‌گوید: درحال‌حاضر با وجود شرایط فعلی به آخر دره نرسیده‌ایم اما روبه پایین هستیم. در نخستین گام باید تخریب‌ها را متوقف سازیم و در گام‌های بعدی با عمل و ورود به عرصه، اقدامات را اصلاح و اشتغال‌زایی را ایجاد کنیم و با کنترل هزینه‌ها نظارت اجرایی و عملی، برای احیای منابع طبیعی، خاک و حتی آب انجام دهیم.
بصیری می‌افزاید: در این شرایط آب‌ها بدون رسوب مطلوب خواهند شد؛ زیرا رسوب‌ها به سدهای نامناسب و ناحقی که با تمام هزینه‌ها در کشور ما ساخته شده آسیب‌های شدیدی وارد می‌کنند. آبخیزداری این نیست که بند بزنیم و جلوی رسوبات را بگیریم، باید در ابتدا پوشش گیاهی را حفظ کرده و در راستای عدم فرسایش خاک‌ها حرکت کنیم.
بر اساس این گزارش، نابودی جنگل‌های ایران تا ۵۰ سال آینده، مطابق با برآوردهای هشدارگونه ناسا از وضعیت ایران حقیقت دارد، به این معنا که با تداوم این شرایط، طی سال‌های ۲۰۵۰ تا ۲۰۶۰ اثری از جنگل‌هایی که امروز می‌شناسیم در کشور باقی نخواهد ماند.
بنابراین چنانچه سالانه یک درصد جنگلها در ایران از بین برود طی ۱۰۰ سال آینده جنگلی نخواهیم داشت و با ۱.۵ درصد حدود ۷۵ سال دیگر تمام جنگل‌های کشور نابود خواهد شد.
/برنا
