نگاه ویژه ؛اخلاق به محاق نرود/ جایی که قدرت در برابر اخلاق عقب نشینی میکند

این یادداشت شاید به نظر صرفا مربوط به صنف خبرنگار و روزنامه نگار باشد لیکن می تواند در مورد تمام صنوف مصداق یابد.بالاتر از آن چه بسا نکته آموزنده ای باشد برای آنکه انسان«تر» باشیم.

چند روز پیش ،در نشست خبری رئیس جمهور آمریکا چالشی میان وی و یک خبرنگار چینی الاصل ساکن ایالات متحده رخ می دهد که جالب توجه است.بهرحال همواره نشست های خبری ترامپ از آنجا که وی روحیات خاصی دارد و اصولا میانه خوبی با رسانه ها و خبرنگاران ندارد بی تنش نبوده اما مورد آخر که مورد اشاره این وجیزه کوتاه است قدری متفاوت است و پیام آموزنده ای دارد.
در خلال نشست خبری ، خبرنگار مورد نظر، در خصوص وضعیت آمریکا در مقابله با کرونا،پرسشی را مطرح می کند اما رئیس جمهور آمریکا به نوعی از پاسخ دادن طفره می رود. خبرنگار به طور مشخص از ترامپ می‌پرسد «وقتی هر روز کلی انسان جان خود را از دست می‌دهند چرا برای شما مانند یک رقابت است و هر روز می‌گویید امریکا در مبارزه با کرونا بهتر از هر کشور دیگری در جهان در عمل کرده؟» رئیس جمهور ایالات متحده، می گوید «این سوال را باید از چین بپرسی!»خبرنگار می‌پرسد «چرا این سوال را مشخصا از من می‌پرسی (منظورش این است چون من چینی هستم)». ترامپ اشاره می‌کند به خبرنگار دیگری که سوال بعدی را بپرسد که در اقدامی پند آموز خبرنگاردر پاسخ به در خواست رئیس جمهور آمریکا می‌گوید «میخواهم اجازه دهم سوال همکارم تمام شود.»ترامپ وقتی متوجه می شود خبرنگار بعدی مقاومت می کند و حاضر نیست همکار خود را نادیده بگیرد و پرسشی را مطرح نمی کند فرار را بر قرار ترجیح دهد.
این ماجرا شاید ساده و حتی دم دستی به نظر برسد اما اتحاد صنفی رخ داده بسیار حائز اهمیت است.سوگمندانه باید گفت در کشور ما در صنوف مختلف از جمله همین صنف روزنامه نگاری کمتر شاهد چنین اهتمامی هستیم.رقابت لازم و واجب است برای پیشرفت ولی «نارو زدن» و «زیرپا را خالی کردن» نهایت بداخلاقی است که در جامعه کنونی کم شاهد آن نیستیم.
البته موضوع نیازمند یک نگاه عمیق کارشناسی است و حق مطلب در چند خط ادا نمی شود اما همین ماجرایی که در نشست خبری ترامپ رخ داد به نیکی نشان داد اگر مردم اخلاق را رعایت کنند قدرتمندان در نهایت مجبور به عقب نشینی هستند .جامعه ای که بداخلاق است ،مردمی که اصول اخلاقی شان تضعیف شده ،افرادی که منافع فردی و مالی ملاک اول و آخرشان است و … در برابر قدرت حاکم نمی توانند حق خود را بستانند و یا حتی کژروی های دولت را به درستی متذکر شوند.اگر خبرنگار دوم به درخواست ترامپ پاسخ مثبت می داد و سوال خود را مطرح می کرد رئیس جمهور می توانست نشان دهد خبرنگار منتقد و معترض اهمیتی ندارد پس له شد و تمام.لیکن وقتی خبرنگار دوم به احترام همکار خود سکوت می کند هم رتبه اخلاقی خود را نشان می دهد ،هم جایگاه خبرنگاری را متذکر می شود و هم به نماد قدرت در آن جلسه می فهماند این قدرت مجوزی نیست که بتوان هر مدل و نوع رفتاری را انجام داد و آب از آب هم تکان نخورد.
کرونا کم کم در حال فروکش کردن است؛به نظر می رسد این ویروس به صورت طبیعی در حال برچیده شدن می باشد.مشخص هم نیست که چه زمانی دوباره شدت می گیرد .ولی تبعات اقتصادی این ویروس حال و آینده ما را به شدت تحت الشعاع قرار داده و می دهد .این مصائب اقتصادی که عالم گیر هم است ممکن است بیش از گذشته اخلاق را به محاق ببرد.طبیعی هم است.درد نان و معیشت به سادگی می تواند اخلاق را قربانی کند .نمی خواهم شعار دهم اما بهتر است چشم به دولت ها نداشت.با یکسری اقدامات کوچک می شود و می توان اخلاق زنده و تقویت نمود.شبکه های اجتماعی بستری را فراهم کرده برای به اشتراک گذاشتن این خوبی ها.گفته می شود رفتار قدرتمندان بر رفتار مردم تاثیر می گذارد .شاید بتوان این گفته را بالعکس نمود.

سید علیرضا کریمی