پرونده ای از انتخاب نخست وزیر در عراق؛ شانس با الزرفی یار نبود از اتهام صدامی بودن الزرفی تا مبارزه الکاظمی با صدام/روزنامه نگاری که نخست وزیر شد
در کمتر از یک ماه عراق دو نخست وزیر به خودش دیده است. الزرفی که در اسفندماه به این سمت انتخاب شده بود، نتوانست کابینه تشکیل دهد و حالا نوبت الکاظمی است تا شانس خود را امتحان کند.
مهسا مژدهی: بالاخره تکلیف عراق با الزرفی مشخص شد و او جایش را به الکاظمی رئیس دستگاه امنیتی عراق داد تا او هم شانس خود را برای تشکیل کابینه این کشور امتحان کند. الحلبوسی روز چهارشنبه از الزرفی خواسته بود تا نود امضا از شیعیان جمع کند تا فراکسیون های سنی از او حمایت کنند. به نظر می رسد خواسته رئیس پارلمان عراق از آنچه می شد فکرش را کرد هم سخت تر بود و کار به کناره گیری الزرفی و روی کار آمدن رئیس دستگاه امنیتی و روزنامه نگار سابق عراقی، به دستور برهم صالح رسید.
پرونده ای از آمدن و رفتن الزرفی و در نهایت انتخاب الکاظمی را در ادامه مرور می کنیم :
الزرفی چطور انتخاب شد؟
روز ۲۷ اسفندماه خبرگزاری رسمی عراق و کانال مطالعات عراق گزارش دادند که ساعاتی پیش «برهم صالح» رئیس جمهور عراق رسما «عدنان الزرفی» را مامور تشکیل کابینه کرد. «عدنان الزرفی» استاندار سابق نجف و عضو فراکسیون «النصر» (حیدر العبادی) به عنوان نخست وزیر جدید عراق معرفی شده بود. بعد مشخص شد که الزرفی دارای تابعیت دوگانه آمریکایی – عراقی است که در حال حاضر خانواده اش در آمریکا به سر می برند.
ائتلاف الفتح در پارلمان عراق به رهبری «هادی العامری» روز سه شنبه بیست و هفتم فروردین یکی از نخستین گروه هایی بود که مخالفت خود را با تعیین «عدنان الرزفی» به عنوان نخست وزیر موقت این کشور اعلام کرد. دو روز بعد خبری منتشر شد بر اساس اسناد ویکی‌لیس که از وزارت خارجه آمریکا به بیرون درز کرده است، عدنان الزرفی مامور تشکیل کابینه عراق «یک آمریکاییِ مخالف ایران و سوریه» است.
روز دوم فروردین اتفاق عجیبی افتاد ویک منبع سیاسی در عراق فاش کرد، فراکسیون‌های شیعه این کشور در نشست اخیر خود پیامی از سوی رهبر جریان صدر درباره عدنان الزرفی دریافت کردند. به گزارش شبکه خبری روسیا الیوم، این نشست عصر جمعه در منزل عمار الحکیم، رهبر جریان حکمت عراق و با حضور اعضای ائتلاف‌های فتح و دولت قانون، فراکسیون عطا، حزب الفضیله و بدون حضور ائتلاف نصر به ریاست حیدر العبادی برگزار شد. به گفته این منبع در این نشست که از سوی ائتلاف فتح برنامه‌ریزی شده بود، پیامی از طرف مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق دریافت شد که در آن بر اهمیت عدم گفت‌وگو درباره نعیم السهیل، کاندیدای سابق نخست‌وزیری عراق تاکید شده و هشدار داده شد عدنان الزرفی، نخست‌وزیر مکلف تغییر نکند زیرا شرایط عراق توان تحمل این تغییر را ندارد.
دو روز بعد از پیام مقتدی صدر، یک نماینده در پارلمان عراق از توافق احزاب شیعه برای کنار گذاشتن نخست‌وزیر مکلف این کشور خبر داد. مختار الموسوی، نماینده ائتلاف الفتح در پارلمان عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری المعلومه جزئیات نشست اخیر احزاب شیعه درباره موضوع تشکیل دولت را فاش کرد. او در این باره گفت که احزاب شیعه عراق در نشست اخیر درباره کنار گذاشتن عدنان الزرفی، نخست‌وزیر مکلف این کشور توافق کرده‌اند. روز بعد از این توافق مأمور تشکیل کابینه عراق، تیم مذاکره کننده‌ای برای جلب حمایت اکثریت گروه‌های سیاسی در پارلمان عراق ایجاد کرد. یک منبع نزدیک به «عدنان الزرفی» مامور تشکیل کابینه عراق خبر داد که او یک تیم مذاکره کننده متشکل از شخصیت هایی از نجف اشرف و اعضای سابق پارلمان عراق تشکیل داده است.
رویکرد او چه بود؟
در فروردین ماه الزرفی تلاش کرد تا نسبت به رویکردهایی که به او نسبت داده می شد واکنش نشان داده و با برخی از اظهارنظرها، موجب تغییر ذهنیت موجود در عراق در رابطه با خود شود. او که به طرفداری از آمریکا معروف بود و حتی برخی دست نشانده ایالات متحده می دانستندش، خواستار کمک بین‌المللی به ایران برای مقابله با ویروس کرونا شد. عدنان الزرفی نخست وزیر مکلف عراق گفت: از جامعه بین المللی می خواهیم که برای مقابله با ویروس کرونا به جمهوری اسلامی ایران کمک کند. او در روز هشتم ماه فروردین در توئیتی حشد شعبی را نهادی نظامی و قانونی توصیف کرد که به خواست ملت عراق و برای مبارزه با تروریسم و نجات عراق تشکیل شده است. عدنان الزرفی نخست وزیر مکلف عراق در این توئیت نوشت: حشد شعبی موسسه و نهادی قانونی و نظامی است که از طریق قانون و به خواسته مردم عراق برای مبارزه با ترور و نجات کشور تشکیل شده است.
او همچنین روز هجدهم هم در مصاحبه‌ای از ضرورت خروج نیروهای خارجی از عراق گفت و اعلام کرد که با ایران هم خصومتی ندارد. او روز بعد، در سخنانی قانون اساسی را عامل وحدت میان تمامی اقوام کشورش دانست.
چرا کنار رفت؟
روز سه شنبه نوزدهم، رسانه ها عراقی نوشتند که برخی خبرها حاکی است که ائتلاف سائرون (مقتدی صدر) و النصر (حیدر العبادی) از حامیان «عدنان الزرفی» نخست وزیر مکلف عراق حمایت خود را از او پس گرفتند. یک روز پیش از این اتفاق هم، منابع آگاه از توافق ائتلاف‌های دولت قانون، فتح و جریان حکمت ملی عراق درباره معرفی جایگزین نخست‌وزیر مکلف این کشور خبر دادند. یک منبع نزدیک به جریان حکمت ملی عراق نتایج نشست سه جانبه رؤسای سه ائتلاف اصلی شیعه عراق؛ یعنی جریان حکمت به رهبری عمار حکیم، دولت قانون به ریاست نوری مالکی و ائتلاف الفتح به ریاست هادی العامری را فاش کرد. این منبعگفت: رؤسای جریان حکمت ملی، دولت قانون و ائتلاف فتح در این نشست که عصر یکشنبه برگزار شد درباره معرفی جایگزین عدنان الزرفی، نخست‌وزیر مکلف عراق به توافق رسیدند.
روز بیستم فروردین ماه یک عضو پارلمان عراق خبر داد که رئیس پارلمان عراق با قرار دادن شروطی دشوار پیش روی مأمور تشکیل کابینه در این کشور گفته است در این صورت احزاب سُنی از اوحمایت خواهند کرد. عضو پارلمان عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری «المعلومه» گفته بود: «الحلبوسی از الزرفی خواسته از احزاب شیعه ۹۰ امضاء جمع کند تا بتواند حمایت فراکسیون‌های سُنی را به دست آورد.»
همزمان یکی دیگر از نمایندگان پارلمان عراق فاش کرد که رایزنی چهره های سیاسی برجسته برای تشویق «عدنان الزرفی» به انصراف از تشکیل دولت آینده آغاز شده است. چهره های سیاسی در این رایزنی ها به الزرفی قول داده اند که در صورت انصراف در دولت بعدی یک مقام مهم به وی واگذار می شود. به گزارش خبرگزاری «المعلومه»، این نماینده مجلس گفته در دو روز گذشته برخی از شخصیت های مهم سیاسی شیعه با الزرفی تلفنی تماس گرفته و از وی خواسته اند که از نخست وزیری مکلف عذرخواهی کند. این در حالی بود که عدنان الزرفی مامور تشکیل کابینه عراق بر ضرورت روی کار آمدن هر چه سریع‌تر دولت جدید خود تاکیدمی کرد. روز بعد یک رسانه عراقی از احتمال انصراف عدنان الزرفی از ماموریت تشکیل دولت و مکلف شدن مصطفی الکاظمی به جای او خبر داد.
در حالیکه برخی رسانه ها از احتمال حمایت کردها از الزرفی می نوشتند، در بیستم فروردین ماه یک مقام سیاسی در کردستان عراق گفت که مسعود بارزانی حاضر به دیدار با عدنان الزرفی نشده و منتظر مشخص شدن موضع احزاب شیعه در خصوص گزینه نخست‌وزیری است.
سرانجام ظهر پنجشنبه «عدنان الزرفی» که برای تشکیل دولت جدید عراق از سوی برهم صالح رئیس جمهور این کشور مکلف شده بود، در بیانیه ای رسمی از پست نخست وزیری انصراف داد و کناره گیری کرد. الزرفی در بیانیه ای که برای خبرنگاران قرائت کرد، با اعلام عذرخواهی از تشکیل کابینه از پست نخست وزیری انصراف داد. در بیانیه الزرفی آمده بود: تلاش کردم تا مسئولیت تشکیل دولت را با افتخار انجام دهم و برای خودم هدف اساسی مقدسی را قرار دادم که نجات عراق و بازگشتش به راه درست بود تا کشوری موثر در منطقه عربی و اسلامی و جهان باشد. در هفته های گذشته تلاش کردم تا یک واقعیت را در سیاست عراق آغاز کنم که بر اساس شراکت اقتصادی مثمر و دارای نتیجه با کشورهای جهان باشد و برنامه ریزی کنم جهت فعالیت و خروج نیروهای ائتلاف بین المللی از عراق و ساخت توانایی های نیرو های مسلح. هدف از کناره گیری برای تشکیل دولت حفاظت از وحدت عراق و منافع عالی کشور است.
کمی بعد رئیس جمهوری عراق در توئیتر خود نوشت که مدت طولانی را برای تشکیل دولت تضییع کرده و هدر دادیم که واقعیت آن را به ما تحمیل کرد. او درباره کناره‌گیری عدنان الزرفی نیز تصریح کرد: از او به خاطر در نظر گرفتن منافع ملی تشکر می‌کنم. الکاظمی شخصیتی شفاف و میانه‌رو است که بر تحقق حقوق عراقی‌ها تاکید دارد.
«مصطفی الکاظمی» نخست وزیر مامور به تشکیل کابینه عراق هم پس از انتصاب به این سمت در توییتی به سه زبان عربی، فارسی و انگلیسی نوشت که در دولت خود خواست و مطالبه مردم عراق را در اولویت برنامه ها قرار می دهد.
الکاظمی کیست؟
با اعلام خبر انتخاب الکاظمی به عنوان نخست وزیر عراق از سوی برهم صالح رئیس ائتلاف الفتح، ریاست پارلمان، نخست‌وزیر منطقه کردستان و هیئت مساعدت سازمان ملل متحد برای عراق و طیفهای سیاسی دیگر عراق، از نخست‌وزیری الکاظمی استقبال و حمایت کردند. همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از معرفی مصطفی عبداللطیف الکاظمی به عنوان نخست وزیر جدید عراق استقبال کرد.
«مصطفی عبداللطیف مشتت» معروف به مصطفی الکاظمی متولد ۱۹۶۷ میلادی در شهر بغداد است. او مدرک دیپلم خود را در بغداد به دست آورده و در اوایل دهه ۱۹۸۰ به دنبال صدور حکم اعدام علیه اش به دلیل وابستگی به حزب الدعوه اسلامی عراق، کشور را ترک کرد.
طبق گزارش هایی که در رسانه های عراق منتشر شده، او در دهه ۸۰ به حزب الدعوه اسلامی عراق پیوسته است.
گرچه گفته می شود که او دارای تابعیت دوگانه است اما برخی از روزنامه نگاران عراقی تاکید کرده اند که او فقط دارای تابعیت عراقی است و هیچ تابعیت دیگری ندارد.
وی در سال ۲۰۱۴ توانست مدرک کارشناسی رشته حقوق را از یکی دانشگاه های خصوصی در عراق دریافت کند.
الکاظمی در طول دوران معارضه علیه رژیم صدام به عنوان یک خبرنگار معارض شناخته می شد.
از او به عنوان یکی از روزنامه نگاران در رسوایی رژیم صدام در سطح بین المللی یاد می شود.
تاکنون چند کتاب به رشته تحریر درآورده و ادعا می شود که اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۰ یکی از کتاب های او را به عنوان بهترین کتاب یک پناهنده سیاسی برگزیده است.
هنوز مشخص نیست که در میانه راه شانس الکاظمی برای تشکیل کابینه چه اندازه باشد. صحنه سیاسی عراق بازی ها و بازیگران بسیاری دارد که اتحاد همه آنها بر سر یک فرد، کار مشکلی به نظر می رسد. اما آنچه مشخص است اینکه، الکاظمی در ابتدای امر از مخالفان کمتری نسبت به الزرفی برخوردار است.
/خبرآنلاین
