عدالت بدون آزادی به توتالیتاریسم و به استالینیزم ختم میشود
در آستانه روز دانشجو، روزنامه جامجم میزبان سه نفر از مسئولان سابق برخی از تشکلهای دانشجویی بود، حسین نقاشی، دبیر پیشین انجمن اسلامی دانشگاه تهران، محمد ذوقی مسئول سیاسی پیشین بسیج دانشگاه تهران و مهدی بلوکات، دبیر پیشین اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل برای بحث و گفتوگو درباره موضوعات مرتبط با فعالیتهای تشکلهای دانشجویی دعوت شدند.
در این نشست موضوعاتی از قبیل فرهنگ اعتراض، استقلال دانشگاه و دانشگاهیان در مواجهه با جریانهای سیاسی خارج از دانشگاه و نقش و جایگاه فعالان دانشجویی در پیگیری مطالبات عدالتخواهانه به بحث گذاشته شد. در زیر سخنان حسین نقاشی،عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی را می خوانید.
دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشگاه تهران در پاسخ به چگونگی فرهنگسازی و ایجاد بستر مناسب برای تحقق حق«فرهنگ اعتراض» و شیوه اصولی آن بیان داشت: دانشگاه یک نهاد تاسیسی در فرهنگ و تمدن ما نیست و به نوعی نهادی وارداتی محسوب میشود. به هر حال در ساحت نظر باید پذیرفت که ماهیت دانشگاه مبتنی بر عقلانیت انتقادی است. پیامدهای پذیرش این نظر باید در دو قالب پذیرش تکثر و رواداری جلوه کند. وقتی میپذیریم که نهاد دانشگاه مبتنی بر عقلانیت انتقادی است در پی آن باید پذیرفت که استادان و دانشجویان بهواسطه اتفاقاتی که در بیرون از دانشگاه در حوزههای مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رخ میدهد مواجههای عقلانی و انتقادی داشته باشند. وی بیان داشت نمیتوان پذیرفت که یک سری رویدادها در داخل و بیرون دانشگاه اتفاق بیفتد و پاسخ به حل آن مسائل صرفا با یک تئوری و نگاه باشد. ممکن است برای پاسخ به یک مساله راهحلهای گوناگونی وجود داشته باشد پس پذیرش این نکته لاجرم بهواسطه پایبندی به تکثر و رواداری است. پس بهناچار باید محیط و فضایی ساماندهی شود تا تبعیض بین پاسخهای متعدد به یک سوال واحد صورت نگیرد و پاسخدهندگان به این سوال نباید احساس تبعیض کنند. به این معنا که از امکان، تشکل، رسانه و امکانات آزادی بیان و آزادی پس از بیان و … در شرایط مشابه برخوردار باشند. رعایت این موارد به نظرم دانشگاه را به موقعیت مطلوب نزدیک میکند. بنابراین برای پاسخ به سوال شما باید به همان بازهای که گفتم توجه شود. وی در ادامه تشریح کرد: حال براساس برخی آییننامهها و ضوابط دانشگاهی یکسری از دانشجویان امکان تشکیل تشکلها را ندارند اما به هر صورت به شکل جریان در بستر دانشگاه حضور دارند. بنابراین هر چقدر که امکان تکثر و رواداری در دانشگاه و بیرون از دانشگاه وجود داشته باشد امکان اعتراض مسالمتآمیز و مدنی و بدون خشونت فراهم خواهد بود. اگر سیاستگذاری رسمی بپذیرد که در سطوح اجتماعی افرادی وجود دارند که از آیینها، رویکردها و سلایق مخلتف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردارند و امکان آزادانهای برای تشکلیابی داشته باشند طبعا شرایط برای اعتراض مسالمتآمیز فراهم میشود. اینکه برابر با آییننامهها مطرح شود که صرفا تشکلها با قیود اسلامی مجوز فعالیت دارند طبعا در دانشگاه و عرصه جامعه خواهناخواه کسانی هستند که اسلامی نیستند و نه اینکه ضداسلامی باشند.
این فعال سابق دانشجویی بیان داشت از زمانی که دانشگاه تاسیس شد و در پی آن شکلگیری فعالیتهای دانشجویی اعم از صنفی و سیاسی بویژه بعد از شهریور ۱۳۲۰، دانشجویانی اعم از مسلمان و چپ در دانشگاه فعالیت داشتند. در آن مقطع گروههای چپ هژمونی قدرتمندی در دانشگاه داشتند و رفته رفته با تعالیم چهرههای مثل شریعتی و بازرگان و طالقانی و مطهری جریانهای اسلامی در دانشگاه رشد پیدا کرد. جریان چپ دانشگاه متاثر از گروه ۵۳ نفر و حزب توده بود. جریان مسلمان دانشگاه بعد از نهضت ملی شدن صنعت نفت تا پیروزی انقلاب هم متاثر از همان جریان روشنفکری دینی بود. زمان پیروزی انقلاب اسلامی هم گروههای دانشجویی مسلمان به خاطر همین تاثیرپذیری مبارزات را پیگیری کردند.
این فعال سیاسی تاثیرپذیری گروههای دانشجویی از جریان سیاسی را امری کاملا عادی دانست و بیان داشت بعد از انقلاب هم جریانهای دانشجویی مثاثر از افراد و جریانهای خارج از دانشگاه بودند و نمیشود از دانشجویی که از ۱۹ یا ۲۰ سالگی وارد دانشگاه میشود انتظار مولد فکر و قدرت تولید گفتمان داشته باشیم و به همین دلیل تاثیر پذیری دانشجو از جریانات سیاسی را امری عادی دانست.بنابراین نباید با این مساله توهمآلود برخورد کرد و جریانهای دانشجویی را پیادهنظام گروههای سیاسی خارج از دانشگاه دانست. من آنجایی را خط قرمز میدانم که یک فعال تشکل دانشجویی در تشکیلات سیاسی خارج از دانشگاه عضویت پیدا کند.
نقاشی در پاسخ به سئوالی در مورد ارزیابی شاخص عدالتخواهی در تشکل های دانشجویی نیز بیان داشت: در مورد تشکلهای دانشجویی اصلاح طلب یا نزدیک اصلاح طلب واقعا اینگونه نبوده که مباحث معیشتی و اقتصادی و عدالت محوری مورد توجه نباشد. در حوزه عدالت محوری داخلی مثل مبارزه با تبعیض و چه در بعد خارجی آن مانند عدالتخواهی بینالمللی، فعالان انجمن اسلامی دانشجویان همیشه واکنش نشان دادند. مثلا در بحث مقابله با سلطه در منطقه ما میزبان گروههای حماس بودیم. در مورد اعتراضات سال ۹۶ هم انجمن اسلامی بیانیه صادر کرده است. بنابراین نمیتوان گفت انجمن اسلامی نسبت به این موضوع بیتفاوت است. وی ادامه داد اساسا بحث من این است که نمیتوان حقوق انسانها را درجه بندی کرد و یکی از آن را بر دیگر حقوق ترجیح بدهیم. از این رو نمیشود میان آزادی و عدالت اولویتبندی کرد. عدالت بدون آزادی به توتالیتاریسم و به استالینیزم ختم میشود و آزادی بدون عدالت هم به سرمایهسالاری لجامگسیخته میانجامد. بنابراین دو مقوله باید در کنار هم پیش برود.