رودخانه های درمانده زرجوب و گوهررود رشت که در گذشته از رودهای زیبا، تفریحی و دیدنی این شهر بودند؛ امروز غرق در آلودگی و به عنوان معضلی زیست محیطی و نگرانی اجتماعی شناخته می شوند و در انتظار نگاه ویژه دستگاه های متولی و البته مشارکت مردم برای رهایی از این نابسامانی هستند.
به گزارش تدبیرشرق به نقل از ایرنا، زرجوب و گوهررود از رودخانه های روگذر رشت هستند، به گفته قدیمی ها؛ این رودخانه ها در گذشته از مکان های دیدنی و تفریحی به شمار می رفتند، در آنها ماهی گیری انجام می شد و مردم برای تفریح به کنار آنها می آمدند اما امروز جزو آلوده ترین رودخانه ها نامیده می شوند تا جایی که حتی دقیقه ای توقف در کنار این رودخانه ها به دلیل بوی نامناسب بویژه در فصل تابستان، بسیار دشوار است.
** گذشته رودخانه های زرجوب و گوهررود
رودخانه زرجوب از کوه های کم ارتفاع هزار مرز، نیزه سر، جوکلبندان و کچا در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شهر رشت سرچشمه می گیرد، پس از عبور از منطقه بهدان و چوماچا و پیوستن به رودخانه گوهررود، رودخانه پیربازار را تشکیل می‌دهد، این رودخانه یکی از دو شاخه رودخانه سپیدرود است که از رشت می گذرد، زرجوب در گذشته پر از آب و زیستگاه ماهیان رودخانه ای بود اما امروز آلوده و غیرقابل استفاده شده است.
رودخانه گوهررود نیز از ارتفاعات ۷۰۰ متری کوه های سراوان سرچشمه می گیرد و پس از اتصال به رودخانه زرجوب، رودخانه پیربازار را تشکیل داده و در نهایت به تالاب انزلی می ریزد، طول این رودخانه ۴۰ کیلومتر است و در گذشته از مکان های دیدنی رشت بود و در آن ماهی گیری انجام می شد، اما امروز در آلودگی غرق شده است.
آیت الله زین العابدین قربانی نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت اواخر دی ماه امسال در دیدار با فرماندار شهرستان رشت با تشریح زیبایی های دو رودخانه زرجوب و گوهررود در گذشته و اینکه این رودخانه ها محلی برای تفریح مردم بوده، بیان کرد که اکنون آلودگی های این دو رودخانه، موجب رنجش است و بایستی برای رفع آن، اقدام شود.
محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور نیز در دیدار اخیر خود با نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت با اشاره به پرداخت ۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود گفت که برای رفع آلودگی و احیاء این ۲ رودخانه هر مقدار اعتبار نیاز باشد، اختصاص می دهیم اما مردم باید نتایج اعتبارات گذشته را به صورت عینی ببینند و سپس اعتبارات تکمیلی پرداخت شود.
استاندار گیلان نیز در بازدیدی که طی روزهای گذشته از این رودخانه ها داشته، بر ضرورت شتاب در اجرای طرح ساماندهی این ۲ رودخانه تاکید و خاطرنشان کرده که طرح ساماندهی زرجوب و گوهررود یکی از مهمترین طرح های این کلانشهر برای کاهش مخاطرات زیست محیطی است و بایستی هر چه سریع تر اجرا شود.
** نقش موثر مردم در حفظ محیط زیست
احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود شهر رشت یک مطالبه عمومی است، مردم از آلودگی و بوی نامناسب این رودخانه ها به ویژه در فصل تابستان و روزهای گرم، گله دارند و از مسئولان مربوطه خواستار نجات این رودخانه ها از آلودگی هستند؛ هر چند در سال های اخیر اقداماتی برای کاهش بوی نامناسب این رودخانه ها انجام گرفته اما رفع این معضل، نیازمند برنامه ریزی های اصولی است.
در این میان نباید از نقش مهم مردم در حفظ محیط زیست غافل شویم، این رودخانه ها در مواردی مورد بی مهری شهروندان نیز قرار می گیرند به طوری که شاهد ریختن زباله های مختلف در این رودخانه ها هستیم.
** ضرورت ورود سرمایه گذار برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود
رئیس کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهر شورای اسلامی کلانشهر رشت در گفت وگو با ایرنا، با بیان اینکه برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهرود نیازمند ورود سرمایه گذار هستیم، اظهار کرد: این سرمایه گذاران باید بتوانند در کنار ردیف بودجه ها و جذب بودجه ای که از منابع ملی برای ما اختصاص می یابد، کمک کنند تا مرحله به مرحله، این رودخانه ها را احیاء کنیم.
فاطمه شیرزاد ادامه داد: از همه سرمایه گذاران داخلی و خارجی، سرمایه گذاران گیلانی خارج از استان و کشور می خواهیم با ارائه برنامه هایشان برای احیاء رودخانه های زرجوب و گوهررود به ما کمک کنند.
سخنگوی شورای اسلامی کلانشهر رشت ادامه داد: رودخانه های زرجوب و گوهررود دو رودخانه بسیار مهم رشت هستند که سالهاست دچار آلودگی های زیست محیطی شده اند به طوری که پسماندهای فاضلاب خانگی، بیمارستانی و صنعتی این رودخانه های پراهمیت را تهدید می کند.
شیرزاد با یادآوری آلوده شدن این رودخانه ها از نزدیک به سه دهه قبل گفت: نشست ها، کارگروه ها و جلسه های مختلفی برگزار شده اما این که خروجی داشته و نبض و جریان زندگی را در رودخانه های زرجوب و گوهررود ببینیم، متاسفانه رو به فراموشی گذاشته می شود.
وی با بیان اینکه وعده ها و نویدهایی برای احیاء این رودخانه ها داده شده که هیچ کدام عملی نشده، تصریح کرد: بنطر می رسد با اعتبارات استانی، ملی و حوزه شهرداری مشکلات رودخانه های زرجوب و گوهررود مرتفع نمی شود.
رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت، در توضیح اقدامات انجام شده از سوی شهرداری بویژه طی ۲ سال گذشته گفت: با تملک بخشی از حاشیه این رودخانه ها و آزادسازی حریم کنار رودخانه های زرجوب و گوهررود، پارک های محلی زیبا و با نشاط ایجاد شد.
وی با یادآوری اینکه حریم رودخانه ها محلی امن برای انواع بزهکاری های اجتماعی بوده، افزود: با آزادسازی حریم این رودخانه ها، بزهکاری های اجتماعی در حاشیه رودخانه ها کاهش یافته است.
شیرزاد لایروبی مقطعی رودخانه های زرجوب و گوهررود را یکی دیگر از اقدامات شهرداری عنوان و تصریح کرد: این کار کافی نیست زیرا در هوای گرم، بوی نامناسب این رودخانه ها، مردم بویژه ساکنان حاشیه این دو رودخانه را آزرده می کند.
وی درباره ۵۰ میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شده از سوی دولت برای ساماندهی رودخانه های زرجوب و گوهرود و این که تاکنون ۳۰ درصد این اعتبار جذب شده گفت: آب و فاضلاب و آب منطقه ای منابع مالی آن هم ۳۰ درصد اعتبار را اخذ کرده اند، اما این مبلغ برای این رودخانه ها هزینه نشد و لازم است بودجه ای که از منابع ملی اختصاص داده می شود، نظارت بیشتری از سوی دستگاه های ذیربط صورت گیرد.
** وضعیت رودخانه های زرجوب و گوهررود، نگرانی اجتماعی است
شهردار کلانشهر رشت نیز در گفت وگو اختصاصی با ایرنا با تشریح جذابیت رودخانه های زرجوب و گوهررود در گذشته بیان داشت: اکنون این رودخانه ها به عنوان معضلی زیست محیطی و نگرانی اجتماعی مطرح هستند.
مسعود نصرتی روخانه های زرجوب و گوهررود را برای رشت و استان گیلان دارای ویژگی های ارزشمند خواند و افزود: برای مردم و مسئولان پشت کردن شهر در طرح های جامع و تفصیلی به این دو رودخانه، شروعی ناگوار بوده و اگر ما در طرح های شهرسازی، رودخانه های زرجوب و گوهررود را در نما و منظر نگه داشته و کاربری های مناسب در حاشیه اش چیدمان می کردیم، شرایطی فراهم نمی شد که پنج نوع فاضلاب وارد این رودخانه ها شوند.
وی ادامه داد: در حال حاضر شیرابه های زباله های سراوان، فاضلاب صنعتی، خانگی، بیمارستانی و کودهای شیمیایی این دو رودخانه را به آلوده ترین رودخانه های کشور و منطقه تبدیل کرده و بر مبنای توضیحات ارائه شده، یکی از مهمترین اولویت های شهرداری، رسیدگی به وضعیت رودخانه های زرجوب و گوهررود است.
نصرتی با اشاره به جلسه هایی که با رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، استاندار گیلان و اعضای شورای شهر رشت داشته، افزود: فارغ از اینکه ساماندهی رودخانه ها، مالکیت آن ها و مشکل فاضلاب به شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب استان مربوط است، اما شهرداری و شورای اسلامی نسبت به این موضوع احساس وظیفه می کند.
وی با بیان اینکه اهداف کلانشهر رشت به نوعی به آینده این دو رودخانه گره خورده، اضافه کرد: در حوزه ملی با این نگاه که مشکل زیست محیطی شهر را مرتفع کنیم و از مزایای صنعت گردشگری برخوردار شویم به برنامه رودخانه های زرجوب و گوهررود ورود کرده ایم.
شهردار رشت با تشریح برنامه های شهرداری برای این رودخانه ها خاطر نشان کرد: گام اول، ساده سازی و دسته بندی مشکلات این دو رودخانه است و باید فاضلاب های ورودی به رودخانه های زرجوب و گوهررود قطع شوند.
نصرتی درباره گام دوم نیز اظهار داشت: در این مرحله به طور همزمان یا موازی امکان پذیر است که لایروبی رودخانه ها و کانال سازی (بسترسازی و دیواره سازی) چه توسط منابع انسانی یا توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی با گرفتن امتیاز در املاک همجوار ساماندهی شود.
وی اضافه کرد: برای تحقق گام اول، مشابه استان هایی که صاحب تصفیه خانه شدند و خرید تضمینی پساب توسط شرکت آب و فاضلاب کشور و سرمایه گذاران انجام شده، این حق کلانشهر رشت است که این شیوه برای نجات دو رودخانه اجرایی شود و برای اجرایی شدن گام دوم، با دو سرمایه گذار تفاهمنامه امضاء کرده ایم و همچنین پیگیر تامین منابع مالی برای شیوه اجرایی توسط شهرداری با همراهی دستگاه های اجرایی استان که نسبت به موضوع وظیفه مدار هستند، هستیم.
نصرتی انجام امور یادشده را نیازمند همدلی و مشارکت مردم دانست و گفت: ساماندهی رودخانه های زرجوب و گوهررود بایستی انتظار اجتماعی باشد، زمانی این انتظار به وجود می آید که نسبت به این دو رودخانه احساس تعلق داشته باشیم بنابراین بایستی بگوییم رشت با زرجوب و گوهررود یا رشت بدون زرجوب و گوهررود.
آنچه از وضعیت نابسامان رودخانه های زرجوب و گوهررود مشاهده و از برآیند اقدامات و تصمیمات اتخاذشده نهادهای متولی استخراج می شود؛ به یقین، مولفه مشارکت مردمی نقشی اثرگذار در تحقق برنامه های طرح ریزی شده دارد.
کلانشهر رشت حدود ۷۰۰ هزار نفر جمعیت ثابت دارد که به طور متوسط ، این تعداد در طول روز به بیش از یک میلیون و ۲۰۰هزار نفر می رسد.
/ایرنا
