هوش مصنوعی در رسانه؛ دستیار خلاق یا تهدید خاموش؟

یادداشت اختصاصی تدبیرشرق// تحریریه‌ها روزگاری پر از صدا، هیاهو و بوی کاغذ تازه بودند. خبرنگاران و نویسندگان، ساعت‌ها در پی یک تیتر مناسب یا یک جمله اثرگذار با یکدیگر مشورت می‌کردند. آن روزها، متن خبری فقط مجموعه‌ای از کلمات نبود؛ محصول تجربه، مشاهده، احساس و قضاوت انسانی بود. اما امروز، در عصر هوش مصنوعی، همه‌چیز متفاوت شده است.
ورود الگوریتم‌های پیشرفته و مدل‌های زبانی قدرتمند به حوزه رسانه، انقلابی در سرعت و حجم تولید محتوا ایجاد کرده است. حالا یک خبرنگار می‌تواند در چند دقیقه متنی دریافت کند که از نظر ظاهری بی‌نقص، ساختارمند و حتی شبیه به قلم انسانی است. این تغییر، به ظاهر یک موهبت است؛ صرفه‌جویی در زمان، افزایش بازدهی و توانایی پوشش بی‌سابقه حجم عظیمی از اخبار. اما پشت این سرعت و راحتی، یک پرسش جدی پنهان است: آیا رسانه می‌تواند بدون استنباط و ادراک انسانی، همچنان رسانه باقی بماند؟
خطر اصلی آن‌جایی هویدا می‌شود که مرز بین «ابزار کمکی» و «جانشین کامل» درهم آمیخته شود. اگر تحریریه‌ها به‌جای استفاده از هوش مصنوعی برای تقویت کار خبرنگاران، آن را به تولیدکننده اصلی محتوا تبدیل کنند، چیزی از اصالت، خلاقیت و نگاه انسانی باقی نمی‌ماند. هوش مصنوعی هرچقدر هم پیشرفته باشد، زندگی نکرده است، طعم شکست و شادی را نچشیده، خیابان‌ها را قدم نزده و با چشم خود حقیقت را ندیده است.
مخاطب، شاید در کوتاه‌مدت تفاوت متن ماشینی و انسانی را احساس نکند، اما در درازمدت، لحن یکنواخت و بی‌روح، مخاطب را از رسانه دور می‌کند. خبر باید زنده باشد؛ باید نفس بکشد و احساس منتقل کند. این همان چیزی است که هوش مصنوعی، دست‌کم تا امروز، نمی‌تواند به‌طور کامل بازآفرینی کند.
راهکار هیئت تحریریه تدبیرشرق روشن است: رسانه‌ها باید به‌جای جایگزین کردن انسان با ماشین، همکاری خلاقانه میان این دو را شکل دهند. هوش مصنوعی می‌تواند در گردآوری اطلاعات، بررسی داده‌ها و حتی پیشنهاد تیتر، یار کمکی ارزشمندی باشد، اما تصمیم‌گیری نهایی و جان بخشیدن به خبر، باید همچنان در دست انسان باقی بماند.
آینده رسانه نه در حذف تکنولوژی است و نه در تسلیم کامل به آن. آینده در استفاده هوشمندانه از ابزارهای نو، حفظ هویت انسانی و پاسداشت آن چیزی است که رسانه را از هر الگوریتمی متمایز می‌کند: روح انسانی محتوا.