چرا «ایران» سونوگرافی نمی‌شود؟
سرنوشت یوزپلنگ آسیایی این روزها بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات سازمان حفاظت محیط‌زیست وابسته است؛ اما بر اساس آنچه فعالان زیست‌محیطی می‌گویند گویا برنامه منسجم و راهبردی در این زمینه وجود ندارد!
به گزارش تدبیرشرق، سمنان: «یوزپلنگ آسیایی» از دیرباز برای ایرانی‌ها اهمیت بسیاری داشته است. گونه منحصربه‌فردی از حیات‌وحش که زمانی از عربستان تا هندوستان پراکنده بود و حالا تنها محدود به چند منطقه در ایران شده است.
ایران ما گرچه آخرین پناهگاه یوز آسیایی است؛ اما این جانور زیبای تیزپا برای ایرانی‌ها فقط یک گونه از حیوانات موجود در طبیعت نیست. مردم ما یوزپلنگ آسیایی را نمادی می‌دانند که نشان‌دهنده جنگندگی و صلابت ایرانی است.
همین هم سبب شد تا پس از تأیید طرح یوزپلنگ آسیایی روی لباس تیم ملی فوتبال ایران، این طرح روی لباس تیم ملی در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل و جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵ به‌عنوان نماد کشور ایران نقش ببندد.
دوستداران یوزپلنگ ایرانی بعدتر به همین هم راضی نشدند و تصاویر متعددی از این گونه زیبای طبیعی حتی روی اتوبوس‌ها نقش بست و به‌سرعت توجه به یوز ایرانی در میان مردم گسترش پیدا کرد.
🔻 یوزپلنگ آسیایی، گونه «در معرض انقراض» شدید است و باید مراقبت‌ها از آن افزایش یابد
یوز ایرانی؛ گونه‌ای به‌شدت در معرض انقراض
کارشناسان محیط‌زیست و سازمان‌های ملی و بین‌المللی فعال در این زمینه عقیده دارند که یوز ایرانی، گونه‌ای به‌شدت در معرض انقراض است.
عبارت «به‌شدت در معرض انقراض»، خودش تعریفی در این سازمان‌ها دارد که اوضاع یوز ایرانی را در لبه خطر از دست رفتن نشان می‌دهد.
در ایران هم، جمعیت یوزها در دهه‌های اخیر به‌شدت کم شده است. ۶۰ سال پیش، ۳۰۰ یوز آسیایی در ایران زیست می‌کردند؛ اما حالا این عدد بنا بر آمارهای ارائه‌شده از سوی مسؤولان سازمان حفاظت محیط‌زیست، به چیزی حدود ۳۰ یوز رسیده است.
مهم‌ترین زیست‌گاه این گونه در معرض انقراض شدید نیز پارک ملی توران است؛ محدوده وسیعی که در استان سمنان قرار دارد و البته آن هم در تیررس خطرهایی است که باید برایش چاره‌ای اندیشید.
به‌هرحال، سرنوشت یوزپلنگ آسیایی این روزها بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات سازمان حفاظت محیط‌زیست وابسته است؛ اما بر اساس آنچه فعالان زیست‌محیطی می‌گویند گویا برنامه منسجم و راهبردی در این زمینه وجود ندارد!
«کامبیز برادرانی»، یک فعال محیط‌زیست می‌گوید: وقتی جایی سد احداث می‌کنند، علاوه بر زیستگاه‌های طبیعی، آثار تاریخی و کلی روستا و زمین کشاورزی و … زیر دریاچه سد مدفون می‌شود و کلی انسان جابه‌جا می‌شوند؛ اما وقتی به محیط‌زیست و حیات‌وحش می‌رسند، آقایان به فکر منافع مردم می‌افتند.
وی ادامه می‌دهد: ادعا می‌کنند که خرید آغل‌ها و اخراج دامداران از پارک ملی توران کار راحتی نیست. روستا و مردم را به خاطر سد جابه‌جا می‌کنند؛ ولی چند دامدار را در توران نمی‌توانند خارج کنند!
🔻 در جاده تهران- مشهد، به‌ویژه در مسیر عباس‌آباد آهسته برانید؛ اینجا یوزها زندگی می‌کنند!
جفت‌گیری موفق «ایران» و «فیروز»
جدای از همه مسائل و مواردی که درباره یوزپلنگ‌های آسیایی و روش‌های صیانت از آن وجود دارد، امروز چشم امید همه دوستداران حیات‌وحش به فرجام طرح مناقشه‌برانگیز «تکثیر در اسارت» است که سازمان حفاظت محیط‌زیست بر اجرای آن اصرار دارد.
طرحی که ابتدا با یوزهای مختلفی آزمایش شد تا به جفت‌گیری «فیروز» و «ایران»، دو یوزی رسید که هم‌اکنون در مرکز تحقیقاتی و علمی پارک ملی توران در آن سوی فنس‌ها نگهداری می‌شوند.
دو یوزپلنگ محصور در مرکز تحقیقات یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان در جفت‌گیری نخست، صاحب سه توله شدند که البته هر سه آنها بعدتر از دست رفتند؛ مهم‌ترینشان، «پیروز» بود که 10 ماه بیشتر عمر نکرد!
این دو یوز بالغ، 10 اردیبهشت امسال در محوطه محصور پارک ملی توران سه توله یوزی را تقدیم حیات‌وحش ایران کردند که به دلایل مختلف ازجمله نقص جسمانی در روزهای نخست، بی‌تجربگی در نگهداری صحیح توله‌ها، ضعف در امکانات تخصصی، تغذیه نکردن از آغوز مادر و به‌ویژه نپذیرفتن توله‌ها توسط «ایران» از دست رفتند.
حالا اما دوباره خبر جفت‌گیری موفق «ایران» و «فیروز» امیدها را در دل‌های علاقه‌مندان به حیات‌وحش زنده کرده است؛ گرچه هنوز نمی‌توان از بارداری موفقیت‌آمیز مادر «پیروز» سخن گفت.
🔻 جفت‌گیری موفق «ایران» و «فیروز» در رسانه‌ها به‌سرعت فراگیر شد؛ این «فیروز» است
چرا «ایران» سونوگرافی نمی‌شود؟
گرچه خبرهای ضدونقیضی از بارداری موفقیت‌آمیز مادر «پیروز» از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست منتشر شد؛ اما کارشناسان، اعلام رسمی و دقیق این بارداری را به انجام سونوگرافی تشخیصی منوط کردند.
گرچه در همان روزهای مرگ «پیروز»، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در اظهارنظری رسانه‌ای با اطمینان از بارداری «ایران» خبر داده بود؛ اما بسیاری از متخصصان ازجمله بهرام علی ظاهری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان عقیده داشت باید تا زمان انجام سونوگرافی صبر کرد!
او در مصاحبه‌ای که یازدهم بهمن‌ماه امسال با یکی از خبرگزاری‌ها انجام داده بود، گفت که «برای تشخیص بارداری ایران، این یوزپلنگ ماده احتمالاً حدود ۵۰ روز دیگر سونوگرافی خواهد شد»؛ اما به احتمال زیاد، منظور مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان، 50 روز بعد از انجام جفت‌گیری بوده است.
خود ظاهری بعدتر تصریح کرده بود که در حال حاضر، خوشبختانه جفت‌گیری موفق «ایران» و «فیروز» تأیید شده است و بقیه مراحل از تشکیل جنین تا زایمان احتمالی در زمان خود توسط متخصصان امر مورد پایش قرار خواهد گرفت و اکنون نمی‌توان با اطمینان کامل گفت که آیا «ایران» باردار شده است یا خیر؟!
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان ادامه داده که «فعلاً تا حدود ۴۰ روز آینده صبر می‌کنیم تا رفته‌رفته اقدامات لازم برای تشخیص بارداری و مراحل بعدی را انجام دهیم»؛ اما چرا خبری از سونوگرافی «ایران» نمی‌شود؟
اگر زمان جفت‌گیری این دو یوز پارک ملی توران را همان پنجم بهمن‌ماه در نظر بگیریم، بازه 50 روزه اعلامی برای انجام سونوگرافی نیز سپری شده و هنوز هیچ تصمیمی برای این کار وجود ندارد؛ امری که سبب نگرانی دوستداران حیات‌وحش شده و نشانه‌هایی از بی‌برنامگی در زایمان بعدی «ایران» را در اسارت نیز تقویت می‌کند.
🔻 اینجا مرکز تکثیر یوز ایرانی در پارک ملی توران است
تداوم بی‌خبری‌ها از تصمیمات سازمان محیط‌زیست
بی‌خبری‌ها از تصمیمات سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره یوزپلنگ آسیایی ادامه دارد و گرچه تا زمان انتشار این گزارش، هنوز «ایران» سونوگرافی نشده است؛ اما هیچ اطلاع‌رسانی دقیقی هم درباره زمان انجام سونوگرافی یا عدم نیاز به آن صورت نمی‌گیرد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان امروز به فارس گفت که «ایران» تا این زمان هنوز سونوگرافی نشده است. برخی از دامپزشکان هم البته از بیهوشی این یوز ماده در شرایط بارداری احتمالی ابراز نگرانی کرده‌اند؛ اما مسأله اساسی همین تداوم بی‌خبری‌هاست!
شماری از دوستداران حیات‌وحش در فضای مجازی نوشته‌اند و عقیده دارند که سازمان حفاظت محیط‌زیست بیشتر به تصمیمات مقطعی بسنده کرده و هیچ برنامه راهبردی‌ای برای حفاظت از یوز ایرانی یا فراهم آوردن شرایط و امکانات کامل تکثیر یوزها در همان پروژه اسارت هم در دستور کار ندارد.
/فارس
