تجرد قطعی در میان ایرانی‌ها افزایش یافت؛ زنان ۱.۶ برابر بیشتر

محمدحسین نجاتی: مجرد ماندن به عنوان موجی جهانی سال‌هاست به ایران نیز سرایت کرده است و جدید‌ترین بررسی‌ها نشان می‌دهد زنان در این فرآیند بیشتر از مردان مجرد می‌مانند. اتفاقی که ساختارهای سنتی در جامعه ایران طی دهه‌های اخیر را تغییر داده است. به طوریکه از سال ۱۳۷۵ کم‌کم تعداد زنان مجرد و دارای تجرد قطعی از مردان پیشی گرفته‌اند و آمارهای مربوط به سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد تجرد قطعی در میان زنان ایرانی ۱.۶ برابر مردان است.

براساس گزارش مرکز آمار ایران، تجرد قطعی تا قبل از سال ۱۳۷۵ دارای نوسان بوده ولی بعد از این سال روند افزایشی پیدا کرده است. براساس بررسی‌های مرکز آمار ایران، تجرد قطعی در سال ۱۳۷۵ برای مردان حدود ۱.۱ درصد و برای زنان ۱.۲ درصد بوده است. روند افزایشی تجرد قطعی در زنان خیلی بیشتر از مردان بوده به طوری که طی سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ این شاخص برای مردان حدود دو برابر شده اما برای زنان بیش از سه برابر بوده است.
تجرد قطعی بر عکس عمومیت ازدواج، نشان دهنده عدم ازدواج تا سن 50 سالگی است منظور از تجرد قطعی،نسبت درصد کسانی است که تا سن 50 سالگی ازدواج نکرده‌اند.
بالاتر بودن سرعت افزایش تجرد قطعی در زنان در مقایسه با مردان باعث شده تجرد قطعی زنان بیشتر از مردان شود. در سال ۱۳۴۵ تجرد قطعی مردان بیشتر و حدود ۲برابر زنان بوده‌است بعد از این سال تجرد قطعی زنان به تدریج افزایش و به مردان نزدیک شده و در سال ۱۳۷۵ تجرد قطعی زنان از مردان پیشی گرفته و در سال ۱۳۹۵ نسبت تجرد قطعی زنان به حدود 1.6 برابر مردان رسیده‌است.

هر چند تجرد قطعی در ایران افزایش پیدا کرده اما هنوز در مقایسه با کشورهای مسلمان تفاوت قابل توجهی ندارد اما در مقایسه با کشورهای شرق آسیا خیلی پایین‌تر است. براساس آمارهای رسمی تجرد قطعی برای مردان و زنان ژاپنی بترتیب 17 و 12 درصد بوده است.

روند جهانی سن ازدواج
بر اساس آمار سازمان ملل متحد سن ازدواج در دنیا بالا رفته است و از حدود 23 سال برای زنان در سال 1970 به بالای 25 سال و از حدود 27 سال برای مردان در 1970 به بالای 31 سال در سالهای اخیر رسیده است . این آمار در کشورهای مختلف تا 10سال هم اختلاف دارد در برخی کشورهای آفریقایی جوانان ، اغلب قبل از 20 سالگی ازدواج می‌کنند در حالی‌که در کشورهای اسکاندیناوی اغلب تا 30 سالگی هم ازدواج نمی‌کنند.

نکته‌ای که در اینجا وجود دارد کمتر بودن فاصله سنی بین مردان و زنان هنگام ازدواج در کشورهای توسعه یافته در مقایسه با کشورهای کمتر توسعه یافته است . به طوری که در کشورهای توسعه‌یافته این فاصله حدود دو سال است در حالی که در کشورهای در حال توسعه حدود 5 سال است. به نظر می‌رسد در کشورهایی که سن ازدواج بالا می‌رود فاصله سنی ازدواج بین مردان و زنان کاهش پیدا می‌کند. همچنین براساس بررسی مرکز آمار ایران، در سوئد که با متوسط سن ازدواج 34.3 سال بالاترین سن ازدواج را دارد ، متوسط سن ازدواج مردان 35.6 و زنان 33.1 سال است که فاصله سنی بین مردان و زنان حدود 2.5 سال است و در هند با به ترتیب 28 و 22.2 سال، فاصله سنی حدود 6 سال است.

این وضعیت در ایران هم صادق است . همچنین در سال 1345 فاصله سنی ازدواج بین مردان و زنان حدود 7 سال بوده که در سالهای 1390 و 1395 این فاصله به حدود 3 تا 4 سال رسیده است .

نقشه زیر با رنگ سبز میانگین سن ازدواج در مناطق مختلف جهان در سال 2015 را بر اساس گزارش سازمان ملل متحد نشان می‌دهد به طوری که هر چه رنگ سبز پررنگ‌تر می‌شود سن ازدواج بالاتر می‌رود. سن ازدواج در این نقشه بین 19.5 سال تا 34.8 سال در کشورهای مختلف متغیر است.

۴۲۴۲