روح پژمرده یار مهربان در نمایشگاه کتاب گیلان
ایمان رنجکش
کرکره سیزدهمین نمایشگاه کتاب گیلان درحالی سه شنبه شب گذشته در میان بازدیدکنندگان قلیل خود به پایین کشیده شد که ناشران محلی و ملی حاضر در این دوره از نمایشگاه استانی، بازخورد این رویداد فرهنگی را فاجعه بارترین دوره در طول تمام این سال های برگزاری آن در رشت توصیف کردند. نمایشگاهی که سال به سال از سطح کیفیت آن کاسته می شود و امسال هم بار دیگر شگفتی ساز شد و بیشتر بازار پفِ فیل و سیب زمینی سرخ کرده محوطه بیرونی آن داغ بود تا فروش کتب و آثار فرهنگی!
نمایشگاه استانی کتاب گیلان پاییز هر سال در محل دائمی نمایشگاه ها در خارج از شهر رشت آغوش خود را برای علاقه مندان می گشاید و از آنجایی که به یمن خلا برنامه های پر وسعت در استان بعنوان مهم ترین رویداد فرهنگی قلمداد می شود؛ شیوه برگزاری آن تاثیر بسزایی در کارنامه عملکرد متولیان فرهنگی گیلان در طول سال دارد.
بحث کم اقبالی مردم به کتاب و سست شدن فرهنگ مطالعه محدود به یک نقطه مشخص نیست و آسیبی است که سراسر جامعه را گریبانگیر خود نموده است. توسعه رسانه های اجتماعی و در تقابل قرار گرفتن کتاب با سایر ابزارهای ارتباطی موجب شد تا یار مهربان را یارای ادامه دادن این مسیر نباشد و کورس را به اسمارت فون ها واگذار کند.
در این شرایط هم نمایشگاه های کتاب بعنوان کلیشه ای ترین راهکار همواره نقش موثری در بازتولید ارتباط میان مردم و یارمهربان داشته اما دیگر شرایط به گونه ای است که تنها با برپایی فضایی به قول معروف سوپرمارکتی نمی توان این ارتباط را بازسازی کرد و در نمایشگاه کتاب امسال هم خلا خلاقیت و جلوه های ویژه به شدت در رکود آن اثرگذار بود. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان هم با وجود مشکلات فراوان با دست های خالی هرسال نمایشگاه را برپا می کند و همراهی اداره کل کتابخانه های عمومی استان هم باعث نشد تا فضای نمایشگاه چیزی بهتر از کلاس جامعه شناسی از آب در آید!
مقدمات برگزاری نمایشگاه می تواند در قالب کارگروهی متشکل از رسانه های استان، سازمان های مردم نهاد، گروه های هنری و… برنامه ریزی شود و با اتکا به جایگاه اجتماعی هر یک از این دسته ها و درگیر کردن آحاد مختلف مردم فضای پرشوری را رقم بزنند که هم موجب شور حداکثری در فضای نمایشگاه و به دنبال آن توسعه فرهنگ کتابخوانی و در آخر هم رونق در فروش کتاب و تاثیرگذاری بر کیفیت بازار چاپ و نشر شود.
کیفیت ضعیف در امر اطلاع رسانی و تبلیغات یکی از کلیدی ترین دلایل ضعف این دوره از نمایشگاه بود که جز خبر افتتاحیه، اخبار خاص دیگری در طی پنج روز برگزاری آن در رسانه ها دیده نشد. همچنین عدم استفاده از شخصیت های فاخر فرهنگی در برنامه های جانبی نمایشگاه یکی از پاشنه های آشیل این محیط به اصطلاح فرهنگی بود.
همه این ها به علاوه دلایل ریز و درشت دیگر دست به دست هم داد تا یارمهربان روح پژمرده ای در این دوره از نمایشگاه استانی کتاب گیلان داشته باشد و نمایشگاهی که حتی تا سال گذشته در روز پایانی آن یک الی دوساعت بدلیل ازدحام جمعیت تمدید می شد اما امسال ناشران یک ساعت جلوتر کتاب های خود را جمع کردند و راهی شهر و خانه های خود شدند!
امید آنکه مسائل فوق از سال آینده در دستور کار متولیان فرهنگی قرار گیرد و شاهد محیطی خلاقانه و متفاوت باشیم تا نمایشگاهی صرفا جهت رفع تکلیف!
