نهاد روحانیت چگونه می‎تواند محبوب باشد؟

آیت الله سیدعباس قائم مقامی در گفت و گو با خبرآنلاین افزود: علاوه بر این سه وجه، در طول این هزاره علی الاصول خود روحانیان نیز در ارتباطتشان بامردم ، با اخلاق ، رفتار و معنویتی که داشتند دائما بر این سرمایه می افزودند . یعنی نه تنها از سرمایه نهادی خود هیچ کم نمی کردند بلکه تصاعدی برآن می افزودند و این نکته بسیار مهمی است. ببینید در شرایط طبیعی حتی اگر روحانیون از این سرمایه نهادی فقط استفاده می کردند و چیزی بر آن نمی افزودند ، باز افراد روحانیت، در نگاه عموم محبوب ترین ها می شدند. چون این سرمایه خیلی فزاینده است و به صورت بالنده قدرت این را دارد تا هر کسی که به آن انتساب و اتصال داشته باشد را حمایت و تغذیه کند. اما روحانیت سَلف ، بر حسب میراث تاریخی ای که از ایشان در دست داریم معمولا حتی از این سرمایه استفاده مصرفی نکرده اند و با عملکرد علمی و عملی خود آن را افزایش می دادند.
وی با اشاره به این سابقه هزار ساله ادامه داد: البته اولین چیزی که به ذهن هر ناقد یا منتقد منصفی می آید، این است که آن پیشینۀ هزار ساله با این پسینۀ چهل ساله پس از انقلاب در ایران اصلا توازن ندارد. خود این عدم توازن قاعدتا ما را به یک موضع انصاف در نقد دعوت می کند، و آن اینکه باید هر نقدی که نسبت به این عملکرد چهل سال صورت می گیرد، توام با واقع بینی باشد. من شخصا سابقه کمی در نقد هم لباسی های خودم ندارم و لااقل از 20 سال پیش این حرف را زده ام و کم و بیش هم منتشر شده. یادم می آید اواسط دهه 70 مصاحبه ای کرده بود راجع به همین بحث روحانیت و تاکید کردم که حضور روحانیت در مسائل اجرایی نباید تداوم یابد، اگر در برخی بخش های نظارتی حضور این قشر قانونا و منطقا اقتضاء می کند اما هیچ الزامی به ترجیح روحانیت برای حضور در شئون اجرایی نیست . این مصاحبه بازتاب‌هایی هم داشت و یکی از کسانی که واکنش نشان داد مرحوم آیت الله مهدوی کنی بود؛ که من برایشان توضیح دادم و قانع کننده بود.
این عضو جامعه روحانیت مبارز به خبرآنلاین توضیح داد: به جدّ معتقد به نقد جدی عملکرد روحانیت هستم. اما در عین حال نباید واقعیت ها را نادیده گرفت و از جاده انصاف خارج شد. یادم می آید یک وقت حدود سال 77- 78، زمانی که هنوز صدام در قدرت بود ولی اوضاع عراق به سمت فروپاشی بود ، به شهید آیت الله حکیم به حالت شوخی- جدی گفتم : «آقا شما مواظب باشید که رفتید و رهبر عراق شدید، خراب کاری های مارا تکرار نکنید ، از تجربه ما در ایران استفاده کنید». با آنکه لحن من خیلی جدی نبود اما یکباره ایشان خیلی جدی شد و گفت: «فلانی چه می گویی؟ کجا خراب کردیم؟ بله، اشکالات هست اما روحانیت با آنکه تجربه چنین کارهایی را نداشته، با این حال چه تحول بزرگی را رهبری کرد وچه مسولیت بزرگی را قبول کرد و در این 20 سال چه کارهای بزرگی انجام گرفته»! این واکنش ایشان ، از آن جهت برایم تنبه برانگیز بود که ما گاهی در نقدهایمان خیلی ذهنی عمل می کنیم و تناسب بین اجزای مختلف واقعیت را رعایت نمی کنیم و در عین حال این هرگز به آن معنا نیست که درصدد توجیه بربیاییم.
مشروح این مصاحبه را اینجا بخوانید.
2727