نیم نگاه / تحلیل اهداف سفر اردوغان به ایران در رسانه های عربی

به گزارش تدبیر شرق ، «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه روز چهارشنبه 12 مهرماه به همراه هیاتی عالیرتبه متشکل از «مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه، «نهاد زیبکچی» وزیر اقتصاد، «برات آلبایراک» وزیر انرژی، «بولنت تفنگچی» وزیر گمرگ و تجارت، «سلیمان سویلو» وزیر کشور، «نعمان کورتولموش» وزیر فرهنگ و گردشگری و «مهدی اکر» معاون حزب عدالت و توسعه ترکیه در سفری یک روزه برای دیدار و گفت وگو با مقامات جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شدند.
مذاکرات دوجانبه، نشست هیات‌های عالی‌رتبه و تشکیل شورای عالی همکاری راهبردی ایران و ترکیه به ریاست رییسان جمهوری دو کشور و امضای اسناد همکاری از جمله برنامه‌های این سفر بود. رییس جمهوری ترکیه پیش از سفر به تهران اعلام کرده بود که در جریان سفر به تهران درباره اوضاع شمال عراق با مقامات عالیرتبه ایران مذاکره می کند. این سفر، دومین سفر اردوغان در دوره ریاست جمهوری «حسن روحانی» است. وی در فروردین ماه سال 94 نیز به تهران سفر و با مقامات عالی رتبه کشورمان دیدار و گفت وگو کرد.
این گزارش دربردارنده مهمترین محور تحلیل هایی است که در رسانه های عربی درباره سفر رییس جمهوری ترکیه و هیات همراه او به ایران و روابط تهران و آنکار منتشر شده است.

** دیدگاه مشترک تهران و آنکارا درباره مسائل منطقه
صفحه عربی تارنمای «سوئیس اینفو» و روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن، شبکه خبری «الجزیره» قطر و خبرگزاری «فلسطین الیوم» سفر رییس جمهوری ترکیه به ایران و همگرایی تهران و آنکارا درباره مسائل منطقه ای را مورد توجه قرار دادند.
به نوشته تارنمای سوئیس اینفو، اردوغان در شرایطی سفر رسمی خود به ایران را آغاز کرد که مواضع دو کشور در مسائل حساس منطقه مانند همه پرسی استقلال کردستان عراق و موضوع سوریه یکسان است. این دو کشور نسبت به استقلال کردستان عراق نگرانند و همکاری با دولت عراق برای جلوگیری از جدایی کردها را دنبال می کنند. در این زمینه امیر سرتیپ «امیر حاتمی» وزیر دفاع ایران عصر سه شنبه در دیدار با ارتشبد «خلوصی اکار» گفت همکاری میان ایران، ترکیه و عراق می تواند ثبات و امنیت را برای منطقه به دنبال داشته باشد و جلوی هرگونه تحرکات جدایی طلبانه را بگیرد. ترکیه و ایران طی هفته های اخیر بارها مخالفت خود را با تجزیه عراق و سوریه و هرگونه ترسیم دوباره مرزها اعلام کرده اند. اکنون روابط ترکیه و ایران در مقایسه با سفر گذشته اردوغان به تهران بسیار بهتر است.
در ادامه آمده است: ترکیه، ایران و روسیه برای برقراری صلح در سوریه بر مذاکرات آستانه نظارت می کنند و این سه کشور در سپتامبر گذشته روی حضور نیروهای ناظر در مناطق کاهش تنش در سوریه به توافق رسیدند. «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی گفت شاهد رشد مثبت روابط دوجانبه و همکاری منطقه میان ایران و ترکیه هستیم.
به نوشته روزنامه العربی الجدید، اردوغان روز چهارشنبه در تهران گفت عراق، ایران و ترکیه پس از اجرای همه پرسی تدابیر سخت تری علیه اقلیم کردستان عراق اجرا خواهند کرد. اردوغان اظهار داشت در عرصه بین المللی به جز رژیم صهیونیستی همه با جدایی کردستان عراق مخالفند و هنگامی که با مشورت موساد مجوز چنین اقدامی صادر می شود هیچ پشتوانه قانونی ندارد. به نظر می رسد سرنوشت دولت اقلیم کردستان انزوا خواهد بود و موضع ایران و ترکیه در این زمینه یکسان است و از این پس با دولت مرکزی عراق گفت و گو خواهیم کرد. از سوی دیگر روحانی هم گفت مسوولان اقلیم کردستان باید از سیاست خود چشم پوشی کنند. او گفت تهران، آنکارا و بغداد برای تحقق ثبات در منطقه ناچار به در پیش گرفتن گام های جدی هستند. جنگ علیه تروریسم هدف ایران و ترکیه است. ایران و ترکیه برای جلوگیری از تجزیه عراق و سوریه و برقراری آرامش در منطقه تلاش خواهند. ما خواهان برقراری امنیت و ثبات در خاورمیانه هستیم و همه پرسی کردستان عراق توطئه جدایی طلبانه بود که کشورهای خارجی از آن حمایت کردند و آنکارا و تهران با آن مخالف هستند.
به نوشته شبکه خبری الجزیره، منابع دیپلماتیک، سفر اردوغان به تهران را بیانگر آغاز روابط راهبردی میان دو کشور به شمار آورده اند. «عبدالقادر فایز» رییس دفتر الجزیره در تهران گفت میان ایران و ترکیه هماهنگی بالایی در شمال سوریه وجود دارد تا توافق آستانه برای کاهش مناطق تنش در سوریه با موفقیت پیش رود.
در گزارش خبرگزاری فلسطین الیوم می خوانیم: مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه سه شنبه به تلاش دیپلماسی مشترک ترکیه، ایران و روسیه درباره توافق آستانه برای حل بحران سوریه اشاره کرد. او گفت رسیدن به توافق درباره نشست آستانه به تنهایی کافی نیست بلکه باید توافق آستانه به صورت عملی اجرایی شود. وی درباره اوضاع ادلب اظهار داشت ناظران ترک ماموریت خود را در ادلب انجام می دهد، در برخی مناطق خارج ادلب ناظرانی از روسیه فعالیت دارند و در برخی دیگر از مناطق مشخص ناظران ایرانی و روسی حضور دارند تا جلوی تنش آفرینی ها گرفته شود. او گفت برای حل سیاسی بحران سوریه باید به همه درگیری ها پایان داده شود.
این رسانه به نقل از «حسن هانی زاده» تحلیلگر مسائل خاورمیانه آورد: آنکارا برای حل بحران سوریه نقش مثبتی را بازی می کند و این در شرایطی است که اختلاف ترکیه و اتحادیه اروپا بالا گرفته است و ایران در آینده به ترکیه نزدیک تر خواهد شد.

** اقتصاد؛ گرانیگاه روابط ایران و ترکیه
خبرگزاری فلسطین الیوم و روزنامه العربی الجدید در بخشی از گزارش های خود با پوشش اخبار مربوط به سفر رییس جمهوری ترکیه و هیات همراه او به ایران، روابط اقتصادی ایران و ترکیه را مورد بررسی قرار دادند.
به نوشته خبرگزاری فلسطین الیوم، اختلاف تهران و آنکارا طی سال های گذشته درباره موضوع سوریه سبب فاصله گرفتن این دو کشور نشد بلکه با وجود همه موانع باز هم منافع اقتصادی بر مسائل سیاسی غلبه پیدا کرد و این دو کشور توانستند روابط راهبردی خود را ادامه دهند.
روزنامه العربی الجدید در گزارشی با عنوان «چهار توافق نامه همکاری میان ایران و آنکارا و افزایش واردات گاز از ایران» نوشت: تلویزیون رسمی ایران به نقل از روحانی گزارش داد ایران در چارچوب توسعه روابط اقتصادی خود با ترکیه گاز طبیعی بیشتری را به این کشور صادر خواهد کرد.
این روزنامه به نقل از روحانی نوشت در نشست با رییس جمهوری ترکیه روی گسترش روابط اقتصادی به توافق رسیدیم و هفته آیند نشست هایی برای بررسی جزئیات این موضوع برگزار خواهد شد. روحانی در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک تاکید کرد دو طرف به طور جدی برای افزایش سطح روابط اقتصادی و بازرگانی تلاش می کنند تا حجم مبادلات به 30 میلیارد دلار برسد.
از سوی دیگر اردوغان بر ضرورت ارتقای روابط ایران و ترکیه و افزایش مبادلات میان دو کشور تا رقم 30 میلیارد دلار تاکید کرد. او گفت در چهارمین نشست دوره ای کمیسیون عالی مشترک ایران و ترکیه که در تهران برگزار خواهد شد نقشه راه آشکاری برای رسیدن به هدف ایده آل اقتصادی ترسیم خواهد شد و وزرای اقتصادی دو کشور مذاکرات خود برای توسعه همکاری در بخش های صنعتی، گردشگری و فرهنگی را ادامه خواهند داد.
به نوشته العربی الجدید، میان ایران و ترکیه چهار سند همکاری امضا شد. نخستین آنها یادداشت تفاهم همکاری گمرکی میان وزارت امور اقتصاد و دارایی جمهوری اسلامی ایران و وزارت گمرک وبازرگانی جمهوری ترکیه بود. همچنین یادداشت تفاهم همکاری میان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک مرکزی جمهوری ترکیه به امضا رسید. یادداشت تفاهم همکاری میان سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران و اداره کل آرشیو دولتی نخست وزیری ترکیه دیگر سندی بود که میان دو کشور منعقد شد. یادداشت تفاهم همکاری بین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سازمان رادیو و تلویزیون دولتی جمهوری ترکیه نیز سند دیگری بود که توسط مقام های دو کشور امضا شد.
به نوشته العربی الجدید، «رضا کامی» رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه گفت حجم مبادلات دو طرف از ماه اوت گذشته تاکنون به 7.2 میلیارد دلار رسیده است. به گفته او، از این میزان پنج میلیارد و 150 میلیون دلار صادرات ایران به ترکیه و 2 میلیارد و 100 میلیون دلار نیز واردات جمهوری اسلامی ایران از ترکیه بوده است.
برپایه گزارش اداره گمرک ایران، از ماه مارس تا سپتامبر 2017 ایران سومین صادر کننده به ترکیه بوده و گاز طبیعی، تولیدات پتروشیمی و مشتقات نفتی به این کشور صادر کرده است.
العربی الجدید افزود: با وجود اختلاف های سیاسی تهران و آنکارا درباره سوریه در سال های اخیر، باز هم روابط اقتصادی دو کشور برقرار بوده است و با نزدیک شدن دو کشور به یکدیگر بر اهمیت آن افزوده خواهد شد.