ایجاد بازارچه های جاده ای یک ضرورت

اختصاصی تدبیرشرق – سید محمد علوی// استان گیلان از نظر تراکم سکونت (جمعیت نسبت به وسعت) و همچنین شبکه راهها (طول راه ها به کیلومتر مربع) یکی از متراکم ترین استان های کشور محسوب می گردد که مطابق به  آمار رسمی سازمان های متولی از جمله حمل و نقل جاده ای و گردشگری  از نظر تردد و اسکان  در سنوات اخیر هر ساله میزبان مسافرانی معادل 15 برابر جمعیت ثابت خود است که در قالب گردشگر و مسافر و گذرگر به این استان تردد می کنند. ورود قریب به 35 میلیون مسافربه استان دارای اثرات مثبت و منفی ؛ اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، امنیتی ، زیست محیطی ، بهداشتی ، … است که در تمامی مطالعات در قالب بررسی های (swot) قوت‌ها ، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات می تواند مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.

همانگونه که همواره تاکید می شود توریسم مدیریت شده و برنامه محور در جهان امروز به ضرس قاطع برای جامعه میزبان  علاوه بر ارز آوری ، گردش مالی و ارزش افزوده در اقتصاد محلی ، توسعه همه جانبه ، اشتغال پایدار به خصوص در مناطق روستایی و محورهای گردشگر پذیر و مقاصد توریستی را به همراه دارد. اما اگر اتفاقی غیر از این روی دهد و کارها بدون برنامه ریزی به جلو رود ، هم اینکه از بهره مندی فرصت ها و قوت ها خبری نخواهد  بود و از سوی دیگر تهدیدات و ضعف هاست که خود را نمایان و پررنگ می کند.

دسترسی آسان به نقاط سابقاً بکر استان به همت دولت و مشارکت مردم محلی فراهم شده و هرساله شاهد سهل الوصول تر شدن مناطق با احداث جاده های جدید با هدف خدمات دهی به ساکنین این مناطق هستیم که بسیار ارزشمند و ارزنده است. ایجاد این بستر بخصوص در فصل تابستان و ایام تعطیلات  و روزهای پایان هفته ، برای جامعه میزبان و بعضاً غیر بومی ها ایجاد انگیزه ای شده برای ایجاد مشاغل خدماتی در اکثر محورهای گیلان و سایر استانهای شمالی ، در قالب فروشگاه ها در سطوح مختلف ، محصولات کشاورزی ، گل و گیاه ، رستوران و سفره خانه ، آلاچیق ، بساط ، فروش ماشینی ، تعمیرگاه ، و کارواش و ….. که البته در ظاهر درآمد مالی مناسبی را برای این عزیزان داشته باشد اما به دلیل قرار گرفتن مستحدثات و  ساخت سازهای موقت در حریم قانونی جاده نظم ترافیکی بهم ریخته که در سنوات اخیر شاهد تصادفات شدید و خسارات جانی و مالی بسیاری به هموطنان بودیم این معضل در ورودی شهرها ، کمربندی ها به شکل شدیدتری مشاهده می شود ، آمار می گوید متاسفانه جاده های گیلان در زمره حادثه سازترین استانهای کشور قرار دارد.

در بیشتر محورهای مواصلاتی تغییرات در قالب ساخت سازهای بدون ضابطه و زشت ، مجاز و غیر مجاز داخل حریم راه یا مجاور جاده ها به وفور مشاهده می شود ، پخش نخاله ساختمانی با هدف از انتفاع خارج کردن اراضی کشاورزی و چشم انداز زشت دپوی زباله به امری عادی تبدیل شده و هر روزه شاهد از بین رفتن محیط زیستمان هستیم. ، عملاً بیشتر مسیرهای استان تبدیل به کریدورهای خطی فروش  و راسته های بازار شده است .

به نظر می رسد توریست پذیری استان با عدم برنامه ریزی به مرحله تهدید و معضل وارد شده است. دستگاه های دولتی متولی موضوع می بایست ، فکر چاره باشند با ارزیابی وضع موجود با تهیه طرح علمی و اجرایی ساماندهی محورها را در دستور کار قرار داده  ،تا این تهدید و ضعف را به فرصت و  قوت تبدیل گردد. پیشنهاد می شود با مدیریت و محوریت معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری و عاملیت شرکت توسعه گردشگری استان به عنوان بازوی اجرایی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ، کمیته ای متشکل از  ادارات کل؛ راه و شهرسازی ، امور روستایی و عشایری ، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، جهاد کشاورزی ،امور اراضی ،  محیط زیست ، سازمان همیاری و حمل و نقل جاده ای و …. تشکیل گردد (با تمرکز اعتبارات ملی و استانی و شهرستانی ) همانند اواسط دهه هشتاد که ساخت کمپینگ ها و سرویس های بهداشتی بین راهی به عنوان یک طرح ملی در دستور کار قرار داشت (البته اکثراً  نیمه تمام رها شدند) اینبار با جدیت در قالب بازارچه های متمرکز با طراحی و نمای سنتی و آرایه ها و المانهای محلی و بومی اختصاصی مناطق مختلف استان بمنظور ایجاد فضای عرضه و فروش صنایع دستی و هنرهای سنتی، محصولات کشاورزی ، سوغات محلی  با امکاناتی همچون نمازخانه ، سرویس بهداشتی ، مرکز اطلاعات گردشگری و مرکز امداد ، با سطح بندی های 1و2و3 (تیپ بندی و مساحت بسته به میزان تردد و ظرفیت محور و منطقه) شکل بگیرد. که بی تردید علاوه  کاهش خطرات جاده ای با مشارکت تعاونی های روستایی  و بخش خصوصی که همراه با  حمایت عمرانی در زیر ساخت ها و تسهیلات دولتی خواهد بود، این مهم  در توسعه استان  موثر بوده  امکان نظارت و کنترل فراهم تر خواهد کرد  .این پروژه  میتواند بعنوان یک طرح پایلوت  کشوری  عملیاتی شده ، و در سالهای آتی قابلیت اجرا در سایر استانها را هم داشته باشد.