خزر ،پل دوستی و توسعه منطقه‌ای؛ گیلان در قلب دیپلماسی نوین همسایگی
به گزارش تدبیرشرق، به قلم یوسف گلشن کارشناس مسائل سیاسی: تحولات چند سال اخیر، از جمله تقویت محور شرق در برابر غرب و افزایش همکاری های ایران، روسیه، چین و هند، جنگ اوکراین و تقویت اوراسیا، جایگاه دریای خزر را به‌عنوان مسیر جدید همکاری منطقه‌ای برجسته‌تر کرده است.
این موقعیت باعث شده خزر به مرکز رقابت در ترانزیت بین‌المللی میان مسیرهای شرق–غرب (چین–اروپا) و شمال–جنوب (هند–اروپا) تبدیل شود.
در چنین شرایطی ایران برای مقابله با تحريم های ظالمانه غرب ، با تکیه بر موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز خود در میان سه قاره و دسترسی به آب‌های آزاد، می‌کوشد به عنوان یکی از کشورهای ساحلی خزر، روابط خود با کشورهای همسایه را در سطوح محلی و استانی نهادینه کند.
در همین راستا؛ اجلاس استانداران ساحلی خزر به میزبانی رشت در ۲۷ و ۲۸ آبان ماه ابتکاری است برای گسترش دیپلماسی از سطح دولت‌ها به سطح استان‌ها و مناطق محلی؛ رویکردی که می‌تواند با پیوند دادن ظرفیت‌های مردمی و اقتصادی، پایه‌های همکاری پایدار کشورهای همسایه را مستحکم کند.
دیپلماسی همسایگی و تمرکززدایی در دولت دکتر پزشکیان
دولت دکتر مسعود پزشکیان بر اساس راهبرد دیپلماسی همسایگی و مرزی، سیاستی را دنبال می‌کند که هدف آن استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های استان‌های مرزی در تعامل با مناطق همجوار کشورهای همسایه است.
در همین راستا، دولت وفاق ملی با تکیه بر تمرکز زدایی و اعتماد به مدیران محلی، بخشی از اختیارات اقتصادی و اجرایی را به استانداران تفویض کرده تا زمینه برای ایفای نقش مستقیم آنان در تعاملات اقتصادی و فرهنگی فرامرزی فراهم شود.
در واقع، برگزاری اجلاس استانداران ساحلی خزر ، نمونه‌ای روشن از تحقق این سیاست است و به دکتر حق‌شناس، استاندار گیلان، فرصت داده تا با بهره‌گیری از ظرفیت‌های متنوع استان و هماهنگی نزدیک با وزارت کشور و وزارت امور خارجه، برای میزبانی شایسته این رویداد بین‌المللی تلاش کند؛ میزبانی که بازتابی از اعتماد دولت به توان مدیریتی و ظرفیت‌های استانی است.
گیلان؛ دروازه ایران به اوراسیا
گیلان با سه بندر مهم انزلی، کاسپین و آستارا و بندر در حال ساخت چمخاله، دو منطقه آزاد و ویژه اقتصادی، و مسیرهای حمل‌ونقل دریایی، ریلی، جاده‌ای و هوایی، از موقعیتی بی‌بدیل در شبکه ترانزیت منطقه ای برخوردار است.
احداث و بهره‌برداری از راه‌آهن قزوین–رشت و طرح در حال اجرای رشت–انزلی–آستارا و توسعه فرودگاه بین‌المللی رشت این استان را به حلقه کلیدی کریدور شمال–جنوب و مسیرهای تجاری بدل کرده است.
گیلان همچنین با دارا بودن زیرساخت‌های گمرکی فعال، صنایع غذایی و شیلاتی پیشرفته، نیروی انسانی متخصص، و نزدیکی به پایتخت و مراکز صنعتی کشور، ظرفیت بالایی برای تبدیل‌شدن به هاب تجاری و لجستیکی شمال ایران دارد.
همچنین نقش فعال اتاق بازرگانی گیلان در تعامل با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمونه‌ای موفق از دیپلماسی اقتصادی استانی به شمار می‌رود.
اجلاس خزر؛ گامی به‌سوی همگرایی پایدار
در چنین فضایی اجلاس استانداران استان‌های ساحلی خزر، فرصتی برای گفت‌وگو، تبادل تجربه و طراحی پروژه‌های مشترک میان پنج کشور است.
محورهای اصلی این اجلاس شامل توسعه مناسبات گمرکی، حمل‌ونقل ترکیبی، تسهیل ترانزیت، تقویت گردشگری، حفاظت از محیط‌زیست، شیلات و منابع تالابی و همکاری در حوزه فناوری و آموزش است.
برگزاری منظم این نشست‌ها می‌تواند زمینه‌ساز تشکیل شورای دائمی همکاری استان‌های ساحلی خزر شود؛ نهادی که ضمن تقویت ارتباط میان ملت‌ها، مکمل دیپلماسی رسمی دولت‌ها خواهد بود.
گیلان؛ نماد دیپلماسی هوشمند و توسعه متوازن
دیپلماسی محلی گیلان، اکنون به نمونه‌ای از تعامل هوشمندانه میان سیاست، اقتصاد و فرهنگ بدل شده است؛ الگویی که می‌تواند به‌صورت فراگیر در دیگر استان‌های مرزی کشور نیز اجرا شود.
گیلان، این بار نه فقط به‌عنوان استانی سرسبز و گردشگرپذیر، بلکه به‌عنوان قلب تپنده همکاری‌های ایران با کشورهای ساحلی خزر شناخته می‌شود و در چارچوب سیاست‌های دولت، بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه راهبردی قرار گرفته است.
سخن پایانی اینکه برگزاری نخستین اجلاس بین‌المللی استانداران استان‌های ساحلی خزر در گیلان، آغازگر مرحله‌ای نو از دیپلماسی منطقه‌ای ایران است؛ دیپلماسی‌ای که با تکیه بر ظرفیت‌های بومی و اعتماد به مدیران محلی، مسیر تازه‌ای برای توسعه پایدار و تعامل سازنده با همسایگان می‌گشاید.
