ایستگاه بعد، «ماه»

به گزارش تدبیرشرق، ماه از سوی بسیاری از کشورها به عنوان یک پایگاه برای آغاز سفرهای انسانی به جایی فراتر از زمین شناخته می‌شود و در این زمینه، تلاش‌های زیادی صورت گرفته است که قصد داریم در این گزارش به برخی از آنها بپردازیم.

چرا سفر به ماه مهم است؟

ماه نزدیک‌ترین جرم آسمانی به زمین است و بنابراین می‌توان از آن به عنوان سکوی تمرینی استفاده کرد و همچنین می‌توان آن را به عنوان سکوی پرتابی برای سفر به نقاط دیگر در فضا مورد استفاده قرار داد. ماه همچنین جو، محیط و گرانشی متفاوتی از زمین دارد و دمای آن از منفی ۱۷۰ درجه سانتی‌گراد تا مثبت ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد متغیر است. جو آن قابل تنفس نیست و گرانش آن از زمین کمتر است، بنابراین می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای تمرین چالش‌های زندگی در محیط‌های فراتر از زمین باشد.

برای رسیدن به ماه چه گام‌هایی باید طی شود؟

در سال ۱۹۶۸، جیم لاول، فضانورد ناسا از دریچه‌ای در مدار ماه به بیرون خیره شد و از «تنهایی عظیم» ماه سخن گفت و اکنون به سویی حرکت می‌کنیم که ممکن است دیگر این قمر زمین، تنها نباشد. امروزه، موج جدیدی از اشتیاق برای اکتشافات قمری، آژانس‌های فضایی دولتی، شرکت‌های فضایی تجاری که توسط میلیاردرها تأمین مالی می‌شوند و استارتاپ‌هایی که می‌خواهند در این عرصه فعالیت کنند را فرا گرفته است.

گام اول، رسیدن به ماه

برای رسیدن به قمر زمین باید به فناوری‌های پرتابگر مناسب مجهز شویم. موشک‌های فوق سنگین ناسا برای برنامه بازگشت به ماه به سامانه پرتاب فضایی (SLS) متکی هستند اگرچه این موشک بیش از بودجه و از برنامه عقب است. چین در تلاش است تا موشک فعلی لانگ مارچ ۵ خود را به لانگ مارچ ۹ ارتقاء دهد. روسیه می‌گوید طراحی موشک ینی‌سی خود را نهایی کرده است. موشک‌های بلو اوریجین و اسپیس ایکس از مراحل قابل استفاده مجدد استفاده می‌کنند که می‌تواند آنها را بسیار اقتصادی‌تر کند.  استارشیپ اسپیس ایکس آینده‌نگرانه‌ترین این موشک‌ها است که از مراحل قابل استفاده مجدد و یک کپسول خدمه داخلی تشکیل شده است.

گام دوم، فرود روی ماه

ناسا با همکاری با شرکت‌های گوناگون برای ساخت فرودگرهای قمری تلاش می‌کند. این سازمان فضایی قراردادهایی با اسپیس‌ایکس و بلواوریجین منعقد کرده و قصد دارد به زودی طی یک برنامه‌ فضایی موسوم به آرتمیس، نخستین انسان‌ها را پس از چند دهه به ماه بفرستد.

وقتی موفق شویم انسان‌ها و تجهیزاتشان را به سطح ماه برسانیم، گام سوم چیست؟ بسیاری از شرکت‌ها و محققان به‌طور فعال پروژه‌های فناوری را دنبال می‌کنند که امکان سکونت دائمی در ماه را فراهم می‌کند.

آژانس فضایی اروپا در حال تامین مالی کارهای معماری و مهندسی برای ساخت پایگاه در ماه، سکونتگاه بین‌المللی مشارکتی پیشنهادی خود است. استخراج از معادن روی ماه نیز گام ‌دیگری است که محققان طرح‌هایی را برای استخراج یخ آب در نظر دارند. اخترفیزیکدانان نیز می‌خواهند شبکه‌ای از تلسکوپ‌ها را روی سطح ماه ایجاد کنند تا به رصد بهتر فضای خارج از زمین بپردازند.

ارتباطات نیز موضوع بعدی است. ناسا و آزمایشگاه لینکلن مؤسسه فناوری ماساچوست سیستم‌های لیزری را برای ارتباطات با پهنای باند بالا بین یک پایگاه در ماه و زمین توسعه داده‌اند.

ماموریت بزرگ آرتمیس

آرتمیس (Artemis) برنامه‌ بزرگ ناسا برای بازگرداندن انسان به ماه و ایجاد حضور پایدار در آن است.

اسم این ماموریت از الهه‌ ماه در اسطوره‌های یونانی گرفته شده؛ او خواهر دوقلوی «آپولو» است و اشاره‌ای به این دارد که این ماموریت ادامه‌ برنامه آپولو اما با هدفی مدرن‌تر و گسترده‌تر به شمار می‌رود.

ماموریت آرتمیس سه بخش دارد که دو بخش نخست آن تا کنون انجام شده است. در ماموریت آرتمیس ۱ که بدون سرنشین انجام شد، هدف بررسی کامل موشک سامانه پرتاب فضایی و کپسول اوریون بود. این ماموریت با موفقیت به اتمام رسید. در ماموریت آرتمیس ۲ که با سرنشین خواهد بود، این کپسول تا مدار ماه سفر خواهد کرد. این ماموریت احتمالا در سال ۲۰۲۶ همراه با دو فضانورد انجام می‌شود که تا مدار ماه سفر می‌کنند، اما از فضاپیما پیاده نمی‌شوند. سپس به دنبال آن ماموریت آرتمیس ۳ با هدف جمع‌آوری نمونه با سرنشین به ماه خواهد رفت. در این ماموریت که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۷ یا پس از آن انجام گیرد، اولین فضانورد زن و اولین فضانورد سیاه‌پوست پا بر ماه خواهند گذاشت.

ایستگاه فضایی ماه کجا و چرا ساخته می‌شود؟

ایستگاه فضایی دروازه‌ ماه محلی برای اسکان فضانوردانی است که به ماه می‌روند. ظرفیت این ایستگاه فضایی چهار نفر است و شرکای ناسا از جمله کانادا، اروپا و ژاپن در آن کار خواهند کرد. بخش‌های بزرگ این ایستگاه فضایی توسط شرکای تجاری ساخته می‌شوند و دارای یک اتصال برای فضاپیمای استارشیپ اسپیس‌ایکس است که فضانوردان را از این ایستگاه به ماه می‌برد و بازمی‌گرداند.

این پلتفرم می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها برای سفر فراتر از مدار زمین را با اندازه‌گیری میزان تشعشات حل کند. قرار است که مجموعه ابزار تشخیص‌دهنده‌ تشعشعات در اولین ماژول از این ایستگاه بین‌المللی چندمنظوره به فضا ارسال شود. این ایستگاه در مدار ماه قرار می‌گیرد و هر هفت روز یک بار آن را دور خواهد زد. ایستگاه فضایی دروازه ماه بخش اصلی ماموریت آرتمیس خواهد بود و بخش عظیمی از ماموریت آرتمیس از جمله دروازه‌ ماه توسط موشک سامانه پرتاب فضایی ناسا انجام خواهد گرفت. استارشیپ که به دروازه‌ ماه متصل استt فضانوردان را به سطح ماه خواهد رساند. سپس فضانوردان یک هفته روی ماه خواهند ماند و پس از آن به مدار ماه و سپس به زمین بازمی‌گردند.

این ایستگاه فضایی در ابتدا ظرفیت چهار نفر را دارد، اما با گذر زمان با اتصال ماژول‌های جدید تجهیزات آن گسترش می‌یابد و ظرفیت آن اضافه می‌شود. ایستگاه فضایی بین‌المللی نیز از زمان تاسیس تاکنون رشد داشته و اکنون ظرفیت هفت نفر را داراست.

هنگامی که ماژول‌های جدید به ایستگاه دروازه‌ ماه ارسال شود، این ایستگاه به یک مرکز تحقیقات علمی در مدار تبدیل خواهد شد.

با وجود تمام ماموریت‌ها و برنامه‌های در جریان و حضور کشورهای گوناگون در این عرصه باید گفت که سفر به ماه دیگر فقط یک رؤیای علمی یا ماجرای تاریخی نیست؛ بلکه گامی حیاتی برای آینده اکتشافات فضایی انسان است. برنامه‌های ناسا مثل آرتمیس و پروژه دروازه ماه (Lunar Gateway)، با همکاری بین‌المللی و مشارکت شرکت‌های خصوصی، مسیر را برای حضور پایدار انسان روی ماه هموار می‌کنند. ماه به‌عنوان یک پایگاه تمرینی، آزمایشگاه علمی و سکوی پرتابی برای ماموریت‌های آینده به مریخ و اعماق فضا عمل خواهد کرد.

با وجود چالش‌های فنی، مالی و انسانی، ایجاد ایستگاه مداری و پایگاه قمری نماد همکاری جهانی و نوآوری بین‌المللی است. ماه دیگر صرفا یک کره خاکستری در آسمان نیست؛ بلکه یک دروازه واقعی به دنیای گسترده‌تر فضا و نقطه شروع بشر برای فتح سیارات دیگر محسوب می‌شود.