آخرین خبرهااقتصادیملی
سرای تجاری ایرانیان در آستراخان و فرصت‌های از دست‌رفته!
جلالی‌فر، فعال اقتصادی و کارشناس بازار روسیه، در گفت‌وگو با فارس با اشاره به وضعیت سرای تجاری ایرانیان در آستراخان، آن را نمونه‌ای از فرصتی ارزشمند دانست که به‌دلیل فساد و سوءمدیریت از دست رفت و به همین دلیل خواستار ورود جدی‌تر دستگاه قضا برای احیای این ظرفیت راهبردی در باب ترک فعل‌ها و برخی تخلفات شد.
به گزارش تدبیرشرق، در شرایطی که ایران با محدودیت‌های جدی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی مواجه است، توسعه روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و منطقه، از جمله روسیه، می‌تواند بخشی از راهکارهای مقابله با فشارهای اقتصادی باشد. با این حال، بهره‌برداری مناسب از این ظرفیت‌ها مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، نظارت شفاف و عملکرد منسجم دستگاه‌های مرتبط است؛ مسائلی که در برخی پروژه‌های اقتصادی از جمله «سرای تجاری ایرانیان در آستراخان» مورد غفلت واقع شده است. این پروژه که قرار بود به مرکزی برای تسهیل تجارت با روسیه تبدیل شود، به‌دلیل ضعف مدیریتی و ابهامات مالی، نه‌تنها به اهداف خود نرسید، بلکه به یکی از نمادهای فرصت‌سوزی در روابط اقتصادی با همسایگان تبدیل شده است. سید جلیل جلالی‌فر، فعال اقتصادی و کارشناس بازار روسیه، در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار فارس، به تشریح این موضوع و ضرورت ورود دستگاه‌های نظارتی برای احیای این ظرفیت راهبردی پرداخته است.
فارس: شما به عنوان یک فعال اقتصادی و کارشناس بازار روسیه همیشه دغدغه‌هایی در خصوص عدم استفاده از فرصت‌های بازار کشورهای همسایه و خصوصاً بازار بزرگ روسیه داشته‌اید و همواره دارید. به نظر شما چرا تاکنون نتوانستیم از فرصت‌های این بازار بزرگ استفاده کنیم؟جلالی‌فر: اجازه دهید در یک جمله به شما بگویم، دشمن اصلی ایران مشخصاً آمریکا و اسرائیل هستند که سال‌هاست با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها، یک جنگ نرم تمام‌عیار را با کشور ما آغاز کرده‌اند و این روند ادامه دارد. حتماً می‌دانید ابزار جنگ نرم چیست؟ ابزار جنگ نرم در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، رسانه‌ای، تفرقه‌افکنی و خرابکاری در روابط جامع ایران با کشورهای همسایه و تخریب جایگاه ایران در مجامع بین‌المللی و نظایر آن است. همچنین، راه‌اندازی پروپاگاندای رسانه‌ای ضد روسی و چینی که از دوستان کشورمان هستند نیز بخشی از این جنگ نرم است. هرکدام از این حوزه‌ها باید به طور جداگانه تشریح و تحلیل شوند. اما در پاسخ به سؤال شما مشخصاً به مبحث اقتصادی و بازار روسیه خواهم پرداخت.
شما در بسیاری از مصاحبه‌ها و یادداشت‌ها گفته‌اید که روسیه در حوزه بازرگانی با برخورداری از مزایای حذف تعرفه‌ها و نظایر آن، فرش قرمز برای تجار و واردات کالاهای ایرانی پهن کرده و یکی از عوامل انحراف و عملکرد بد اتاق مشترک ایران و روسیه را مؤثر می‌دانید. لطفاً در این خصوص توضیح دهید.جلالی‌فر: من همیشه گفته‌ام برای توسعه عملکرد صادرات و حضور موفق در یک بازار هدف صادراتی، دو بخش از مجموعه اقدامات باید انجام شود:۱. مجموعه اقداماتی برای فراهم کردن شرایط حضور در بازار کشور هدف که عمدتاً این بخش از وظایف دولت‌هاست. متأسفانه به جز دولت شهید رئیسی، دیگر دولت‌ها تاکنون به درستی نقش‌آفرینی نکرده‌اند و تعلل‌های زیادی داشتند که باید جداگانه مورد نقد و بررسی قرار گیرد.۲. مجموعه اقداماتی دیگر نیز باید برای ایجاد شرایط دسترسی به بازار هدف انجام شود که این بخش بسیار مهم بوده و باید توسط اتاق بازرگانی و خصوصاً اتاق‌های مشترک هر کشور انجام شود.
شما در ارزیابی‌هایتان نقدهای جدی به عملکرد اتاق مشترک ایران و روسیه داشته‌اید. آیا همچنان همان نقدها را دارید؟جلالی‌فر: در پاسخ باید بگویم کار اتاق مشترک ایران و روسیه از نقد گذشته است. با انحراف و تخلفاتی که در وظایف اتاق مشترک و دوره “امپراطوری” رئیس آن که همزمان تقریباً ۳۰ سال ریاست اتاق گیلان را نیز بر عهده داشته و انحرافات مالی، ریخت‌وپاش‌ها و حیف و میل‌ها، صحبت‌های زیادی هست. رئیس این اتاق باید پاسخگوی عملکرد خود باشد. البته پرونده‌ای هم در مراجع قضایی مفتوح است که امیدوارم مسیر عدالت‌خواهانه خود را طی کند.شما در خصوص سرای تجاری ایرانیان در آستراخان نیز افشاگری‌هایی داشتید. اکنون این سرا در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا اساساً فعالیتی دارد؟جلالی‌فر: مجدداً تأکید می‌کنم که سرای تجاری ایرانیان با هزینه بالغ بر ۱.۵ میلیون دلار از منابع عمومی کشور، تاکنون هیچ فعالیت اثربخش پیشرانی در توسعه صادرات و رفع موانع آن در بازار هدف روسیه نداشته است. بارها گفته‌ام باید وضعیت مالی و حقوقی مالکیت این سرا را کارشناسی کنند تا واقعیت‌ها آشکار شود. این سرا نباید به نام اشخاص باشد. باتوجه به قوانین جاری در روسیه، شرکتی که سهامدارانش اشخاص حقیقی باشند، مالک مطلق اموال و دارایی شرکت، سهامداران هستند نه اتاق بازرگانی!نحوه انتقال مبالغ از اتاق، تبدیل آن به دلار، و انتقال به شرکت در آستراخان و هزینه‌کرد آن، ابهامات فراوانی دارد که باید عادلانه و قاطعانه در مرجع قضایی بررسی شود.
آیا مطرح شدن آن در شرایط فعلی مفید فایده است؟جلالی‌فر: باید توجه داشت که ما اخیراً جنگ ۱۲ روزه‌ای را پشت سر گذاشتیم، جنگی که زمینه‌ساز آن، عملکرد و برنامه‌ریزی درست دشمن در جنگ نرم طی سال‌های گذشته بود. در حوزه اقتصادی، دشمن با ایجاد وسوسه و نفوذ، موجب اشاعه فساد اقتصادی و انحراف در برنامه‌ریزی‌ها شده، با هدف ایجاد مانع در استفاده از فرصت‌های اقتصادی. عدم موفقیت در توسعه صادرات در روسیه برای دشمن در اولویت است. (در خصوص شدت گرفتن پروپاگاندای ضد روسی در ایران باید جداگانه بحث کنیم.) اما در مورد اتفاقات بد در جریان خرید و راه‌اندازی سرای تجاری خنثی، اجازه دهید فعلاً بیشتر از این توضیح ندهم.
با پیگیری‌هایی که انجام شده، ظاهراً پرونده‌ای در مرجع قضایی تشکیل شده؛ آیا نتایج آن مشخص شده؟جلالی‌فر: ای‌کاش قبل از جنگ ۱۲ روزه می‌آمدید و مصاحبه می‌کردید، تا راحت‌تر گفتگو می‌کردم. ولی باید عرض کنم علیرغم اینکه برخی افراد با نفوذ سعی در دخالت داشتند، مرجع قضایی با نظارت دادستان محترم به نظر می‌رسد روند بررسی را به‌خوبی انجام می‌دهد. فکر نمی‌کنم اغماض و چشم‌پوشی نسبت به تخلفات صورت گیرد. منتظر اتفاقات خوب و امیدوار به قاطعیت دستگاه قضایی هستیم. اتفاقات سرای تجاری ایرانیان در مقیاسی مشابه اتفاقات چای‌پیش است.
به نظر شما برای ساماندهی و شفاف‌سازی موضوع سرای تجاری ایرانیان در آستراخان و ناکارآمدی آن چه باید کرد؟جلالی‌فر: سؤال بسیار خوبی کردید. ببینید، این سرا با احتساب هزینه‌های رئیس و مترجم، بالغ بر ۲.۲ میلیون دلار برای اتاق هزینه داشته است. اولاً باید اصالت اسناد مالی به درستی و عادلانه توسط کارشناسان امین بررسی شود. سپس فرد یا افراد خاطی باید محاکمه و بر اساس نظر مراجع قضایی مجازات شود.استاندار محترم به‌عنوان نماینده عالی دولت در استان نیز، با توجه به فرصت‌های اقتصادی، باید برای فعال‌سازی این سرا وارد عمل شود. گیلان می‌تواند با در اختیار گرفتن این سرا اقدامات بزرگی انجام دهد و به عنوان استان معین کشور در بازار روسیه نقش‌آفرینی کند؛ البته رسانه‌ها نیز می‌توانند کمک شایانی به توسعه اقتصادی استان در این حوزه کنند.
نقش رسانه‌های استان چگونه می‌تواند باشد؟جلالی‌فر: پیشنهاد می‌کنم رسانه‌ها از مقامات و مسئولان استانی، موضوع سرای تجاری ایرانیان در آستراخان را مطالبه کنند تا با بهره‌گیری از این فرصت بزرگ، زمینه حضور فعالان اقتصادی را در روسیه فراهم کنیم. شرایط فعلی مدیریت اتاق بازرگانی را چطور می‌بینید؟جلالی‌فر: متأسفانه همان متخطیان مورد نظر با شیطنت، ایجاد تنش و بحران کرده و مانع فعالیت اتاق بازرگانی می‌شوند. در 2 سال مدیریت آقای رضائیان که تخلفات را افشاء کرد مدام بحران‌سازی کردند. حالا هم در دوره مدیریت فعلی استان، باز هم شیطنت می‌کنند تا امپراطوری خود را حفظ کنند. این عطش برای ریاست، خود تأییدی بر اتهامات است.افرادی که سال‌ها رئیس بوده‌اند باید دیگر نقش مرشد را ایفا کنند، نه اینکه همچنان در پی قدرت باشد. همان‌گونه که مقام معظم رهبری تأکید فرموده‌اند، مقابله با فساد اقتصادی از مهم‌ترین اقدامات برای جلب اعتماد مردم است. امیدوارم مسئولان توجه لازم را داشته باشند و جلسه‌ای برای بررسی این معضل بزرگ تشکیل دهند.
آیا در پایان گفت‌وگو، پیشنهادی خطاب به مسئولان استانی برای نجات این سرای تجاری دارید؟جلالی‌فر: بله. در شرایط کنونی، بسیاری موارد را نمی‌توان به‌صراحت بیان کرد، اما با در نظر گرفتن ملاحظات پدافند غیرعامل، چند نکته را عرض می‌کنم:۱. به مسئولان قضایی، نظارتی و استاندار محترم عرض می‌کنم که باید جنگ نرم دشمن را جدی گرفت. یکی از اهداف آن، اشاعه فساد اقتصادی است. قصور مسئولان در مقابله با آن، موجب جسارت دشمن برای جنگ سخت شد.۲. شهدای عزیز و کودکان بی‌گناهی را از دست دادیم؛ هرگونه قصور با متخلفین، خیانت به خون آنان است.۳. از دادستان محترم تشکر و تقاضا دارم با جدیت بر رسیدگی به ابهامات مالی اتاق بازرگانی گیلان حداقل در دوره ۱۲ ساله اخیر و سرای تجاری نظارت مستقیم داشته باشند.۴. موضوع سرا به اندازه‌ای اهمیت دارد که قابلیت طرح در شورای تأمین استان را دارد. باید موارد آن بررسی و زمینه برخورد با متخلفان فراهم شود.
