اسرائیل در حمله به ایران کدام قوانین بین‌المللی را نقض کرد؟
در سایه تنش‌های فزاینده در خاورمیانه، اسرائیل حملات هدفمندی را علیه دانشمندان هسته‌ای و تأسیسات اتمی ایران انجام داد.
به گزارش تدبیرشرق، در آسمان تهران، صدای انفجارهای بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ هنوز در گوش‌ها طنین‌انداز است. اسرائیل، در عملیاتی که نتانیاهو آن را «ضربه به قلب برنامه هسته‌ای ایران» خواند، تأسیسات نطنز و چندین سایت نظامی را هدف قرار داد و به ترور دانشمندان برجسته هسته‌ای و غیرنظامیان اذعان کرد.
این حملات، که با نقض حریم هوایی عراق و سوریه انجام شد، نه‌تنها حاکمیت ایران را زیر سؤال برد، بلکه قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اصول حقوق بین‌الملل را نقض کرد.
در این حملات، حداقل شش دانشمند هسته‌ای، از جمله فریدون عباسی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی، و محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد، به شهادت رسیدند.
ارتش اسرائیل مدعی شد که این عملیات با بیش از ۱۰۰ جنگنده، از جمله اف-۳۵، انجام شده است. ایران در نامه‌ای به شورای امنیت، این حملات را «نقض حاکمیت» و «جنایت جنگی» خواند.
سابقه دانشمندکشی اسرائیل
اسرائیل پیش‌تر نیز به ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان متهم شده بود. چه آنکه بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰، دانشمندانی مانند مجید شهریاری، مصطفی احمدی روشن، و مسعود علیمحمدی ترور شدند که ایران اسرائیل را مسئول آن‌ها دانست. ترور محسن فخری‌زاده در آبان ۱۳۹۹ نیز متوجه اسرائیل شد.
خبرآنلاین نوشت: اذعان نتانیاهو، که به گفته نیویورک تایمز با هدف تقویت روحیه داخلی اسرائیل و فشار بر مذاکرات هسته‌ای ایران انجام شد، خطر تشدید تنش را افزایش داده است. این اعتراف، نه‌تنها مسئولیت حقوقی اسرائیل را سنگین‌تر می‌کند، بلکه می‌تواند به واکنش‌های نظامی ایران منجر شود.
نقض قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
از سوی دیگر ایران در نامه به شورای امنیت هشدار داد که حمله به نطنز «خطر فاجعه پرتوی» را به همراه داشته است. رویترز نیز گزارش داد که گروسی، ضمن تأیید عدم آسیب به تأسیسات، خواستار خویشتن‌داری طرفین شد تا از «خطر نشت مواد رادیواکتیو» جلوگیری شود. این اقدام اسرائیل، با نقض پروتکل‌های ایمنی آژانس، می‌تواند عواقب زیست‌محیطی و انسانی گسترده‌ای داشته باشد.
اسرائیل پیش‌تر نیز به اقدامات خرابکارانه علیه تأسیسات هسته‌ای کشورمان، مانند انفجار نطنز در تیر ۱۳۹۹ و حمله سایبری استاکس‌نت در ۱۳۸۹، متهم شده بود. نیویورک تایمز در آن زمان گزارش داد که استاکس‌نت، ساخته مشترک آمریکا و اسرائیل، سانتریفیوژهای نطنز را مختل کرد، که نقض آشکار قوانین آژانس بود. اذعان اخیر به حملات ۱۴۰۴، این الگو را تأیید می‌کند.
حمله اسرائیل به خاک ایران نقض ماده ۲ بند ۴ منشور ملل متحد است، که استفاده یا تهدید به زور علیه تمامیت ارضی کشورها را ممنوع می‌کند. امیرسعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل، در نامه‌ای به شورای امنیت، این حملات را «تجاوز آشکار» خواند و خواستار نشست اضطراری شد. سازمان همکاری اسلامی و شورای همکاری خلیج فارس نیز این اقدام را «نقض حاکمیت ایران» دانستند.
ترور دانشمندان هسته‌ای، که غیرنظامی محسوب می‌شوند، نقض کنوانسیون‌های ژنو (۱۹۴۹) است، که حفاظت از غیرنظامیان در زمان درگیری را الزامی می‌کند. ایران این ترورها را «تروریسم دولتی» خواند و نتانیاهو را به «اعتراف به جرم بین‌المللی» متهم کرد.
نقض منشور ملل متحد و کنوانسیون‌های ژنو، به گفته واشنگتن پست ، اسرائیل را در معرض اتهامات حقوقی در دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) قرار داده است. با این حال، عدم عضویت اسرائیل در ICC و حمایت آمریکا، پیگیری حقوقی را دشوار می‌کند.
کشته شدن غیرنظامیان و دانشمندان هسته‌ای
اذعان اسرائیل به دانشمندکشی و حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، نقض آشکار قوانین آژانس، منشور ملل متحد، و کنوانسیون‌های ژنو است. این اقدامات، که به کشته شدن غیرنظامیان و دانشمندان منجر شد، نه‌تنها حقوق بین‌الملل را زیر پا گذاشت، بلکه خطر تشدید تنش در منطقه را افزایش داد. آینده، چه با دیپلماسی یا درگیری، به انتخاب‌های تهران، تل‌آویو، و واشنگتن بستگی دارد.
