در حالی که ترامپ به دنبال توافق با ایران است، اسرائیل بار دیگر امکان حمله به تأسیسات هسته‌ای را مطرح می‌کند
ترجمه اختصاصی از روزنامه نیویورک تایمز- سردبیر// نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، که نسبت به راه‌حل دیپلماتیک برای مهار برنامه هسته‌ای ایران محتاط است، همچنان بر اقدام نظامی تأکید دارد که تلاش‌های رئیس‌جمهور ترامپ برای دستیابی به توافقی مذاکره‌شده را مختل می‌کند.
در حالی که دولت ترامپ در تلاش برای مذاکره بر سر توافقی هسته‌ای با ایران است، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل تهدید کرده است که با حمله به تأسیسات اصلی غنی‌سازی هسته‌ای ایران، مذاکرات را بر هم خواهد زد. این اطلاعات از مقاماتی که در جریان موضوع هستند، به دست آمده است.
اختلاف بر سر بهترین راه برای اطمینان از اینکه ایران نتواند سلاح هسته‌ای تولید کند، منجر به حداقل یک گفت‌وگوی تلفنی پرتنش بین رئیس‌جمهور ترامپ و نتانیاهو و مجموعه‌ای از دیدارها در روزهای اخیر بین مقامات ارشد دولت آمریکا و مقامات ارشد اسرائیلی شده است.
ترامپ روز یکشنبه اظهار داشت که ممکن است در “دو روز آینده” خبرهای خوبی درباره تلاش او برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران اعلام شود. افراد دیگری که با مذاکرات آشنا هستند، گفتند که در بهترین حالت بیانیه‌ای درباره برخی اصول مشترک منتشر خواهد شد. جزئیات مورد بحث همچنان محرمانه است و احتمالاً تنها زمینه را برای مذاکرات بعدی فراهم می‌کند، از جمله اینکه آیا ایران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم را در هر سطحی ادامه دهد و چگونه ذخایر سوخت نزدیک به درجه تسلیحاتی خود را رقیق کند یا از کشور خارج کند.
نیویورک تایمز در ماه آوریل گزارش داد که اسرائیل قصد داشت در همین ماه به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کند، اما ترامپ که می‌خواست به مذاکره با تهران ادامه دهد، این اقدام را متوقف کرد. با این حال، نتانیاهو همچنان بر اقدام نظامی بدون کمک آمریکا تأکید دارد.
اسرائیل در مذاکرات بین ایالات متحده و ایران مشارکت ندارد. در مرکز تنش بین نتانیاهو و ترامپ، دیدگاه‌های متفاوت آنها درباره چگونگی بهره‌برداری از لحظه‌ای است که ایران در موقعیت ضعف قرار دارد. در ماه اکتبر، اسرائیل بخش‌های کلیدی سیستم دفاع هوایی استراتژیک ایران را که از تأسیسات هسته‌ای این کشور محافظت می‌کرد، نابود کرد. این اقدام به هواپیماهای اسرائیلی امکان می‌دهد بدون ترس از هدف قرار گرفتن به مرزهای ایران نزدیک شوند.
اسرائیل همچنین حزب‌الله و حماس را که با پول، تسلیحات و موشک‌های ایران حمایت می‌شدند، تضعیف کرده است. با ضربه زدن به حزب‌الله، اسرائیل نگرانی از تهدید هواپیماهای خود در مسیر ایران و حملات موشکی تلافی‌جویانه پس از هر حمله را برطرف کرد.
نتانیاهو استدلال کرده که آسیب‌پذیری ایران مدت زیادی دوام نخواهد داشت و اکنون زمان مناسبی برای حمله است. در مقابل، ترامپ معتقد است که ضعف ایران لحظه‌ای ایده‌آل برای مذاکره جهت پایان دادن به برنامه غنی‌سازی ایران است، با پشتوانه تهدید به اقدام نظامی در صورت شکست مذاکرات.
مقامات اسرائیلی نگرانند که ترامپ آن‌قدر مشتاق دستیابی به توافقی باشد که به‌عنوان توافقی قوی‌تر از توافق دولت اوباما در سال ۲۰۱۵ معرفی کند، که به ایران اجازه دهد تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم خود را حفظ کند. ماه گذشته، نتانیاهو تأکید کرد که تنها “توافق خوب” توافقی است که “تمام زیرساخت‌های” تأسیسات هسته‌ای گسترده ایران را که در نطنز زیر بیابان، در عمق کوهی در سایت فوردو و در تأسیسات پراکنده در سراسر کشور قرار دارند، از بین بروند.
این گزارش از تنش‌های بین این دو نفر بر اساس مصاحبه با مقامات ایالات متحده، اروپا و اسرائیل است که در دیپلماسی و بحث بین دولت‌های آمریکا و اسرائیل دخیل بوده‌اند. آنها به دلیل حساسیت موضوع خواستار ناشناس ماندن شدند.
رون درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل و دیوید بارنئا، رئیس سازمان اطلاعات موساد روز جمعه در رم با استیو ویتکاف مذاکره‌کننده ارشد ترامپ دیدار کردند. این دو سپس به واشنگتن سفر کردند و روز دوشنبه با جان رتکلیف، رئیس سیا دیدار داشتند. درمر روز سه‌شنبه دوباره با ویتکاف ملاقات کرد، اگرچه موضوع این دیدار بلافاصله مشخص نشد.
در پاسخ به درخواست اظهارنظر مقامات کاخ سفید به سخنان آخر هفته ترامپ، که گفته بود “دوست دارد هیچ بمبی پرتاب نشود.” دفتر نتانیاهو پس از انتشار این مقاله بیانیه‌ای دو کلمه‌ای ارسال کرد: “اخبار جعلی.”
مذاکرات بین ویتکاف و همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی بر موضع دولت ترامپ متمرکز است که ایران باید تمام غنی‌سازی مواد هسته‌ای در خاک خود را متوقف کند. عراقچی بارها این محدودیت را رد کرده و روز سه‌شنبه در پستی در شبکه‌های اجتماعی تکرار کرد که اگر قدرت‌های غربی بر “غنی‌سازی صفر” در ایران اصرار کنند، “چیزی برای بحث در مورد مسئله هسته‌ای باقی نمی‌ماند.”
برای جلوگیری از فروپاشی مذاکرات، ویتکاف و عمان، که به‌عنوان میانجی عمل می‌کند، در حال بررسی گزینه‌های خلاقانه هستند. یکی از این گزینه‌ها، سرمایه‌گذاری مشترک منطقه‌ای برای تولید سوخت برای رآکتورهای هسته‌ای با مشارکت ایران، عربستان سعودی و دیگر قدرت‌های عربی و همچنین برخی دخالت‌های ایالات متحده است. اما محل دقیق غنی‌سازی هنوز مشخص نیست.
ویتکاف همچنین از مخالفت اولیه خود با توافق موقت که اصول توافق نهایی را مشخص می‌کند، عقب‌نشینی کرده است. اما این ممکن است اسرائیل یا تندروهای کنگره در مورد ایران را راضی نکند.
این یادآور اقدامی است که دولت اوباما در سال ۲۰۱۳ انجام داد، اگرچه تکمیل توافق نهایی دو سال دیگر طول کشید. ترامپ در سال ۲۰۱۶ در کارزار انتخاباتی خود علیه این توافق مبارزه کرد و آن را “فاجعه” خواند. زیرا به ایران اجازه می‌داد غنی‌سازی در سطوح پایین را ادامه دهد و در سال ۲۰۳۰ کاملاً منقضی می‌شد. ترامپ در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را بازگرداند.
طی چهار سال گذشته، ایرانی‌ها نه‌تنها تأسیسات هسته‌ای خود را احیا و بهبود بخشیده‌اند، بلکه اورانیوم با غنای ۶۰ درصد تولید کرده‌اند که فقط یک گام تا درجه تسلیحاتی فاصله دارد. به گفته مقامات اطلاعاتی آمریکا، تبدیل این مقدار به سوخت غنی‌شده ۹۰ درصد برای بمب چند هفته طول می‌کشد و تولید سلاح هسته‌ای واقعی بین چند ماه تا یک سال زمان می‌برد.
رتکلیف ماه گذشته به اسرائیل سفر کرد تا با نتانیاهو و مقامات اطلاعاتی اسرائیل درباره اقدامات مخفیانه احتمالی علیه ایران گفت‌وگو کند. این دو کشور در گذشته در تلاش‌های مخفیانه برای مختل کردن توانایی ایران در غنی‌سازی اورانیوم، از جمله حمله سایبری پیچیده در دوران دولت‌های بوش و اوباما، همکاری کرده‌اند.
نتانیاهو در طول دهه‌های حضورش در دولت، همواره نسبت به اقدامات دیپلماتیک با تهران بدبین بوده است. او با توافق سال ۲۰۱۵ مخالفت کرد و حتی در جلسه مشترکی در کنگره آمریکا برای لغو آن استدلال کرد.
این بار، مقامات اسرائیلی بار دیگر از برنامه قدیمی خود استفاده کرده‌اند: تهدید به حمله به ایران، حتی بدون کمک آمریکا. آنها اصرار دارند که بلوف نمی‌زنند، اگرچه طی نزدیک به دو دهه بارها چنین تهدیدهایی کرده و عقب‌نشینی کرده‌اند.
مقامات اسرائیلی به دولت ترامپ، کمی پیش از اولین سفر رسمی خارجی او به خاورمیانه در این ماه، اعلام کردند که در حال آماده‌سازی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران هستند. اطلاعات آمریکا نیز آمادگی‌های اسرائیل برای حمله را شناسایی کرد.
این موضوع باعث شد که ترامپ با نتانیاهو صحبت کند. نتانیاهو تأیید کرد که به ارتش و سازمان‌های اطلاعاتی خود دستور آماده‌سازی برای حمله داده و استدلال کرد که فرصتی محدود برای این کار دارد.
اما مقامات نظامی آمریکا درباره اثربخشی حمله اسرائیل بدون حمایت آمریکا تردید دارند. در این تماس، ترامپ به ضعف ایران اذعان کرد اما گفت که این امر به آمریکا اهرم فشار برای دستیابی به توافقی صلح‌آمیز برای پایان دادن به برنامه هسته‌ای می‌دهد.
اسرائیلی‌ها به‌ویژه نسبت به هرگونه توافق موقت که تأسیسات ایران را برای ماه‌ها یا سال‌ها حفظ کند تا توافق نهایی حاصل شود، مشکوک هستند. ابتدا دولت ترامپ نیز نسبت به این موضوع تردید داشت. ویتکاف به همتای ایرانی خود گفته بود که ترامپ خواستار توافق نهایی در عرض دو ماه یا کمتر است.
اما این ضرب‌الاجل در حال اتمام است و هنوز اختلاف بزرگی بر سر اجازه دادن به ایران برای ادامه غنی‌سازی اورانیوم وجود دارد، که تهران آن را حق خود به‌عنوان امضاکننده پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای می‌داند.
اکنون دولت ترامپ به نظر می‌رسد نسبت به نوعی بیانیه مشترک درباره اصول مشترک بازتر است. زیرا این می‌تواند از حمله اسرائیل جلوگیری کند. برای جلب رضایت اسرائیلی‌ها و تندروهای کنگره، کارشناسان می‌گویند هر توافق موقت تقریباً باید شامل الزامی باشد که ایران سوخت نزدیک به درجه تسلیحاتی خود را از کشور خارج کند یا آن را به سطح بسیار پایین‌تری رقیق کند.
این امر به ترامپ امکان می‌دهد ادعا کند که دست‌کم به‌طور موقت تهدید سرعت گرفتن ایران به سمت سلاح هسته‌ای را حذف کرده است.
یکی از نگرانی‌های مقامات آمریکایی این است که اسرائیل ممکن است بدون اطلاع به آمریکا، به ایران حمله کند. اطلاعات آمریکا تخمین زده که اسرائیل می‌تواند در کمتر از هفت ساعت برای حمله به ایران آماده شود، که زمان کمی برای فشار بر نتانیاهو برای لغو آن باقی می‌گذارد.
اما همان ارزیابی نظامی آمریکا سؤالاتی درباره اثربخشی حمله یک‌جانبه اسرائیل بدون حمایت آمریکا مطرح کرده است. برخی مقامات اسرائیلی نزدیک به نتانیاهو معتقدند که اگر ایران مقابله به مثل کند، آمریکا چاره‌ای جز حمایت نظامی از اسرائیل نخواهد داشت.
مقامات اسرائیلی به همتایان آمریکایی خود گفته‌اند که نتانیاهو ممکن است حتی در صورت دستیابی به توافق دیپلماتیک موفق، دستور حمله به ایران را صادر کند.
پس از دیدارش با ترامپ در کاخ سفید در ماه آوریل، نتانیاهو به مقامات امنیت ملی اسرائیل دستور داد برنامه‌ریزی برای حمله به ایران، از جمله عملیاتی کوچکتر که نیازی به کمک آمریکا نداشته باشد، را ادامه دهند. اسرائیل در حال حاضر طرح‌های متعددی، از حملات جراحی‌گونه تا بمباران چندروزه تأسیسات ایران، از جمله برخی در شهرهای پرجمعیت، در اختیار دارد.
