چالش‌ها و کاستی‌های تبدیل گیلان به هاب هوش مصنوعی از منظر زیرساخت‌های فناوری اطلاعات
یادداشت اختصاصی تدبیرشرق- نیما عفیفی// هوش مصنوعی (AI) به عنوان یک فناوری نوین و پیشرو می‌تواند نقشی کلیدی در تحول اقتصادی و اجتماعی گیلان ایفا کند. از مدیریت منابع طبیعی تا کشاورزی هوشمند و گردشگری دیجیتال گرفته تا خدمات شهری پیشرفته، همه و همه تحت تاثیر هوش مصنوعی خواهند بود و رشد این فناوری در گیلان می‌تواند استان را به یک الگوی موفق در سطح ملی تبدیل نماید. با این حال تحقق این هدف به زیرساخت‌های قوی فناوری اطلاعات وابسته است که استان گیلان در این زمینه با محدودیت‌های بسیاری مواجه است.
زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در گیلان به رغم پتانسیل‌های موجود با ضعف‌های بسیار زیادی روبرو است که توسعه هوش مصنوعی و یا حتی میزبانی زیرساخت هوش مصنوعی را دشوار میکند.
کمبود دیتاسنترهای مدرن
دیتاسنترها ستون فقرات اکوسیستم هوش مصنوعی هستند. پردازش و ذخیره‌سازی داده‌ها به مراکزی نیاز دارند که استانداردهای بالای فناوری را طلب میکنند. میزبانی Server های قدرتمند پردازشی، سیستم‌های خنک کننده پیشرفته، برق پایدار و شبکه ارتباطی پایا را طلب میکنند که جز در یک مورد، گیلان فاقد دیتاسنتر‌هایی با چنین استانداردهاییست.
شبکه ارتباطی
هوش مصنوعی به انتقال سریع و امن داده‌ها وابسته است. با این حال سرعت اینترنت و پهنای باند در بسیاری از نقاط گیلان پایین بوده و بسیاری از ادارات و سازمانهای گیلان با مشکلات زیادی در زمینه شبکه ارتباطی مواجه هستند. زیرساخت‌هایی مانند فیبر نوری و یا فناوری 5G به طور گسترده در گیلان پیاده نشده‌اند و ارتباط در بسیاری از نقاط ناپایدار بوده و کیفیت مطلوبی را دارا نمی‌باشد.
ضعف خدمات ابری محلی
فعالیت و رشد در زمینه هوش مصنوعی به خدمات ابری برای ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها نیاز دارد. نبود ارائه دهندگان خدمات Cloud در گیلان باعث شده کسب و کارها مجبور به استفاده از سرویس‌های خارج از استان و یا خارج از کشور باشند که هزینه‌بر و از نظر امنیتی چالش‌برانگیز است. شرکت‌های فعال کشور در این عرصه نیز گیلان را به عنوان میزبان خدمات خود انتخاب نکردند در حالی که استفاده کنندگان این فناوری در میز خدمت شرکت‌های بزرگ کشور نام استان‌های گوناگونی را می‌بینند که عدم وجود نام استان گیلان به دلیل کمبودهای حوزه زیرساخت می‌باشد.
کمبود نیروی انسانی متخصص و مهاجرت اجباری استعدادها
تعداد متخصصان آموزش دیده در زمینه هوش مصنوعی، دیتاسنتر، ابر، مهندسی شبکه و زیرساخت و علوم داده در گیلان بسیار محدود است. نبود فرصت‌های شغلی مناسب، کمبود شرکت‌های فعال، نبود استارت‌آپ‌های نوآور و فضای بسته فناوری اطلاعات در گیلان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان استان را به مهاجرت اجباری به شهرهایی مانند تهران سوق می‌دهد که توسعه هوش مصنوعی در گیلان را با مشکل مواجه میکند.
برای غلبه بر این چالش‌ها که تنها بخشی از کاستی‌های استان گیلان برای توسعه هوش مصنوعی است نیاز به توسعه و همکاری ویژه‌ایست. تبدیل گیلان به یک هاب هوش مصنوعی هدفی دست‌یافتنی خواهد بود مشروط بر اینکه برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هدفمند در این مسیر انجام گیرد. رفع کمبودهای زیرساختی، آموزش نیروی انسانی متخصص و جلوگیری از مهاجرت متخصصین، ایجاد فضای کاری مناسب و حمایت از استارت‌آپ‌ها نه تنها فرصت‌های شغلی جدیدی برای جوانان فراهم میکند بلکه جایگاه گیلان را در اقتصاد دیجیتال کشور ارتقا می‌دهد. همکاری مابین دولت، بخش خصوصی و جامعه دانشگاهی و جوامع تخصصی برای برداشتن گام‌های عملی در این مسیر نیاز است.
