مرتضی یوسف پور/ رگ خواب، یک ملودرام عاشقانه زجرآور

یادداشت – مرتضی یوسف پور// رگ خواب، یک عاشقانه زجرآور است، و البته یکی از خوش ساخت ترین فیلم های چند سال اخیر سینمای ایران، فیلمنامه خوب، کارگردانی عالی، بازیگری درخشان، فیلمبرداری و تدوین خوب و صدای مسحور کننده همایون شجریان، که برعکس بسیاری از فیلم های سینمای ایران، درست جایی که باید باشد حضور دارد، این فیلم را تبدیل میکند به یک اثر قابل اعتنا و مهم.
حمید نعمت الله، پیش از این بوتیک (۱۳۸۲) بی‌پولی (۱۳۸۶) و آرایش غلیظ (۱۳۹۲) را در کارنامه دارد، او تقریبا، هر چهار سال یک فیلم کارگردانی کرده و نشان داده است گزیده و با حوصله فیلم میسازد. بوتیک، به دلیل کارگردانی خاص و سلیقه نعمت الله، در ساخت سکانس ها و فضاهای مختلف و در عین ناهمگونی شخصیت ها و موقعیت ها، دلچسب از کار درآمده، البته نعمت الله اولین کارگردانی بود که محمد رضا گلزار را از اکسسوار در فیلم های دیگر، تبدیل به بازیگر در فیلمش کرد و اتفاقا هنوز نقش او در بوتیک بهترین نقشی است که بازی کرده.
چهار سال بعد از بوتیک، نعمت الله، بی‌پولی را ساخت. فیلمی که از نظر ماهوی تفاوت های فاحشی با بوتیک دارد اما از نظر نوع ساختار و پیکره اصلی به شدت شبیه آن است و بیننده بدون خستگی با فیلم همراه میشود.
چهار سال بعد از بی‌پولی، نعمت الله آرایش غلیظ را کارگردانی کرد که تجربه ناموفقی نسبت به دو فیلم قبلی اش محسوب میشود. آرایش غلیظ، نمیتواند محتوا و فرم مناسب خود را پیدا کند و شلوغ کاری و غلظت مهمترین ویژگی آن است. نوع سانتیمانتالیزم موجود در آن خیلی خوشایند نیست و چفت و بست مناسبی هم در روایت داستان اصلی و خرده داستان های فیلم ندارد.

اما رگ خواب؛رگ خواب حیرت انگیز است، یک ملودرام عاشقانه زجرآور، که چنان مجذوبش خواهید شد که همراه شخصیت اصلی فیلم تمام احساسات و عواطفش را لمس و بالاتر از آن تجربه خواهید کرد، فارغ از این که مرد باشید یا زن.
رگ خواب به شکل بیمار گونه ای به جزئیات ساخته شده، از انتخاب لوکیشن ها، گریم، طراحی صحنه و لباس، تدوین، فیلمبرداری گرفته تا نوع داستان پردازی اش…. رگ خواب روایت گر داستان زندگی زنی است که بعد از جدایی از همسرش به دنبال آرامش و امنیت میگردد، و تلاش میکند وابسته نباشد، اما مینا (لیلا حاتمی) بشدت وابسته است و اساسا دنبال بهانه ای برای وابستگی میگردد. فیلم به سرعت وارد مسیر اصلی داستان خود میشود و جای خالی گذشته شخصیت مینا را مونولوگ های او تا حد بالایی پر میکند، تک گویی هایی که شاید در بخش اول و عاشقانه فیلم اضافه به نظر برسد اما چنان در بخش دوم و ویرانگر فیلم اندازه است که ممکن نیست این فیلم را بدون آن تصور کرد.
نیمه اول فیلم عاشقانه است و دلچسب، نوع روایت داستان و ساختار فیلم، تماشاگر را همراه مینا، عاشق کامران(کوروش تهامی) میکند و مخاطب به مینا حق میدهد که عاشق این مرد همه چیز تمام شود، اما در نیمه دوم ورق برمیگردد،
نیمه دوم، دو سکانس درخشان دارد، سکانسهایی که مخاطب به اندازه کاراکتر اصلی، عذاب میکشد، و دلش میخواد زودتر آن لحظات پایان یابد. سکانس برگشت کامران و پادو اش بعد از چند روز به خانه در حالی که مینا عاشقانه در انتظار بازگشت او بود و تمسخرش در ادامه، چنان مناسب و درست کارگردانی شده که درد و رنج آن لحظات را میشود با تمام وجود حس کرد. مجموعه این عناصر در سکانسی دیگر از فیلم نیز همین حس رنج و درد را به مخاطب منتقل میکند، چنان که درد و رنج ناشی از بی‌پولی مینا در دندانپزشکی، با تمام وجود حس میشود و مخاطب به اندازه مینا خواهان پایان این تحقیر و خشونت پنهانی میشود. این دو سکانس، به مانند سکانسهای پر تنش فیلم ابد و یک روز، دیالوگ های اعصاب خرد کن ندارد، به بیان بهتر، بر عکس خشونت موجود در برخی سکانسهای پر تنش ابد و یک روز (که آن فیلم را هم به شدت دوست دارم) که، خشونت آن کمتر از طریق تصویر منتقل میشود و بیشتر متکی است به دیالوگ ها، خشونت موجود در رگ خواب، با تصویر بیان میشود و متکی به دیالوگ نیست، دکوپاژ، لوکیشن، کات های مناسب و بازی های عالی در این دو سکانس، عجیب اعمال خشونت و عذاب شخصیت اول فیلم را به مخاطب منتقل میکند.

رگ خواب، روایتی همگون و چیدمانی درست دارد. نعمت الله و سعیده بیات(فیلمنامه نویس) با جزئیاتی وسواس گونه، تجربه ناموفق یک عشق زنانه را روایت میکنند و موفق میشوند در عین تلخی و سیاهی داستان پایانی امیدوار کننده برای مخاطب رقم بزنند. در پایان نمیشود از بازی خیره کننده لیلا حاتمی حرفی نزد، او به عنوان یک بازیگر محبوب در سینمای ایران چنان شهامت ستودنی دارد که ایفای این نقش سخت که سراسر است از موقعیت های نامتعارف برای بازیگر را میپذیرد، و خود تبدیل میشود به یکی از عوامل درخشش این فیلم. لطفاً، حتماً این فیلم را در سینما تماشا کنید.

*رئیس انجمن سینمای جوانان استان گیلان
*مدیر طرح ملی سینمای ایران در استان گیلان
*مدیر گروه اکران هنر و تجربه در استان گیلان
*مشاور جوان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان

/گیل خبر