بهاری دلنشین برای دانش‌آموزان با حذف پیک نوروزی
جایگزینی و تقویت فعالیت‌های مهارت محور در راستای خواندن، نوشتن، شنیدن و دیدن به جای تکالیف سنگین و پیک‌های نوروزی در چند سال گذشته نقطه عطفی است که آغاز بهار را برای دانش‌آموزان دلنشین می‌کند.
معمولا در چند سال گذشته با نزدیک شدن به تعطیلات نوروزی، اخبار مربوط به منسوخ شدن و ممنوعیت توزیع پیک نوروزی و تکالیف سنگین برای دانش‌آموزان در رسانه‌های مختلف منتشر می‌شود. براساس مصوبات جدید آموزش و پرورش در چند سال اخیر، پیک‌های نوروزی حذف و انجام کارهای مهارتی از جمله داستان خوانی، عکاسی، گزارش نویسی و سفرنامه نویسی با محوریت نوروز جایگزین آن شده است.
در واقع مسئولان آموزش و پرورش به این نتیجه رسیده‌اند که پیک نوروزی و تکالیف سنگین برای دانش‌آموزان با عنوان «پلوکپی‌های نوروزی» بار روانی برای فرزندان ایجاد می‌کرد و اکنون برخلاف سابق، باید به سمت تکالیف نوروزی از جنس رفتارگرایی و یادگیری مستمر حرکت کرد.
خداحافظی دانش‌آموزان با پیک و تکالیف سنگین نوروزی در حالی است که در زمان‌های قدیم‌تر دانش‌آموزان باید در تعطیلات نوروز زمان زیادی را برای خواندن و نوشتن تکالیف تکراری صرف می‌کردند. در واقع هر چه از دهه ۵۰ به سمت جلو می‌آییم، تلاش شده تا از میزان این تکالیف و به دنبال آن بار روانی و استرس دانش‌آموزان کاسته شود. تقریبا می‌توان گفت نوشتن چندین باره املا یا رونویسی مکرر از دروس و حل تمرین‌های تکراری ریاضی به علاوه انجام تکالیف دانشی و کم محتوای پیک‌های نوروزی جزء خاطره‌های تلخ همه دانش‌آموزان دهه 50 و 60 است که هنوز هم بعد از گذشت این همه سال با آزردگی از آن یاد می‌کنند.
هر چند که به گفته بسیاری از افراد همه این تکالیف را به دلیل سنگینی و زیاد بودن حجم آن، خود دانش‌آموز انجام نمی‌داد و یک خانواده از خواهر و برادرها گرفته تا حتی والدین هم سرگرم انجام این بار بزرگ بر دوش فرزندان می‌شدند البته به مرور زمان از حجم این تکالیف نوروزی کاسته شد و تقریبا فقط پیک نوروزی و چند پلوکپی برای دانش‌آموزان دهه هفتادی به عنوان مشق نوروز داده می‌شود اما بازهم با توجه به نبود خلاقیت و کنجکاوی در این تمرین‌ها، دانش‌آموزان از انجام آن فراری بودند.
اما با بررسی کارشناسانه در حوزه آموزش و روان دانش‌آموزان، مسئولان در ابتدا انجام این پیک‌ها را به صورتی اختیاری و الکترونیکی اعلام کردند و در نهایت انجام کارهای مهارتی برای دانش‌آموزان را مد نظر قرار دادند و با حذف این تکالیف تکراری و کلیشه‌ای حس خلاقیت، آفرینش و کنجکاوی را دانش‌آموزان زنده کردند.
مهارت آموزی موضوع بسیار مهمی است که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم به طور مکرر بر آن تاکید شده است؛ براساس اعلام آموزش و پرورش دانش آموزان هر کدام از موضوعات متناسب با بهار و نوروز را می‌توانند انتخاب کنند و تولیداتی مانند عکس، گزارش‌نویسی، دلنوشته و تولیداتی برحسب علایق خود داشته باشند تا یادگیری پویا و خلاق حاصل شود.
در این راستا، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره علت منسوخ شدن پیک‌های نوروزی برای دانش‌آموزان و حرکت به سمت تکالیف مهارت محور توضیح داد: وقتی می‌گوییم پیک نوروزی و محتوا را به سمت یک نوشتار مکتوب می‌بریم، ظرف ما بسیار محدود می‌شود و هنگام طراحی سوال ناگزیر در فضای دانشی می‌رویم و بستر آنقدر وسیع نیست که بتوانیم سوال مهارتی طراحی کنیم.
معصومه نجفی افزود: طرح سوال مهارتی در یک ورق کاغذ، یک طراح سوال بسیار حرفه‌ای می‌خواهد و مسئله این است که ما چقدر طراح سوال حرفه‌ای به این شکل داریم؟ ممکن است در این خصوص گفته شود که باید طراح سوال حرفه‌ای در تهران پیدا کنید و یک پیک را به همه کشور ارسال کنید اما نمی خواهیم اختیارات استان‌ها را بگیریم.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: در واقع قصد نداریم به سمت عدم تمرکز استانی پیش رویم، استان باید متناسب با بافت فرهنگی و مسائل خود فضای گفتمانی داشته باشد بنابراین تولید یک پیک برای کل کشور صحیح نیست.
نجفی یادآورشد: با توجه به موارد ذکر شده از موضوع تولید پیک نوروزی خارج می‌شویم زیرا آن فضا به جز تعدادی سوال دانشی امکان انجام تکالیف مهارتی را به دانش‌آموزان نمی‌دهد و وقت و انرژی دانش‌آموز را به جای اینکه به امور تربیتی در همه ساحت‌ها اختصاص دهد، به کارهای سنتی و کلیشه‌ای محود می‌کند که دانش آموز هم این اتفاق را دوست ندارد.
وی افزود: دانش آموزان امروز بسیار باهوش هستند و متوجه می‌شوند که انجام تکالیف پیک نوروزی به نوعی بیگاری کشیدن از آنهاست؛ بنابراین تاکید ما این است که در همه استان‌ها دقت کنند که از تکالیف کلیشه‌ای پرهیز کنند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: باید فضا را به سمت یادگیری با خروجی تربیتی پیش برد و وقتی صحبت از تربیت می‌شود ما ۶ ساحت در تربیت سند تحول از جمله اعتقادی، عبادی و اخلاقی، اقتصادی، علمی و فناوری، اجتماعی و سیاسی، زیستی و بدنی و زیبا شناختی را باید مورد توجه قرار دهیم؛ همین که دانش‌آموز عکس می‌گیرد یعنی در ساحت زیبایی شناسی فکر می کند و این عکس را ایجاد می‌کند.
نجفی در پایان یادآور شد: والدین، معلمان و جامعه باید بدانند فضا برای دانش‌آموز ابتدایی چندساحت تربیتی است و نه فضای کلیشه‌ای دانشی که سال‌ها تکرار شده است.
/فارس
