حکمرانی با کلیک و اینتر !یادداشت یونس رنجکش

زمانی که مارشال مک لوهان تئوری دهکده جهانی را به واسطه گسترش ابزارهای اطلاع رسانی و تاثیر آن در روابط اجتماعی و فرهنگی مطرح و شبکه جهانی وب را پیش بینی کرده بود، شاید بسیاری به عمق این تاثیر و روند کنترل هوشمند دنیای اینده و پیش بینی قدرت ها در این زمینه کمتر توجه داشتند بویژه جهان سومی ها که تنها اثر بخشی گسترش لوازم ارتباط جمعی و تکنولوژی های نوین اینگونه ای را در آزادی بیان و رسیدن به آرزوها و ارمان های ابتدایی جامعه خویش خلاصه می کردند و چندان از تاثیرات عمیق تر ان در به دست گیری اینده جهان توسط صاحبان این تکنولوژی و بازی های پیدا و پنهان ان سخنی به میان نمی اوردند.

گسترش لوازم ارتباط جمعی و به کار گیری روش های مدرن و هوشمند هرچند از نگاه مخترعین و صاحبان خلاقیت تولید ان اقدامی در مسیر ارتباطات بشری بود اما در نظم نوین جهانی برنامه ای حساب شده و ابزاری مطمئن برای کنترل جهان و ارزیابی نیازهای جامعه بشریت و مداخله در سرنوشت جوامع در مسیر اهداف منفعت جویانه در دست صاحبان قدرت و این تکنولوژی شد که نمونه های مختلف این مداخله و برهم ریختن ارامش های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و سیاسی و در نهایت تهدید حکومت ها و ملت ها با به چالش کشاندن امنیت ملی کشورها را این روزها در جای جای کره زمین با بهره مندی از امکانات هوشمند به وضوح مشاهده می کنیم که ترورهای پهبادی و به راه اندازی جنگ افزارهای مختلف نمونه های سخت این تکنولوژی است.
در ایران نیز تهدیدات ناشی از حملات سایبری به زیر ساخت های مختلف بویزه انچه در نیروگاه‌های هسته ای اتفاق افتاد و یا این روزها با هک شدن سیستم جایگاههای سوخت شاهد آن بودیم ،نمونه ای اشکار از این مداخلات و تهدیدات خاص در برهم زدن ارامش و امنیت کشور از طریق شبکه های هوشمند می باشد،
هر چند که در این موازنه قدرت، ابتکارات و پیشرفت های داخلی و مجهز شدن نخبگان فن آوری های اطلاعاتی به دانش و ترفند های مختلف مقابله ای یا بازدارندگی را نباید از چشم دور داشت و خود جلوه ای از تسلط به بخشی از حکمرانی جدید است که البته در سایر کشورها نیز شاهد آن هستیم.
اما آنچه امروز بیش از همه نگرانی هایی را ایجاد و قدرت برتر را در اختیار برخی ها قرار داده است تسلط بر اطلاعات جوامع مختلف از سبک زندگی تا سایر آگاهی ها نسبت به حوزه های مختلف است که به کلیکی و اینتری بند شده است.
گره خوردن تمامی زیر ساخت های کشورها به شبکه های سایبری عرصه جدیدی را در حکمرانی و روابط بین الملل شکل داده که بواسطه رفتار هوشمندانه در کسب و به کار گیری اطلاعات ریزو درشت از موقعیت ها ، مکان ها و رفتارها صدمه پذیری کشورهای بی پناه را در مقابل گشادگی دسترسی ها به این اطلاعات دچار چالش و اسیب جدی می کند که مصون سازی جوامع و حفظ امنیت شبکه های اطلاعاتی و ارتباطی از دغدغه های جدی برای کشورها و حاکمیت انان به شمار می رود و گاهی مانند انچه در کشور ایران رخ می دهد با ارایه و انجام برخی طرح ها که بیش از انکه واقعیت ها برای جامعه تبیین شود با در آمیختگی و گره خوردن به مناسبات سیاسی از اصل ماهیت صیانت ان دور می شوند و گاهی هم به بی راهه راه می گشایند.
بدون شک عصر حاضر به دلیل گسترش شبکه های ارتباط جمعی و قابل دسترس بودن و بازنشر اطلاعات و داده های حیاتی چه از سر تفنن و سرگرمی و چه از روی برنامه ریزی های حساب شده در حوزه های مختلف، صحنه رنگین تری را برای زندگی و بهره مندی از زیبایی های مفهومی ان هرچند به شکل مجازی رونمایی کرده است و ناخوداگاه و خواسته یا ناخواسته جامعه بشری در مسیر این سبک از زندگی هوشمند هرچند که چگونگی استفاده از ان برای بسیاری هوشمندانه نیست قرار گرفته و زندگی از فاصله ها و رفتارهای فیزیکی به صفحه های قابل لمس مجازی کشانده شده است و روزانه چه حجم بسیاری از اطلاعات و گفتمان ها حتی با هزینه کرد ناخود اگاه صاحبان آنها به طور رایگان در اختیار مراکز کنترل داده ها قرار می گیرد که سهم بسزایی در برنامه ریزی و تصمییم سازی ها برای تصمیم گیری در مسیر هدایت جامعه بشر به سمت منفعت های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی صاحبان قدرت جدید دارد.
انچه اکنون در شرایط موجود بر آن می بایست تاکید کرد پذیرفتن این واقعیت و سازگاری هوشمندانه در مواجهه با آن است که مهمترین بخش ان در برنانه ریزی و کنترل و کاهش آسیب ها، آگاهی بخشی به جامعه فراگیر بهره مند این مجازی پسوندها و توسعه ترویج سواد رسانه ای است بی آنکه با مداخلات نامربوط و بازی های انحرافی در افکار عمومی به واگذاری میدان بازی و حکمرانی سایبری به دیگران پرداخت !