نگاهی بر نادیده گرفتن قانون حق سلامت عمومی توسط دولت
از تست تا واکسن کرونای پولی؛
تدبیرشرق/روز گذشته خبرگزاری جمهوری اسلامی خبر از شروع طرح واکسیناسیون عمومی برای مقابله با ویروس کرونا در استان سمنان داد. با توجه به زمان بهره برداری از تولید داخلی واکسن در خرداد ماه سال جاری; وزرات بهداشت در حال سازمان دهی اوضاع با واکسن وارداتی‌است و این طرح درحالی اجرا میشود که طی روزهای گذشته اظهارات ضد و نقیضی در خصوص واردات واکسن توسط بخش خصوصی و فروش آن به مبلغ 200 الی 250 هزار تومان نیز منتشر گردیده است. دکتر محمد قلی مجد در کتاب “قحطی بزرگ” عنوان می کند که طی سال های 1917 تا 1919 و هشت روز پس از تاجگذاری احمدشاه قاجار و با وجود اعلام بی طرفی ایران در جنگ جهانی اول، بیشترین آسیب را از این جنگ ویرانگر دید و در حدود نیمی از جمعیت کشور (قریب به 10 میلیون نفر) قربانی قحطی در ایران شد. اما بغیر از جنگ واشغال کشوراحمدشاه قاجار نیز یکی از محتکران عمده غلات بود که تن به پیشنهاد خرید منصفانه رئیس الوزرای خود نیز نمیداد و مقادیر زیادی گندم و جو در انبارها ذخیره کرده بود. شاه قاجار در برابر پیشنهادهای خرید صدراعظم خود اظهار میداشت « جز به قیمت روز به صورت دیگر حاضر برای فروش نیستم»! اصول مختلف قانون اساسی از جمله اصل 29 ،حق بر خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی را برای همگان به رسمیت میشناسد. دومین انعکاس حق بر سلامت در قوانین ایران، سند چشم انداز بیست ساله است که ضمن توصیف مشخصات جامعه سالم ایرانی به ذکر موارد مربوط به بخش سلامت می پردازد. همچنین فصل هفتم برنامه چهارم توسعه اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و بخش مربوط به سلامت قانون برنامه پنجم توسعه به ارتقاء سلامت و بهبود کیفیت زندگی اختصاص دارد و در آخر قوانین مربوط به بیمه به تبیین و شناسایی این حق میپردازد. در این راستا تعهدات دولت در قبال ارتقای حق بر سلامت دارای سه بعد است: تعهد به احترام (Respect to Obligation ) یعنی دولت به شیوهای عمل کند که آزادی عمل فرد و کرامت او حفظ شود (1995, Carven ) در رابطه با حق بر سلامت این امر از طریق قوانین و سیاستهای حکومتی اعمال میشود (,Asher 2004). تعهد به حمایت (Protect to Obligation ) که طبق این تعهد، حقوق افراد محترم است و نه تنها دولت نباید مداخله کند بلکه باید از مداخله ی اشخاص ثالث هم جلوگیری به عمل آورد (1995, Carven ) این تعهد یعنی دولتها باید تلاش کنند خطرات تهدید کننده سلامتی را به حداقل رسانده و اقدامات ضروری برای حمایت از حق بر سلامت مردم در برابر مداخله اشخاص ثالث را انجام دهند. تعهد به ایفاء (Fulfill to Obligation ) که طبق این تعهد، دولتها ملزم به انجام اقداماتی هستند که افراد را در عمل قادر به برخورداری از سلامت می کند از جمله این اقدامات، اقدامات تقنینی، اداری، بودجه ای و قضایی است (ضیائی بیگدلی، 1311ش.) اما آنچه که ازعملکرد دولت طی یکسال گذشته شاهد آن هستیم; از هزینه های بالای تست تشخیص با پاسخ دهی سریعتر در مراکز خصوصی تا واردات و فروش واکسن کرونا به مردم چشم انتظار،به ظاهرمغایر با حق قانونی دسترسی آسان مردم به سلامت عمومی و اجرای تکالیف و تعهد قانونی دولت نسبت به این قوانین می باشد و سوال در اینجاست که ضمانت اجرایی ایفای دقیق قانون و تکالیف دولت برعهده کدام یک از قوای سه گانه کشور است؟ دور از ذهن نیست که واکسینه شدن همه ی مردم آن هم به صورت رایگان کار دشواری خواهد بود و با اینگونه مدیریت بحران باید دید فرایند تزریق واکسن رایگان برای کل افراد کشور چه مدت طول خواهد کشید و چقدر صحت اجرایی خواهد داشت؟
منابع: فصلنامه حقوق پزشکی سال هشتم، شماره سی ام حق بر سلامت در نظام حقوقی ایران جایگاه و مفهوم (محمود عباسی، راحله رضایی، غزاله دهقانی) “قحطی بزرگ” دکتر محمد قلی مجد
منبع:گیل خبر/شاهد وزیری
