تدبیرشرق/در پی انتشار گزارشی در یک نشریه آمریکایی درباره تلاش ادعایی ایران برای کشتن یک سفیر آمریکایی، بار دیگر تنش‌ها میان تهران و واشنگتن شدت گرفت. برخی کارشناسان می‌گویند ماجرای ترور سفیر آمریکا ممکن است یک سناریوسازی برای ایجاد درگیری میان ایران و آمریکا باشد.
ماجرا با انتشار یک گزارش مشکوک در نشریه آمریکایی پالتیکو شروع شد. این نشریه از قول مقامات ناشناس آمریکا مدعی شد که ایران در حال بررسی طرحی برای گرفتن انتقام ترور سردار قاسم سلیمانی از طریق کشتن سفیر آمریکا در آفریقای جنوبی است. بر اساس این گزارش، سفارت ایران در طرح ترور لانا مارکس، سفیر آمریکا در آفریقای جنوبی، که روابط نزدیکی با دونالد ترامپ دارد، دست داشته است.
این گزارش با واکنش سریع و تند ایران مواجه شد. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، ضمن تکذیب گزارش پالتیکو، آن را «سفارشی، مغرضانه و هدفمند» توصیف کرد و به نوعی آن را به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مرتبط دانست.
در بیانیه خطیب زاده آمده است: «اظهارات بی اساس و بی‌پایه‌ای از این دست بخشی از کارزار ضداطلاعاتی دولت ترامپ بر علیه ایران می‌باشد. تمسک رژیم ایالات متحده به اتهام‌زنی و دروغ‌پردازی ضدایرانی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و همزمان با فشار‌های این رژیم برای سوء استفاده از ساز و کار‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد با هدف افزایش فشار بر مردم ایران امری قابل پیش‌بینی بود، با این حال چنین اقدامات و خبرسازی‌هایی که احتمالا در آینده نیز ادامه خواهد یافت، قطعا بی‌نتیجه خواهد ماند.»
خطیب زاده همچنین در توئیتی، پالتیکو را به همراهی با دولت ترامپ در جنگ افروزی متهم کرد و نوشت: «جنگ‌افروزان ایالات متحده همواره از “روزنامه‌نگاران” زودباور برای همراه کردن افکار عمومی‌با حماقت‌های خود استفاده کرده‌اند. در دولت بوش، از آن‌ها استفاده کردند تا جنگ ۷ تریلیون دلاری عراق را به مردم بفروشند. حالا هم دوباره در حال تکرار همان کار هستند و از پالیتیکو برای نشر دروغ‌هایشان استفاده می‌کنند. رسانه‌های ایالات متحده باید هوشیار باشند که از سوی سیاستمداران به کار گرفته نشوند.»
سفارت ایران در آفریقای جنوبی نیز در واکنش به گزارش پالتیکو، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، را به دروغگویی جهت راه اندازی جنگ متهم کرد و در توئیتی نوشت: «دنیا دروغ‌های دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا برای آغاز جنگ علیه عراق را فراموش نکرده است. این سیاست نخ‌نما دیگر خریداری ندارد. به ویژه در حالی که امروز در رأس دستگاه دیپلماسی ترامپ، نیز یکی از همان دروغگو‌ها و حتی دروغگوی اعظم قرار دارد.»
اما به رغم تکذیب‌های قاطع ایران، دونالد ترامپ واکنش تندی به ماجرا داشت. در توئیتی با اشاره به گزارش‌های مطبوعاتی درباره طرح ادعایی ترور سفیر آمریکا در آفریقای جنوبی، نوشت: «هرگونه حمله ایران به آمریکا، به هر شکلی که باشد، با حمله‌ای هزار بار بزرگتر به ایران پاسخ داده خواهد شد.»
توئیت ترامپ موجی از گمانه‌زنی‌ها میان تحلیلگران به راه انداخت. خصوصا که واکنش اغراق آمیز ترامپ در پاسخ به اظهارات مقامات ایران نبود. بلکه، به ادعا‌های ثابت نشده یک نشریه آمریکایی بود. اما به هر حال، واکنش ترامپ نشان داد که او گزارش پالتیکو را باور کرده است.
ترامپ مدتهاست که در نظرسنجی‌ها از جو بایدن عقب افتاده است.
اما درباره اینکه هدف آمریکا از تشدید تنش‌ها چیست، هنوز به طور قاطع نمی‌توان اظهار نظر کرد. اما برخی گمانه‌ها حاکی از این است که دونالد ترامپ ممکن است برای تقویت جایگاه انتخاباتی خود در مقابل رقیب‌اش جو بایدن، دست به تشدید تنش‌ها با ایران بزند. مثلا درگیری محدودی ایجاد کند تا توجه‌ها را به خارج از کشور منحرف کند. اگر این گمانه درست باشد، توئیت ترامپ می‌تواند سناریویی برای زمینه‌سازی جهت ایجاد درگیری محدود با ایران باشد. مثلا، اتفاقی رخ دهد و ایران به عنوان مقصر شناخته شود و سپس ترامپ به منافع ایران حمله کند.
این سناریو که گاهی از آن به عنوان «سورپرایز اکتبر» هم یاد می‌شود، حتی توسط برخی محافل رسانه‌ای آمریکا هم مطرح شده است.
اما این سناریو، در شرایط فعلی که ترامپ جریان به اصطلاح «دیپلماسی صلح‌سازی» را به راه انداخته چندان محتمل به نظر نمی‌رسد. سه شنبه شب، وزرای خارجه امارات و بحرین و نخست وزیر اسرائیل با حضور در کاخ سفید توافقات عادی سازی را امضا کردند. ترامپ خود را واسطه این توافقات معرفی کرده و از آن‌ها برای ارائه یک چهره صلح طلب از خود بهره برده است. البته هدف اصلی ترامپ، بهره برداری انتخاباتی از این توافقات است، اما به هر حال، همین بهره برداری انتخاباتی هم بر کلیدواژه صلح مبتنی است.
