اثرات زیست‌محیطی، منطقه‌ای و اجتماعی انتقال آب دریای‌خزر به کویر/ انتقال آب بین حوزه‌ای در دنیا منسوخ شده است
جغرافی‌دان و فعال محیط زیست با اشاره به اثرات تخریبی و جبران ناپذیر طرح انتقال آب دریای خزر به کویر و استان سمنان،ضمن تشریح تاثیرات اجرای این طرح بر روی محیط زیست، اکوسیستم منطقه و تبعات بین‌المللی و اجتماعی آن گفت: اساسا انتقال آب بین حوزه‌ای در دنیا طرحی منسوخ شده است.
خدیجه گلین مقدم دکترای جغرافیا و فعال محیط‌زیست در خصوص طرح انتقال آب دریای خزر به کویر در گفت‌‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: انتقال آب خزر به سمنان یک موضوع ملی و فرامنطقه‌ای است و این موضوع مطرح نیست که دریاچه کاسپین متعلق به شمالی‌هاست؛ این دریاچه متعلق به تمام ایرانی‌ها و کشورهای اطراف خزر و حتی متعلق به منطقه آسیا و کل جهان است و اجرای این طرح تمام منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
وی در ادامه گفت: دریای خزر دریا نیست، بلکه یک دریاچه است با حجم آبی محدود و قابل اندازه‌گیری و بزرگترین مشکل این دریا همان دریاچه بودنش است که محصور در خشکی‌هاست و تغذیه آن هم از طریق رودها و ریزش‌های جوی است. متاسفانه این دریاچه در حال حاضر نیز در حال پسروی است ضمن اینکه آلودگی آن هم بسیار زیاد است.
مدیر کمپین مخالفین انتقال آب خزر به کویر گفت: اگر قرار باشد از آب این دریاچه برداشت شود و حجم آن کاهش یابد، این امر باعث افزایش میزان آلودگی و به خطر افتادن زندگی آبزیان خواهد شد.
گلین مقدم در ادامه با بیان اینکه قطعا برای انتقال آب دریای خزر از دستگاه‌های آب شیرین کن استفاده خواهد شد، گفت: در این طرح حجم بسیار زیادی از آب دریا وارد دستگاه‌های آب‌شیرین کن شده و پس از گردش کار مقداری از آن آب به صورت شیرین خارج و مابقی آن به دریا باز می‌گردد که این آب دارای شوری بالاتر و گرمای بیشتری است. ضمن اینکه در محدوده‌ای که این آب وارد دستگاه می‌شود، آبزیان ریز هم وارد دستگاه می‌شوند و از بین می‌روند.
وی در خصوص اینکه برای اظهارات خود چه دلایل و مستنداتی دارد، گفت: دلیل و مدرک همین که اولا بنده در جغرافیای ایران و شمال کشورم بزرگ شده‌ام و تمام رگ و پی منطقه را می‌شناسم. به علاوه رشته تخصصی من جغرافیاست و فعالیت‌های علمی من نیز میدانی است. علاوه بر اینها فراموش نکنیم که دریاچه خزر بین پنج کشور مشترک است و اجرای این طرح ممکن است مشکلات بین‌المللی و منطقه ای را نیز برای ما ایجاد کند.
مدیر کمپین مخالفین انتقال آب خزر به کویر ادامه داد: انتقال آب بین‌حوزه‌ای در دنیا منسوخ شده است؛ زیرا هر جا آب را بین‌حوزه‌‌ها جابجا کرده‌اند، اثرات تخریب اکوسیستم در مبدا و مقصد را سبب شده است. این طور نیست که فکر کنید انتقال آب کاسپین به کویر فقط به کاسپین آسیب می‌زند. خیر، آسیب آن به کویر نیز کمتر از شمال نخواهد بود. در واقع ما برای آسیب‌های دو محیط ناراحت هستیم و یکی از دلایل عمده مخالفت ما نیز همین است. این طور نیست که اگر آب خزر به شهرهای کویر برود مشکل آنجا حل می‌شود. خیر، تازه مشکل آنجا شروع می‌شود چرا که وقتی آب را از مبدا به یک مقصد انتقال می‌دهیم در مقصد امیدهای فراوانی ایجاد شده و امید به زندگی و جمعیت افزایش می‌یابد؛ منطقه مهاجرپذیر می‌شود و نیاز آبی رو به افزایش می‌گذارد.
وی ادامه داد: حال در مبدا چه اتفاقی می‌افتد؟ در آنجا نیز جمعیت زیادتر از قبل می‌شود. نیاز آبی هم افزایش می‌یابد. از طرفی کاهش آب دریاچه موجب مهاجرفرستی در دو منطقه مبدا و مقصد می‌شود. تبعات اجتماعی انتقال آب بین حوزه‌ای بسیار زیاد و آسیب زننده است. بیکاری، فقر، مهاجرت‌های گروهی و … از تبعات انتقال آب در بخش اجتماعی است.
گلین مقدم ادامه داد: اگر این آب بر اثر انتقال کاهش پیدا کند و به حدی برسد که مانند دریاچه ارومیه و آرال خشک شود بادهای سرد و خشک قطبی نیز آسیب زننده خواهد بود. آنگاه شمال ایران خاصیت زیستگاهی خود را از دست خواهد داد. شما می‌دانید که همواره بادهای قطبی از سمت قطب شمال به سمت جنوب و شمال شرق ایران یعنی خراسان می‌آید و این مناطق تحت تاثیر بادهای قطبی هستند. بادهای قطبی در زمستان در خراسان سوز و سرمای کویر به وجود می‌آورد، اما وقتی به شمال می‌رسد تعدیل می‌شود چرا که از روی دریا خزر عبور می‌کند و رطوبت دریای گرم را می‌گیرد و بر بالای کوه‌ها صعود کرده و متراکم می شود و ریزش‌های جوی را در جنوب دریای خزر موجب می‌شود. وجوددرخت‌های هیرکانی، مراتع، شالیزارها پوشش گیاهی، خاک حاصلخیز و … همه به دلیل وجود این دریاست که با حدف دریای خزر شمال ایران شهر مردگان خواهد شد.
وی گفت: بند “ح” ماده ۴۵ برنامه ششم توسعه انتقال آب بین حوزه‌ای بویژه آب خزر به کویر را بلامانع اعلام کرده بود ولی با مقاومت مردمی و رای نمایندگان در صحن علنی مجلس در هفتم دی ماه ۱۳۹۵ حذف شد با این حال در سال ۹۶ برای سال ۹۷ به منظور اجرای این طرح ردیف بودجه درخواست شده بود.
مدیر کمپین مخالفین انتقال آب خزر به کویر در پایان گفت: نمایندگان مجلس دست به دست هم دهند و یک طرح بزرگ‌تر، بهتر و مطمئن‌تری را به مجلس ارائه کنند و بتوانند کشور را به طور ریشه‌ای از بحران بی‌آبی نجات دهند. طرحی‌که قابلیت اجرایی داشته و به نفع همه باشد. آب‌های منطقه تمام شده و آب خزر هم محدود است و پاسخگوی اقیانوس خشک کویر نیست اما دریای عمان قابلیت دارد تمام کشور را پوشش دهد. بنابراین دولت بدون فوت وقت از همان ابتدا به سمت دریای عمان برود و تمام مشکلات آبی کشور را در دراز مدت از این طریق حل کند.
/ایلنا
