فروش حمام تاریخی کسما، از شایعه تا واقعیت

حمام تاریخی«کسما» که روزی یکی از مهم ترین مکان ها برای جنبش جنگل بوده و به ثبت ملی نیز رسیده حالا به وسیله مستاجرین خود به فروش گذاشته شده است.

به گزارش تدبیرشرق به نقل از خزرآنلاین، ۱۹ بهمن ماه سال گذشته بود که خبر اتمام عملیات مرمت حمام تاریخی کسما منتشر شد. حمامی در دهستان کسما شهرستان صومعه سرا، که یادگارهایی از جنبش جنگل را در خود نهفته دارد. و در زمان این جنبش مردمی به رهبری میرزا کوچک جنگلی، مدتی به عنوان مریضخانه زخمیان جنبش جنگل کاربرد داشت.

حالا چند روزی است در سایت دیوار که یک سامانه اینترنتی برای تبلیغ فروش کالا و خدمات است، حمام تاریخی کسما برای فروش بارگذاری شده و زیر عکس این حمام تاریخی نیز نوشته شده: فوری.

اگرچه هیچ شماره تماسی زیر آگهی در این سایت بارگذاری نشده است، تلاش برای تماس با پشتیبان سایت دیوار بی نتیجه ماند و تماس های مکرر تنها به اپراتور متصل می شد.

با توجه به اینکه در سال های گذشته گزارشی درباره این حمام «تن کهنه کسما چشم انتظار رخت احیاست» در خبرگزاری منتشر شده بود این اطلاع وجود داشت که حمام در اختیار «صمد صالحی»، از نوادگان حاج صالح کسمایی است.

حاج صالح کسمایی سازنده این حمام دوره قاجار است که بعدها وراث، حمام راوقف کرده اند. حاج صالح، پدر حاج احمد کسمایی بود. حاج احمد بعد از میرزا کوچک جنگلی در واقع مرد شماره ۲ جنبش جنگل بود و اگر حمایت های مادی و معنوی حاج احمد به عنوان یک تاجر سرشناس در دو سال نخست نهضت نبود، چنین جنبشی در غرب گیلان علیه استعمار و استبداد بنیان نمی گرفت.

ما قصد فروش داریم

صمد صالحی که حمام را اجاره کرده تماسی به عنوان خریدار  گرفت، می گوید: خودش آگهی فروش حمام را در دیوار نگذاشته و بردارش این کار را کرده است ولی هر دو تصمیم به فروش حمام دارند.

صالحی همچنین به وقفی بودن حمام نیز اشاره می کند و می افزاید: با وجود وقفی بودن اختیار واگذاری این حمام که از جدشان به آنها به ارث رسیده، با آنها است و به صورت ۹۹ ساله در اجاره او قرار دارد.

وی که مغازه ای چسبیده به حمام میراثی کسما دارد، ادامه می دهد: حمام در حال حاضر ۲۰۰ متر زیر بنای اصلی دارد ولی در اصل وسعت آن بیشتر بوده و در سال های گذشته اداره راه برای تعریض جاده، ۱۱۵ متر آن را تخریب کرده و اکنون با مغازه در جوار حمام مجموعا ۴۰۰ متر زیربنا دارد.

اگرچه بارها حمام را چه در زمان مخروبه بودن و چه در حین مرمت و احیا دیده بودم، ولی صالحی حرفی از قیمت نهایی برای فروش نزد و تاکید کرد که با خریدار بر سر قیمت به توافق خواهیم رسید.

حمامی که ثبت میراثی و مرمت شده است

حمامی که در ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ و به شماره ۹۹۴۱ در فهرست بناهای میراثی کشور به ثبت رسیده و طبیعتا تغییر کاربری آن می باید با نظر سازمان میراث فرهنگی باشد، یک سویه به فروش گذاشته شده است. به همین منظور با مسئول میراث فرهنگی شهرستان صومعه سرا تماس گرفته و موضوع را از وی جویا شدم.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صومعه سرا درباره مرمت حمام کسما می گوید: این حمام دوره قاجار تاکنون در ۳ مرحله توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده و هربار به دلیل کمبود اعتبارات، مرمت آن تکمیل ناتمام می ماند تا اینکه سال گذشته توانستیم با جذب اعتبار ۴۰۰ میلیون تومان از اعتبارات شهرستان صومعه سرا، مرمت آن را تکمیل کنیم.

علیرضا مهرگان با بیان اینکه اگرچه حمام کسما نسل به نسل در اختیار خاندان کسمایی است، تصریح می کند: اما این حمام وقفی است و هرگونه واگذاری ملک به دلیل اوقافی بودن می باید با نظر اداره اوقاف شهرستان صورت گیرد و تغییر کاربری بنا نیز به دلیل اینکه در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شده است، می باید با نظر مساعد این سازمان صورت گیرد.

وی یادآور می شود: که اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری گیلان نیز تلاش دارد حمام را با نگاه میراثی تغییر کاربری دهد، ولی به دنبال استفاده از سرمایه های بخش خصوصی است.

حمام اوقافی است و اجاره دار حق واگذاری ندارد

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه صومعه سرا نیز در اینباره می گوید: من از این موضوع اطلاع نداشتم که حمام از سوی نوادگان حاج صالح کسمایی به فروش گذاشته شده است.

حسن راستا درباره حمام کسما اظهار می کند: حمام کسما ملک موقوفی است و اداره اوقاف به عنوان امین املاک وقف شده، املاک را به رهن و اجاره می گذارد.

وی اگرچه حتی نام اجاره دار حمام کسما را هم نمی داند، ولی تاکید می کند: هر که هست در حال حاضر مستاجر اوقاف است و اگر قرار باشد واگذار شود، این موضوع باید با طی مراحل قانونی اوقاف صورت گیرد.

وی می افزاید: حمام کسما علاوه بر اوقافی بودن، ثبت میراثی نیز بوده و هرگونه واگذاری و اجاره خارج از قوانین اداره اوقاف و نظر مساعد سازمان میراث فرهنگی به عنوان مرمتگر بنا، غیر مشروع و غیر قانونی است و مستاجر حق هیچ گونه دخل و تصرفی ندارد.

حالا چه متولیان مطلع باشند یا چه نباشند حمام که خاطره جنبش جنگل را بر در و دیوار خود به یادگار دارد، به فروش گذاشته شده است. حمامی که با وجود آنکه مرمت شده، اما هنوز تغییر کاربری نیافته است.

ضرورت ایجاد موزه جنبش جنگل در حمام کسما

۱۰ آذرماه سال گذشته بود که نخستین تور تاریخی جنبش جنگل به همت مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان برگزار و از نقاط تاثیر گذار این جنبش در غرب گیلان بازدید شد. حمام کسما و مجموعه یادگارهای به جا مانده از جنبش جنگل در این دهستان بود.

در این بازدید، فرزاد همتایی از پژوهشگران تاریخ این جنبش توضیح داد که این حمام در اولین نبرد جنگلیان که منجر به کشته شدن مفاخرالملک (فردی که از جانب دولت مامور سرکوب جنگلیان بود) شد، به عنوان درمانگاه مجروحان نیروهای جنگل مورد استفاده قرار می گرفت.

حالا دهستانی که پذیرای میرزا کوچک جنگلی، دکتر حشمت طالقانی، حاج احمد کسمایی، میرزا حسین خان کسمایی و بسیاری دیگر از روشنفکران و مبارزان جنگل بود، و نشریه جنگل که به صاحب امتیازی خواهر زاده حاج احمد کسمایی و تلاش میرزا حسین خان کسمایی در همین دهستان منتشر می شد، مورد بی مهری است و تنها بنایی که به همت سازمان میراث فرهنگی در این دهستان مرمت شده، به فروش گذاشته شده است.

طبیعتا تنها بنای سالم مانده در کسما که خاطره ای هم از جنبش جنگل دارد، می باید به عنوان موزه اسناد جنبش جنگل در غرب گیلان تغییر کاربری یابد.