عبور هژمونی فوتبال بر سیاسی کاری «نایک»

به گزارش تدبیرشرق به نقل از ایرنا، شاید باورش سخت باشد، اما یکی از اولین گام های سیاسی و غیر ورزشی در جام جهانی پیش رو را شرکت تولید لوازم ورزشی «نایک» برداشت؛ شرکتی که سالها است در عرصه فروش فرآورده ها ورزشی فعال است و شعبه های متعددی در سراسر جهان دارد.
نایک، به عنوان یک شرکت ورزشی اعلام نموده است که بنا به تصمیم آمریکا در مورد تحریم های ایران، از دادن کفش های ورزشی به ورزشکاران ایرانی اجتناب می کند.
این کمپانی در حالی این موضع غیر ورزشی و سیاسی را در پیش گرفته که زیادی از فوتبالیست های ایرانی از کفش های این شرکت استفاده نمی کنند و قراردادی با این شرکت ندارند و تنها «سامان قدوس» به سبب داشتن قرارداد در سوئد از اسپانسرینگ نایک بهره می برد و این قرارداد نیز ذی ربط به قوانین بین المللی استهکلم است که نایک در این زمینه دچار خطای استراتژیک شده است.
این مشی غیر ورزشی در حالی به وقوع می پیوندد که کفش های نایک سال ها در ایران به طور رسمی به فروش می رسد.
با این اوصاف، نایک در معرفی فرآورده ها فوتبال تابستانی جام جهانی ۲۰۱۸ از گذاره جهانی و عمومی’ WEARING WHITE WHILE THE WORLD WATCHES’ استفاده نمود است تا اعلام نماید به «فوتبال سفید» معتقد است.
این مشی سیاسی در حالی شکل گرفته است که اساسنامه فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) کشورهای عضو را دارای تعهد کرده است که «حقوق شناخته شدۀ بین المللی بشر را محترم محسوب و برای مراقبت از اینچنین حقوق کوشش نماید».

در همین زمینه، در بند پنجم این بخش از قوانین فیفا صریحا اعلام گردیده است: «فدراسیون بین المللی فوتبال می بایست ارتباطات دوستانه را بهبود بخشد».
به هر حال، قدرت و هژمونی اجتماعی فوتبال بالاتر از تحریم های سیاسی نایک و شرکت های آمریکایی دیگر است که بخواهند پدیده جهانی مثل فوتبال را مورد چالش قرار دهد.
آمریکای ترامپی انگار از میزبانی روسیه در جام جهانی ۲۰۱۸ ناخشنود است و هنوز خاطرات جنگ سرد را برای خود مرور می کند و کوشش دارد با تحریم قسمتی از کالاهای ورزشی، این روزها را دو مرتبه برای خود زنده نگه دارد، هر چند در جنگ سرد آمریکا نتوانست با آن همه هزینه به دستاوردهای لازم برسد.
رشته ورزشی فوتبال یکی از بازرترین ورزش های قاره های پنجگانه جهان محسوب می شود که رویکرد آن برد و باخت همراه با بازی جوانمردانه است که بازی جوانمردانه را باید با عنوان آرمان جهانی این ورزش پر طرفدار شناخت.
تاریخ معاصر نشان می دهد که نگاه سیاسی به جام جهانی فوتبال از زمان جنگ دوم جهانی شروع گردید و کشورهای دشمن نیز ابزاری به اسم فوتبال را برای رسیدن به یک جایگاه سیاسی در سطح بین المللی دنبال می کردند.
رویکرد سیاسی به ورزش در دوره های متفاوت به شکلی بوده است که زمانی تحریم های ورزشی به تنگنا تعداد حضور ورزشکاران در وقایع بین المللی ختم می شود و زمانی این تحریم نیز به تامین امکانات می انجامید.
اما جام جهانی به سرعت به وضع آرمانی خود به عنوان بزرگترین رخداد ورزشی دنیای مدرن و مدرن دست یافت و میزبانی دو قاره اروپا و آمریکا از سال ۱۹۵۸ درآمدهای سرشاری برای کشورهای میزبان داشت تا این که در سال ۲۰۰۲ طلسم نسخه جدید میزبانی جام جهانی با انتخاب کره جنوبی و ژاپن شکست گردید.
از سال ۱۹۳۰ که ۱۹ کشور در مسابقات جام جهانی حضور یافتند، تنها هفت کشور به عنوان برندگان جام جهانی فوتبال مطرح گردیدند و جام جهانی فوتبال تیغ دو لبه ای گردید که یک روی آن شادی و یک روی آن ناراحتی شدید بود؛ اما برگزارکنندگان جام جهانی آن را راهکاری برای شادابی می دانستند.
این سیاست بازی ها در عالم ورزش که پیشینه قدیمی دارد و همیشه یک طرف آن آمریکا بوده، گاهی به بروز پدیده های سیاسی دیپلماسی ورزشی نیز ختم شده است تا کشورهای تحریم کننده در ورزش نتوانند آرمان های راستین ورزش را به زمین بزنند.
حتی خود ورزشی ها و ورزشکاران آمریکایی نیز از «دیپلماسی پینگ پنگ» برای نزدیک شدن جمهوری خلق چین و ایالات متحده آمریکا بهره گرفتند که پاسخ مثبت نیز داد.
حالا قدرت هژمونی اجتماعی فوتبال به شکلی است که در جام جهانی بیشتر از ۲ میلیارد نفر که دسترسی به امکانات صوتی و عکسی دارند از این بازی ها لذت می برند.
ورزشی که محل بروز پدیده های جدید جوان یا انتهاء ستاره های فوتبال است و هر کدام برای خود یک جهان خاطرات دارد.
جام جهانی ۲۰۱۸ از روز پنجشنبه ۲۴ خرداد ماه با دیدار تیم های عربستان سعودی و روسیه شروع می شود و تیم ملی فوتبال کشورمان نیز در گروه «بی» با تیم های مراکش، اسپانیا و پرتغال همگروه است.
گزارش: از محمود رئیسی
ورزشی**۲۰۹۷**۱۳۶۸