نفت؛ کار ترامپ را برای فشار بر ایران سخت کرده هست

در این گزارش روز شنبه به قلم ‘ بیل اسپیندل’ و ‘ آنانت ویجای کالا’ در این روزنامه آمریکایی آمده است:
تمام موفقیت فشار دولت ‘ترامپ’ بر علیه ایران بستگی به آن دارد که آیا آمریکا توان دارد کشورهایی که عمیقا نسبت به کارزار آمریکا بر علیه جمهوری اسلامی بدبین می باشند و مقابل این فشار واشنگتن مقاومت می کنند را هم به تسلیم وا دارد یا نه.
تحلیلگران سیاسی و مقام های این کشورها اعتقاد دارند که مقاومت این کشورها در مقابل خواست ترامپ؛ حجم آن را دارد که تلاشها برای کاهش صادر کردن نفت ایران را خراب کند.
”دونالد ترامپ’ ریاست جمهور امریکا ماه پیش از توافق اتمی ایران خارج گردید و به تبع آن؛ آمریکا دوباره اقتصاد ایران را نشانه رفت.
اما سایر طرفهای امضا کننده توافق دربردارنده اتحادیه اروپا و چین که تجارتهای رو به توسعه خود با ایران را از سر گرفته بودند مخالف عقب نشینی آمریکا از توافق می باشند و اهتمام دارند که توافق را زنده نگاه دارند.
آخرین باری که آمریکا فشار بر فروش نفت ایران را بالا برد؛ در دولت ‘ اوباما’ رخ داد. این ضربه آنقدر بر پیکر جمهوری اسلامی سنگین وارد آمد که اقتصاد آن را بکلی بر هم ریخت و رهبر ایران را وادار کرد به توافق رضایت بدهد و برنامه اتمی اش را محدود کند.
ایران در سال ۲۰۱۵ منحصرا وقتی حاضر گردید به پای میز مذاکره بیاید که قابل اتکاترین مشتریان نفت ایران که همگی اروپایی بودند داوطلبانه و با یک یورش همه گیر خرید نفت از ایران را قطع کردند.
ژاپن و کره جنوبی هم که از متحدین نزدیک آمریکا می باشند تحت فشار آمریکا خرید نفت از ایران را به شدت کم کردند.
هند دومین خریدار بزرگ نفت ایران، تحریمهای آمریکا بر علیه ایران را مشروع ندانست اما به هر حال برای آنکه آمریکا را آرام کند خرید نفت از ایران را به شدت کم کرد.
حتی چین که آن موقع و امروز خوب ترین مشتری نفت ایران بوده است هم خرید نفت از ایران را محدود کرد. البته علی رغم این چین تحریمهای یکجانبه آمریکا بر علیه ایران را تقبیح کرد و سوگند یاد نمود که با آن مبارزه خواهد کرد.
قطعا برای آمریکا تکرار سناریوی آن روزها دیگر کار چندان آسان ای نیست و تا حدی چالش برانگیز شده است.
”ریچارد نفیو’ از مقام های پیشین وزارت خارجه آمریکا که مجری تحریمهای ایران در دولت اوباما بود و امروز از کارشناسان ‘مرکز سیاست انرژی جهانی’ منسوب به ‘دانشگاه کلمبیا’ است می گوید:’ با این وضع آمریکا امکان دارد مقداری کوتاه بیاید؛ اما نه خیلی زیاد’.
بر سر هندی ها هم داد می زنیم و شاید آنان را هم تحریم کنیم. در حالیکه به احتمال زیاد اثر منفی این فشارها رنجی را بر ایران وارد نخواهد آورد’.
دولت ترامپ می گوید که در این ماجرا مشابه دولت اوباما عمل می نماید و از خریداران نفت ایران قصد دارد که خرید نفت از ایران را یا قطع نمایند یا آن را به شدت کم کنند. پشتوانه قانونی این فشارها هم تهدید به جریمه کردن تمام شرکتهایی است که به تجارتشان با ایران ادامه می دهند. اگر هر شرکت بیگانه با ایران تجارت داشته باشد از دسترسی به بازارهای آمریکا و نهادهای مالی آمریکا محروم خواهد گردید.
دولت ترامپ نیز مثل دولت اوباما شش ماه به شرکتهای بیگانه مهلت داده است تا داوطلبانه درباره قطع و یا کاهش خرید نفت از ایران تصمیم دریافت کنند. ‘ ‘استیون منوچین’ وزیر خزانه داری آمریکا گفته است:’ ما همچنان ضمانتهای اجرایی تبعیت از این قانون را تقویت می کنیم’.
اما برخلاف ادوار گذشته؛ این بار خریداران نفت ایران بطور متحد الشکل بر ضد اغراض آمریکا قد علم کرده اند و علی الظاهر می خواهند از قبول خواست آمریکا طفره بروند ؛ مقابل آن مقاومت کنند و جملگی با آن مبارزه کنند. حتی متحدین آمریکا در اتحادیه اروپا که خریداران با اهمیت نفت ایران می باشند هم امید دارند که ایران را در توافق بدون آمریکا حفظ نمایند. ایران می گوید که منحصرا به شرطی در توافق باقی خواهد ماند که بتواند هنوز نفتش را به فروش برساند.
اما فرض قریب به یقین این است که اگر ایران که اعلام نموده است فعلا در توافق می ماند ؛ در نهایت تصمیم بگیرد آن را رها کند و برنامه اتمی اش را از نو آغاز کند؛ بعضی از کشورها که مقابل تحریمهای آمریکا می ایستند امکان دارد درنهایت بروند سراغ آمریکا و بیشتر از پیش از نزدیک با او کار کنند.
در سال ۲۰۱۲ تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا داوطلبانه خرید نفت از جمهوری اسلامی را تحریم نمودند. سایر کشورها از قبیل ژاپن؛ کره جنوبی ؛ هند هم تحت فشار آمریکا به امید محدود شدن برنامه اتمی ایران , خرید نفت از ایران را قطع کردند. حتی چین که تحریمهای ایران را تقبیح کرده بود و قسم خورده بود که با آن مبارزه می کند خرید نفت از ایران را کم کرد چون قصد داشت که ایران وارد توافق اتمی گردد.
ولوآنکه تهدید آمریکا برای محروم ساختن همه شرکتهایی که با ایران کار می کنند از ورود به بازارهای آمریکا همچنان قوی است؛ اما خریداران نفت ایران شدیدا از دولت ترامپ پشتیبانی نخواهند کرد و با او همکاری باز نخواهند داشت.
دولتهای اروپایی که مجاهدت کردند نگذارند ترامپ از توافق خارج گردد ؛ اعلام نموده اند که برنامه ای برای قطع خرید نفت ایران ندارند و در محافل خصوصی هم بیان می کنند که امید دارند اذن ندهند این اتفاق افتد.
اما به هر ترتیب؛ این واقعیت هم غیرقابل انکار است که شرکتهای خریدار نفت ایران منسوب به بازارهای آمریکا می باشند و انتظار می رود تحت فشار آمریکا وادار گردند میزان خرید نفت از ایران را کم کنند البته نه مثل گذشته، پرشتاب .
شرکت نفتکشهای ‘مرسک’ Maersk Tankers AS دانمارک که بزرگ ترین شرکت کشتیرانی حمل نفت در جهان است ماه پیش اعلام نمود که تعهداتش برای حمل محموله نفت ایران را قطع خواهد کرد و تعداد ثبت توصیه های موجود را هم کم خواهد کرد.
شرکت معظم نفتی ‘توتال’ فرانسه هم سرمایه گذاری در میدان بزرگ گاز طبیعی ایران را متوقف نمود.
شرکتهای ژاپنی و کره ای هم که هردو کشور از متحدین نزدیک آمریکا می باشند علی الظاهر با عداوت درنهایت تسلیم فشار دولت ترامپ خواهند گردید و از او تبعیت خواهند کرد.
اما این بی میلی متحدین آمریکا امکان دارد تمام تلاشهای ترامپ درباره دو مشتری بزرگ نفت ایران دربردارنده چین و هند را مخدوش کند. به اعتقاد بعضی از تحلیلگران امکان دارد یک و یا هردوی این خریداران ، نفت بیشتری از ایران بخرند به ویژه اگر همراه با تخفیف باشد.
چین در ماه آوریل همه روزه ۶۷۱ هزار بشکه از ایران خریداری نمود و هند ۶۰۴ هزار بشکه . هردو کشور ۶۰ درصد از نفت صادراتی ایران را خریده اند که زیادتر از دو برابر نفتی است که کره جنوبی و ژاپن از ایران خریده اند.
در دور قبلی تحریمها؛ هند تحریم نفتی ایران را به رسمیت نشناخت اما درنهایت برای آنکه هدف تحریم دولت اوباما قرار نگیرد به میزان ۲۰ درصد واردات نفت از ایران را کاهش داد. هند جدیدا هم تصریح نمود که تحریمهای یک جانبه آمریکا بر علیه ایران را به رسمیت نمی شناسد.
اما با همه این اوصاف؛ هند هم در سکوت کامل تن به تسلیم شدن در مقابل تقاضاهای آمریکا خواهد داد و این بار خیلی مکارانه تر از قبل این کار را خواهد کرد. هند عمیقا منسوب به واردات نفت خام است و کنترل نرخ بنزین در پمپ بنزین ها را برداشته است. همین اکنون هم بالا رفتن نرخ نفت ضربه ای مستقیم بر استفاده کنندگان هندی وارد آورده است.

دولت هند می گوید که به واشنگتن گفته است که هند برای آنکه خوب تر بتواند به آمریکا کمک کند نیازمند حسن ارتباط با ایران است. هند پشتیبان توسعه بندر با اهمیت ‘ چابهار’ در ایران است. هند و ایران از طریق بندر ‘چابهار’ یک کوریدور تجاری راه اندازی نموده اند که توان دارد یک وزنه تعادل در مقابل نفوذ چین بر پاکستان و افغانستان باشد. که البته این در زمینه اغراض آمریکا در منطقه است.
یک مقام بلندپایه در نخست وزیری هند در این باره گفته است:’ هند در پی آن است که آمریکا بطور کامل وی را از مقرراتش برای منع تجارت با ایران، مستثنی کند و یا دست کم اینکه مشمول پایین ترین سطح کاهش تجارت بشود’.
هند یک متحد رسمی آمریکا مثل کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیست ؛ اما مودی یک ارتباطی قوی با ترامپ برقرار کرده است و دولت ترامپ هم هند را ترغیب کرده است که در افغانستان بازیگری سودمند باشد.
‘ ‘ تانوی مادان’ تحلیلگر مسائل هند در ‘موسسه بروکینگز’ واشنگتن می گوید:’ آنان کاری خواهند کرد که در نهایت ما از همکاری با ایران عقب بکشیم و عرصه را برای ورود چین به میدان باز بگذاریم به ویژه درباره چابهار. اما چالش چین سخت تر است.
بزرگ ترین مشتری نفت ایران قول داده است با تهران کار کند تا هرگز سرمایه گذاری رو به رشد و فعالیت تجاری میان دو کشور مختل گردد. چین ضمنا استفاده از پول ملی خودش ‘یوان’ برای تجارت بین الملل مثل تجارت نفت را هم تشویق می کند. تجارت نفت بطور سنتی به دلار انجام می گردد. چین همین اواخر قراردادهای نفتی اش برای تحویل در ماههای آینده را برطبق ‘یوان’ تنظیم نمود.
امکان دارد چین با پشتیبانی ضمنی اروپا، میزان واردات نفت خود از ایران را بالا ببرد. در آن صورت توافق اتمی سر جایش خواهد ماند، بدون همکاری آمریکا. چون ایران تمام آن نفتی را که توان دارد به کشورهای دیگر به فروش برساند و آنان وادار شده اند نخرند را به چین خواهد فروخت.
”نیکولا کاسارینی’ از اعضاء اندیشکده ‘موسسه امور بین الملل’ در رم جدیدا در یک کنفرانس امنیتی در ‘شانگهای’ چین اظهار کرد: ‘ همه ما منفعت های مشترک داریم که توافق ایران را زنده نگاه داریم’.
اروپام**۱۵۹۱**۱۹۰۸