محمد بن سلمان و حرکت به سوی «تکینگی»/ ایده‌ای خطرناک برای ولیعهد جوان و کشورش
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
محمد بن سلمان برای رسیدن به اهداف خود در طرح بلندپروازانه چشم‌انداز ۲۰۳۰ بر روی تکنولوژی‌ها جدید به ویژه هوش مصنوعی حسابی ویژه باز کرده است و در این راه بر ایده “تکینگی فناوری” “ماسایوشی سان” ژاپنی تکیه کرده است، ایده‌ای که می‌تواند ولیعهد جوان سعودی و کشورش را به سمت آب‌های عمیق و خطرناک هدایت کند.
به گزارش ایسنا، به نوشته پایگاه خبری الجزیره، ماسایوشی سان، کارآفرین، سرمایه‌دار و مدیر ارشد اجرایی ژاپنی که در حال حاضر به عنوان مدیر عامل اجرایی شرکت سافت‌بانک و رئیس هیئت مدیره شرکت اسپرینت فعالیت می‌کند، با ثروت ۲۱.۵ میلیارد دلاری از ثروتمندان مطرح جهان محسوب می‌شود. او همچنین یکی از ماهرترین و باهوش‌ترین فروشندگان جهان نیز هست. سان در سپتامبر ۲۰۱۶ با شاهزاده محمد بن سلمان، معاون ولیعهد وقت ولیعهد کنونی عربستان ملاقات کرد. در پایان نشست ۴۵ دقیقه‌ای، بن سلمان متعهد شد ۴۵ میلیارد دلار از صندوق سرمایه‌گذاری عربستان سعودی (PIF) به صندوق “ویژن” سان منتقل کند. این تقریبا نیمی از ارزش صندوقی است که به بزرگترین صندوق سرمایه‌گذاری جهان بدل شده است.
یکسال بعد، ماسایوشی سان در پاسخ به دیوید روبنستاین، مجری بلومبرگ که از او پرسید که آیا ظرف یک ساعت توانسته پول را از ولیعهد ولیعهد عربستان بگیرد، پاسخ داد. او اینگونه گفت: “خیر، این صحت ندارد. من ۴۵ میلیارد دلار را ظرف ۴۵ دقیقه گرفتم؛ یعنی دقیقه‌ای یک میلیارد دلار.”
هنگامی که روبنستاین پرسید که چگونه این شاهکار قابل توجه را خلق کرده -مطمئنا، در تاریخ فروش مالی بی‌نظیر است- او پاسخ داد که به بن سلمان گفته است: “می‌خواهم هدیه‌ای به شما بدهم، یک هدیه از طرف ماسا، هدیه‌ای یک تریلیون دلاری. خوب، حالا جالب شد. شما ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری می‌کنید، من یک تریلیون دلار به شما خواهم داد.”
محمد بن سلمان، در روندی که برای او لحظه‌ای از احتیاط غیرمعمول بود، روی مبلغ ۴۵ میلیارد دلار به عنوان سرمایه‌گذاری اولیه در صندوق سان توافق کرد. هنگامی که پای ولیعهد سعودی در میان باشد، دیگر نمی‌توانید به خاطر بیاورید که او و دولتش چقدر پول دور می‌ریزند. او همان کسی است که ۵۰۰ میلیون دلار برای یک قایق بادبانی، ۳۰۰ میلیون دلار برای خرید یک کاخ در فرانسه و ۴۵۰ میلیون دلار برای خرید یک نقاشی صرف کرد که بعدا آن را به محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی و حاکم دوفاکتوی امارات متحده عربی داد.
اما ۴۵ میلیارد دلار در ۴۵ دقیقه؟ این واقعا هیجان‌انگیز است. آیا بن سلمان درباره صندوق سان مشاوره اقتصادی گرفت؟ آیا او اصلا دقت کرد؟ شاید نه. او در عوض یک بخش بزرگ از اقتصاد عربستان سعودی را به سمت ایده‌ای به نام “تکینگی فناوری” و به سمت بزرگترین فروشنده این ایده که ماسایوشی سان است، حرکت داد.
فرضیه‌ای وجود دارد که می‌گوید پیشرفت فناوری به گونه‌ای پیش خواهد رفت که روزی هوش مصنوعی از هوش انسانی پیشی گرفته و منجر به تغییرات شگرف یا حتی پایان تمدن بشری خواهد شد. چون توانایی‌های چنین هوشی ممکن است قابل درک نباشند، اتفاقاتی که بعد از “تکینگی فناوری” می‌افتند ممکن است پیش‌بینی ناپذیر باشند. در آن زمان ربات‌ها دیگر به انسان‌ها نیازی نخواهند داشت و ما صرفا موجوداتی عقب افتاده خواهیم بود که جلوی دست و پای ربات‌ها را برای پیشرفت گرفته‌ایم.
تکینگی نقطه‌ای است که هوش مصنوعی (AI) از هوش انسانی پیشی می‌گیرد. سان معتقد است که تا آن لحظه کمی بیش از دو دهه راه مانده است. او روی ثروت قابل توجهش سرمایه‌گذاری می‌کند و روی سرمایه‌گذارانش که بزرگترین آنها عربستان سعودی است. سان می‌گوید در آینده تعداد زیادی از مشاغل را که اکنون توسط انسان انجام می‌شود، به دست ربات‌ها انجام شود و این فقط درباره مشاغل خدماتی خواهد بود. او در مورد پزشکان، وکلا، مهندسین و حتی به جرات می‌توان گفت روزنامه‌نگاران هم صحبت می‌کند.
در “ابتکارعمل سرمایه‌گذاری آینده” که اواخر اکتبر ۲۰۱۷ در ریاض برگزار شد، سان مرحله ایده‌آل برای برداشتن این گامش را تشریح کرد. او بحث کرد که هوش مصنوعی عالی‌ترین ابزار در تاریخ بشریت خواهد بود؛ ابزاری که تمام صنایع را مختل و مجددا تبیین می‌کند. او در حضور مخاطبان با آرامش دلگرم‌کننده‌ای با ردیف‌های خیره‌کننده اعداد بازی می‌کرد.
او پس از یادآوری به آنها که اینشتین دارای آی‌کیو ۲۰۰ بود، درباره آینده‌ای صحبت کرد که هوش مصنوعی اندازه‌گیری شده بر اساس آی‌کیو به ۱۰ هزار خواهد رسید. سان در مورد جهانی صحبت کرد که در آن انسان‌ها با ۱۰ میلیارد ربات با “هوش فوق‌العاده” زندگی می‌کنند و علاوه بر این ممکن است که آنها با یک خنده شرورانه “به ما” بخندند. البته در حال حاضر ظاهرا این سان است که می‌تواند بخندد؛ او بزرگترین تولیدکننده ربات‌های جهان است که اکثر آنها را در چین به فروش می‌رساند.
زمانی که او درباره ولیعهد عربستان صحبت می‌کرد، درباره کسب یک میلیارد دلار در دقیقه اصلا شوخی نکرد. او در عوض این شاهزاده عربستانی را به عنوان یک “ویژنری” معرفی کرد که “در حال حاضر دارای درک و چشم‌انداز (ویژن) است که ظرف ۴۵ دقیقه به سراغش آمد. او گفت “این راهی است که ما دوستی، همکاری و پیوند ذهن ایجاد می‌کنیم.” دقیقا همان نوع ستایشی که بن سلمان می‌خواست که بشنود اما صادقانه باید گفت زمانی که شما ۴۵ میلیارد دلار دریافت کرده باشید کلماتی در مدح و ستایشگری به راحتی جاری می‌شود.
او بدون آنکه درباره بازده گسترده‌ای که در انتظار سرمایه‌گذاران است صحبت کند، تاکید کرد “پول مهم نیست، مهم خوشبختی انسان است. عصر تکینگی این پتانسیل را دارد که برای همه خوشبختی به ارمغان آورد؛ یعنی ۸ میلیارد انسان به صورت مشترک از سیاره زمین با حضور ۱۰ میلیارد ربات هوشمند فراتر از درک ما استفاده می‌کنند.” او گفت: فکر نکنم آنها به ما حمله کنند، ما و آنها در هماهنگ کامل دوست خواهیم شد.
بنابراین، می‌توانیم آسوده خاطر باشیم که این فروشنده تکینگی ما را مطمئن ساخته است که نیازی نیست که با ربات‌هایی که او ساخته است وارد جنگ شویم. از خداوند بابت این شاکریم!
آنکه چندان اطمینان‌بخش نیست، این اندیشه است که حاکم تندرو و اقتدارگرای عربستان سعودی سرنوشت و آینده کشور خود را به سمت سان متمایل کرده است. منتقدانی هستند که به این واقعیت اشاره می‌کنند که سان تمام سرمایه خود را در حباب دات کام در سال ۲۰۰۰ از دست داد. البته سان و حامیانش می‌گویند که نگران نباشید و به جایگاه امروز او نگاه کنید؛ نتیجه سرمایه‌گذاری‌های شگرف درهوش مصنوعی و بخش ارتباطات با تکنولوژی پیشرفته.
با این حال، نوآم چامسکی متفکر و متخصص برجسته آمریکایی عمیقا به پروژه تکینگی شکاک است. او به صراحت آن را “علمی تخیلی” می‌نامد. او در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۳، هوش مصنوعی را به عنوان “تلاش برای برنامه‌ریزی ماشین‌آلات برای نزدیک شدن بعضی جنبه‌های رفتار انسان” توصیف کرد. چامسکی افزود که ۶۰ سال تحقیق و توسعه هوش مصنوعی واقعا به طبیعت اندیشه و سازماندهی عمل نپرداخته است.” مغز محل پیچیده‌ای است که ۱۰ میلیارد نورون دارد. او استدلال می‌کند که “تلاش برای جذب ماهیت هوش انسانی و انتخاب انسانی مشکل بزرگی است که فراتر از محدوده علم معاصر است.”
چنین مخالفت‌هایی برای ولیعهد جوان عربستان البته اهمیتی ندارد. او به صورت عمیقی وارد رویای سان شده است و حتی شهر ۵۰۰ میلیارد دلاری مدرن آینده عربستان به نام «نئوم» را به یک انکوباتور برای پرورش ایده سان بدل کرده است. شهری که به گفته بن سلمان هوش مصنوعی ستون خیمه آن خواهد بود.
اما در دنیای واقعی عربستان سعودی، کمبود مسکن ارزان قیمت وجود دارد که کمبود آن نسبت به جمعیت به بیش از یک میلیون واحد می‌رسد؛ ایجاد شغل‌های معنادار برای جمعیت جوان رو به رشد پادشاهی آل سعود و توانمندسازی موثر بخش خصوصی در حال لنگ زدن است. چشم‌انداز ۲۰۳۰، طرح بلندپروازانه بن سلمان برای بازسازی جامعه و اقتصاد عربستان سعودی، پیش از آنکه بتواند به اهداف بلند خود برسد راهی بس طولانی دارد. تا به الان، آوازهای ماسا سان درگوش ولیعهد جوان خوش صدا بوده است اما در نهایت ممکن است ثابت شود که اینها چیزی جز لحن اغواکننده و دلفریبی که می‌تواند او و کشورش را به سمت آب‌های عمیق و خطرناک هدایت کند، نیست.
