خوب و بد دنیای سینمایی مارول

سینمای ابرقهرمانی و همچنین مجموعه فیلمهای دنیای سینمایی مارول در حال حاضر بی‌‌گمان از پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ترین آثار سینمایی در جهان هستند. فروش‌های بالای یک میلیارد دلاری این فیلم‌ها نشان از محبوبیت اینگونه تولیدات دارند.با اینهمه این محبوبیت و گسترش روزافزون آن کمی تا قسمتی هم برای خانواده‌های آمریکایی و اروپایی و حتی برای ما ایرانی‌ها نگران کننده است.

دنیای سینمایی مارول کودکان را با سوپر قهرمانانی آشنا می‌سازد که در ذهن آنها برای مدتها نقش می‌بندند و در زندگی عادی نیز بدنیال چنین افرادی می‌گردند. از سوی همین فیلم ها شوق اشتیاق و تلاش را برای این کودکان زنده نگه می‌دارند. به دیگر سخن سیتمای ابرقهرمانی و دنیای سینمایی مارول شاید دارد مانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کند.

برای قشر نوجوان و جوان این مهم بیشتر اهمیت پیدا می‌کند. شاید آنها در این سن بیشتر بدنبال رفقایی می‌گردند که زور بازو دارند و شاید کمتر عقل به خرج دهند. بدانیم در دنیای سینمای مارول ما همیشه با خیر و شر روبرو هستیم.

این خوب است که نوجوانان و جوانان تفاوت‌های این دو انگاره را در می‌یابند اما برخی از این آثار چنان جذابیت‌های بصری برای نیروی شر به تصویر می‌کشند که ممکن است آنها را به سمت نیروی شر سوق دهد.

البته این حرفها دلگرانی من است و شاید غلو باشد و شاید هم نه. با این همه بهترین توصیه این است که خانواده‌های ایرانی با دنیای سینمایی مارول آشنا شوند و درباره آنها بدانند. چند نمونه را معرفی می‌کنم:



مرد آهنی (۲۰۰۸) نخستین فیلمی بود که از این مجموعه منتشر شد و فاز اول دنیای سینمایی مارول را کلید زد و با ساخت انتقام‌جویان (۲۰۱۲) فاز اول به پایان رسید. مرد آهنی ۳ (۲۰۱۳) آغازگر فاز دوم مارول بود و این فاز با فیلم مرد مورچه‌ای (۲۰۱۵) به پایان رسید. مارول فاز سوم را با فیلم کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی (۲۰۱۶) آغاز کرد.

این مجموعه، تا سال ۲۰۱۷ پرفروشترین مجموعه فیلم تاریخ و اولین مجموعه فیلم پرفروش سینمای آمریکا بودو همچنین الهام‌بخش شرکت‌های کمیک و کمپانی‌های فیلمسازیدیگر، برای ایجاد یک دنیای مشترک بوده است.

سینمای ابر قهرمانی (Superhero) عمدتا برای تجلیل و روایت از فردی مثبت که دارای قدرت‌های ویژه ای‌است ساخته می‌شود. دنیای سینمایی مارول (Marvel Cinematic Universe) روایت کننده چنین داستان‌هایی است.

ساخت و ساز در ژانر قهرمانی و ابرقهرمانی در ۳ دهه اخیر ثابت کرده که این آثار اگر توسط کارگردانان خلاق ساخته شوند این ژانر حتی می‌تواند به لحاظ منطق سینمایی حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. سری فیلم‌های بتمن ساخته کریستوفر نولان شاهد این مدعا است.

در ژانر قهرمانی بیش از هر مقوله‌ای بحث خوش ساخت بودن و ایفای نقش کاراکترهااست که اهمیت دارد. چرا که داستان در این ژانر اهمیت خود را از دست داده و چشم نوازی باورپذیر؛ بهترین راهکار و احتمالا جزو قوانین نانوشته ژانر شده است.

البته در میان خیل عظیم ابرقهرمانان این روزهای سینما مانند “بتمن”، “سوپرمن”؛ “اسپایدرمن”،”آیرون من”؛ “کاپیتان آمریکا”؛ ”  ایکس من” و چه آنهایی که موردی می‌آیند و می‌روند مثل “دایورجنت” و “لاک پشت‌های نینجا” فرهنگ غالب؛ جهانشمول نیست. با اینهمه فیلم‌های ابرقهرمانی اگر داخل سیاست نشوند می‌توانند فیلم‌هایی با مضامین سطحی و دم دستی جلوه‌گری کنند که اوقات فراغت را فقط پر می‌نمایند.

اما جدیدترین فیلم‌های دنیای سینمایی مارول پلنگ سیاه Black Panther فیلمی در سبک ابرقهرمانی بر پایهٔ شخصیتی به همین نام از مارول کامیکس است. و دیگری جدیدترین سری انتقام جویان نام دارد. مارول استودیوز تهیه‌کنندهٔ آن و استودیو سینمایی والت دیزنی عهده‌دار توزیع آن بوده است.

پلنگ سیاه برای نخستین بار در تاریخ ۲۹ ژانویه ۲۰۱۸ در لس آنجلس به رو پرده رفت. اکران گسترده فیلم از تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۱۸ به صورت سه بعدی و آی‌مکس در ایالات متحده آغاز شد.

پلنگ سیاه با استقبال گسترده منتقدین و تماشاگران همراه بوده‌است.منتقدین قلم داستانی، کارگردانی، تیم بازیگری، طراحی صحنه و لباس، جلوه‌های ویژه و موسیقی متن فیلم را تحسین کردند و آن را در زمره بهترین آثار ابرقهرمانی در تاریخ سینما جای دادند. بسیاری از منتقدین، پلنگ سیاه را بهترین فیلم دنیای بسط یافته مارول دانسته و معتقدند فیلم نه تنها از نظر ویژگی ابرقهرمانی بلکه از نظر فرهنگی نیز بسیار پراهمیت است.

همچنین پلنگ سیاه در گیشه نیز بسیار خوب عمل کرد. فروش فیلم حتی از تصورات مدیران مارول نیز بسیار بالاتر بود. پلنگ سیاه در سراسر جهان ۱/۱۸۳ میلیارد دلار فروخته‌است در حالی که بودجه ساختش ۲۱۰ میلیون دلار بوده‌است. پلنگ سیاه تا به اینجا پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۱۸، نهمین فیلم پرفروش تاریخ ایالات متحده و ۵ امین فیلم پرفروش تمام ادوار تاریخ سینماست.

«انتقام جویان: جنگ بی‌نهایت» که تاکنون و تنها در ۹ روز به رقم فروش ۹۰۰ میلیون دلار سیده انتظار می‌رود تا پایان جمعه (شنبه صبح در نیمکره شرقی) و یا شنبه فروشش را به رقم یک میلیارد دلار برساند. به این ترتیب این فیلم در ۱۰ یا ۱۱ روز یک میلیاردی می‌شود که در هر حال یک رکورد محسوب می‌شود. «جنگ ستارگان: نیرو بیدار می‌شود» دیگر محصول دیزنی که تاکنون عنوان سریع‌ترین فیلم یک میلیاردی شده را در اختیار داشت در ۱۲ روز این جایگاه را کسب کرده بود.