قصه ی تکراری و تلخ نوسانات نرخ ارز

راز ارز
قصه ی تکراری و تلخ نوسانات نرخ ارز را این روزها در کوچه و بازار می شنویم و البته با با انبوهی از سوالات بی جواب نیز مواجه میشویم . اما به راستی چه عامل یا عواملی بر این نوع هرج ومرج پولی کشور تاثیر گذار است؟
در حالی که امروزه با حجم بسیار بالای مبادلات بین المللی و ارتباطات گسترده ی بازرگانی و تجاری فی مابین کشورها مواجه هستیم می توان تاثیر گذاری نوسانات قیمت ارز را در اقتصاد یک کشور به وضوح مشاهده کرد .
مهمترین عامل مطرح شده در تئوری های اقتصادی تعیین نرخ ارز، مقدار عرضه و تقاضاست آنچنان که در خصوص هر کالایی نیز این امر صادق است اما متاسفانه آمار دقیقی در خصوص مقدار ارز موجود در بازار که خود تحت تاثیر عواملی همچون ارزش خالص صادرات و واردات که به ازای هریک، ارز وارد و خارج می شود وجود ندارد گرچه با آمار تقریبی موجود نیز تغییرات چشمگیر و ویژه ای در تراز تجاری کشور رخ داده است به شکلی که بر اساس آمار گمرک پارسال ( سال ۱۳۹۶ ) حدود ۴۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و ۵۴ میلیارد دلار واردات کالا بوده است یعنی ۷ میلیارد دلار تراز تجاری منفی و واردات سال ۱۳۹۶ کشور در مقایسه با سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰ میلیارد دلار رشد داشت. بنابر این قابل پیشبینی است که دولت و بازار به ارز بیشتری جهت خرید اقلام مصرفی جامعه نیاز دارد اما با علم به این موضوع هم سرکشی نرخ دلار به صورت لحظه ای خیلی منطقی به نظر نمی آید.
از طرفی، دیگر عامل پر نفوذ در التهاب بازار ارز، به مسایل روانی بازار و جامعه وابسته است و این مورد بیشترین اثر خود را از سیاست های کلان دولت میگیرد، آنچه که مسلم است دولت تدبیر و امید از ابتدای به روی کار آمدن سعی در بازگرداندن آرامش و اعتماد به بطن جامعه بود و نیز همواره در جهت تقویت روابط بین المللی خود گام برداشته است و البته تا حدودی هم با این هدف گذاری به موفقیت هایی از جمله مهار تورم بیش از ۴۰ درصدی و کاهش آن به حدود ۱۰ درصد، بهبود شرایط کسب و کار در راستای افزایش تولید ناخالص ملی و کنترل نرخ دلار ( به عنوان رایج ترین ارز برای مبادلات بین المللی ) تا همین چند ماه گذشته تا حدود ۳۶۰۰ تومان دست یافته بود. اما آنچه که جای بازبینی و بررسی دقیق تر دارد این است که چه تغییراتی در نظام تصمیم گیری دولت رخ داده است که به این شکل شاهد آشفتگی و هیجانات کاذب اقتصادی در کشور شده ایم و چه عواملی از درون و بیرون کابینه بیشترین نقش را در این موضوع ایفا میکنند .
شاید بهترین و رسا ترین صدا جهت پاسخگویی به این مجهولات سخنان رییس جمهور باشد البته اگر با مصلحت اندیشی و راز ارز
قصه ی تکراری و تلخ نوسانات نرخ ارز را این روزها در کوچه و بازار می شنویم و البته با انبوهی از سوالات بی جواب نیز مواجه میشویم . اما به راستی چه عامل یا عواملی بر این نوع هرج ومرج پولی کشور تاثیر گذار است؟
در حالی که امروزه با حجم بسیار بالای مبادلات بین المللی و ارتباطات گسترده ی بازرگانی و تجاری فی مابین کشورها مواجه هستیم می توان تاثیر گذاری نوسانات قیمت ارز را در اقتصاد یک کشور به وضوح مشاهده کرد .
مهمترین عامل مطرح شده در تئوری های اقتصادی تعیین نرخ ارز، مقدار عرضه و تقاضاست آنچنان که در خصوص هر کالایی نیز این امر صادق است اما متاسفانه آمار دقیقی در خصوص مقدار ارز موجود در بازار که خود تحت تاثیر عواملی همچون ارزش خالص صادرات و واردات که به ازای هریک، ارز وارد و خارج می شود وجود ندارد گرچه با آمار تقریبی موجود نیز تغییرات چشمگیر و ویژه ای در تراز تجاری کشور رخ داده است به شکلی که بر اساس آمار گمرک پارسال ( سال ۱۳۹۶ ) حدود ۴۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و ۵۴ میلیارد دلار واردات کالا بوده است یعنی ۷ میلیارد دلار تراز تجاری منفی و واردات سال ۱۳۹۶ کشور در مقایسه با سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰ میلیارد دلار رشد داشت. بنابر این قابل پیشبینی است که دولت و بازار به ارز بیشتری جهت خرید اقلام مصرفی جامعه نیاز دارد اما با علم به این موضوع هم سرکشی نرخ دلار به صورت لحظه ای خیلی منطقی به نظر نمی آید.
از طرفی، دیگر عامل پر نفوذ در التهاب بازار ارز، به مسایل روانی بازار و جامعه وابسته است و این مورد بیشترین اثر خود را از سیاست های کلان دولت میگیرد، آنچه که مسلم است دولت تدبیر و امید از ابتدای به روی کار آمدن سعی در بازگرداندن آرامش و اعتماد به بطن جامعه بود و نیز همواره در جهت تقویت روابط بین المللی خود گام برداشته است و البته تا حدودی هم با این هدف گذاری به موفقیت هایی از جمله مهار تورم بیش از ۴۰ درصدی و کاهش آن به حدود ۱۰ درصد، بهبود شرایط کسب و کار در راستای افزایش تولید ناخالص ملی و کنترل نرخ دلار ( به عنوان رایج ترین ارز برای مبادلات بین المللی ) تا همین چند ماه گذشته در حدود ۳۶۰۰ تومان دست یافته بود. اما آنچه که جای بازبینی و بررسی دقیق تر دارد این است که چه تغییراتی درنظام تصمیم گیری دولت رخ داده است که به این شکل شاهد آشفتگی و هیجانات کاذب اقتصادی در کشور شده ایم و چه عواملی از درون و بیرون کابینه بیشترین نقش را در این موضوع ایفا میکنند .
شاید بهترین و رسا ترین صدا جهت پاسخگویی به این مجهولات سخنان رییس جمهور باشد البته اگر با مصلحت اندیشی و مماشات آمیخته نشود.
امین شجاع

(مدرس دانشگاه- دبیر حزب ندای ایرانیان شعبه گیلان )