فیلم | دورترین تک‌ستاره جهان از نگاه تلسکوپ فضایی هابل

به گزارش خبرآنلاین، این ستاره دورترین ستاره منفرد معمولی است که تابه‌حال دیده شده و نور مشاهده‌شده از آن، مربوط به زمانی است که فقط ۴٫۴ میلیارد سال از عمر عالم می‌گذشت.

این ستاره دوردست در تصاویری که تلسکوپ فضایی هابل طی آوریل ۲۰۱۶ (فروردین ۱۳۹۵) از خوشه کهکشانی «MACS J1149-2223» ثبت کرده بود، مشاهده شده است. هابل مشغول بررسی ابرنواختر تازه‌ای به نام «رفسدال» بود که به‌لطف همگرایی گرانشی عظیم این خوشه کهکشانی آشکار شده بود؛ اما پژوهشگران ناگهان متوجه منبع نقطه‌ای دیگری در همان کهکشان میزبان ابرنواختر شدند.

بررسی‌های دقیق‌تر نشان داد که این ستاره، ۱۰۰ برابر دورتر از رکورددار دورترین تک‌ستاره معمولی مشاهده‌شده است و در چنین فاصله‌هایی، پژوهشگران فقط می‌توانند انفجارهای ابرنواختری را آشکار کنند. گرانش عظیم خوشه کهکشانی در نقش یک عدسی بزرگ، نور این ستاره را ۲۰۰۰ بار تقویت کرده و به پژوهشگران امکان داده است تا آن را آشکار کنند. (برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید)

پژوهشگران این ستاره را «ستاره همگراشده ۱» یا «LS1» نامیده‌اند. بررسی‌های طیف این ستاره حاکی از آن است که «LS1»، ابرغولی از رده طیفی B است که دمای سطح آن به ۱۱ هزار تا ۱۴ هزار درجه سانتی‌گراد (۲ برابر داغ‌تر از خورشید) می‌رسد، به شدت درخشان است و در نور مرئی به رنگ آبی دیده می‌شود.

خوشه کهکشانی «MACS J1149-2223» در صورت‌فلکی اسد واقع شده و نزدیک به ۵ میلیارد سال‌نوری با ما فاصله دارد. خوشه‌های کهکشانی، مجموعه‌ای از کهکشان‌های ریز و درشت هستند که بزرگ‌ترین ساختارهای پرجرم عالم را تشکیل می‌دهند. انباشت ماده معمولی و ماده تاریک، جاذبه گرانشی عظیمی را به همراه دارد که سبب می‌شود بافتار فضازمان در اطراف آن‌ها تاب بردارد و در عملکردی شبیه به عدسی محدب، پرتوهای نور اجرام دوردست را تقویت کنند. این پدیده که نخستین بار به دست آلبرت اینشتین در نظریه نسبیت عام توضیح داده شد، «عدسی گرانشی» یا «همگرایی گرانشی» نامیده می‌شود.

جالب این‌جاست که در اکتبر ۲۰۱۶ (مهر ۱۳۹۵)، پژوهشگران توانستند تصویر دومی را از همین ستاره در جای دیگری از محدوده خوشه کهکشانی ببینند. پرتوهایی که تصویر دوم را شکل داده‌اند، مسیر طولانی‌تری را در پدیده همگرایی گرانشی طی کرده‌اند؛ البته این احتمال مطرح است که جسمی متحرک، مسیر پرتوهای نور را برای تشکیل این تصویر سد کرده بود و پس از مدتی از مقابل آن کنار رفته است.

منبع: پایگاه اینترنتی تلسکوپ فضایی هابل

۵۴۵۴