رفتار جنسی ایرانیان زیر ذره‌بین: وقتی متخصصان هم واژگان سکسولوژی را اشتباه به کار می‌برند

به گزارش خبرآنلاین و به نقل از سیناپرس، سلامت جنسی، به‌عنوان حالت و وضعیت فیزیکی، عاطفی، ذهنی و اجتماعی مرتبط با جنسیت و امور جنسی تعریف می‌شود و صرفا به معنای نبود بیماری، اختلال و یا ضعف در آن امور نیست. امروزه این اجماع وجود دارد که سلامت جنسی با میزان رضایت‌مندی و سطح کیفیت عمومی مرتبط با سلامت، ارتباط درهم‌تنیده‌ای دارد. محققین معتقدند سلامت جنسی به شکل جدی در ارتباط با رفتار جنسی است و می‌تواند در یک طیف سالم تا کاملا ناسالم بروز نماید. این رفتار همانند سایر رفتارهای انسان متأثر از دانش و نگرش وی نسبت به مسائل جنسیتی و جنسی است.

لازمه رفتار جنسی سالم، برخورداری از دانش جنسی صحیح، برخورداری از نگرش مناسب و کسب مهارت‌های رفتاری لازم و متناسب با سن است. اهمیت رفتار جنسی سالم از چند زاویه قابل‌تأمل و حائز اهمیت است و شاید مهم‌تر از همه آن باشد که سلامت جنسی در حفظ، استحکام و تقویت بنیان خانواده نقش بسزایی دارد. رفتار جنسی، مفهومی چندوجهی است و عوامل متعددی بر نوع، شکل و حدود رفتار جنسی تأثیر می‌گذارند. این عوامل از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوتند؛ لذا یکی از عوامل مهم و مؤثر بر رفتار جنسی افراد، ساختار فرهنگی-اجتماعی جامعه‌ای است که افراد در آن زیست می‌کنند.

اگرچه طی سال‌های اخیر، این موضوع از سوی محققان جامعه ما موردتوجه بیشتری قرار گرفته است، اما اطلاعات چندانی درباره بدنه دانش بومی فعلی در این زمینه وجود ندارد؛ لذا پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی و پژوهشکده علوم شناختی، به مرور مطالعات موجود در حوزه رفتار جنسی در ایران به‌طور موضوعی پرداخته‌اند.

جزئیات تحقیق

در این پژوهش و در جست‌وجوی انجام‌شده، کلیه مقالات مداخله‌ای، توصیفی-تحلیلی، مورد-شاهدی و مروری بررسی شدند. محدودیتی از نظر گروه‌های سنی و جنسی در جست‌وجوی انجام‌شده لحاظ نشد و مقالات جست‌وجوشده پس از مطالعه عنوان، چکیده و کلیدواژه توسط ۵ محقق از نظر موضوعی دسته‌بندی شدند.

کلیه مقالات بررسی‌شده اعم از مقالات فارسی و انگلیسی به سه حیطه زیست-پزشکی، روان‌شناختی و جامعه‌شناختی تقسیم‌بندی شدند و مطالب موردنیاز از آن‌ها استخراج شد.

با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، می‌توان گفت که برخلاف تصور عمومی، میزان پژوهش‌ها و مقالات به‌چاپ‌رسیده در حوزه رفتار جنسی در کشور، قابل‌توجه بوده و نشان‌دهنده درک محققین ایرانی از ضرورت پرداختن به این حوزه است؛ بااین‌حال، چند نقد عمده به پژوهش‌های انجام‌گرفته وارد است.

خانم دکتر فاطمه زراعی، عضو هیئت‌علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و همکاران پژوهشی ایشان دراین‌باره می‌نویسند: «ازجمله نقدهای وارد به این مطالعات، به کار بردن واژگان تخصصی سکسولوژی به‌اشتباه به‌جای یکدیگر بوده که نشأت‌گرفته از ضعف اشراف محققان به این علم دانشگاهی است».

این محققین می‌افزایند: «نکته قابل‌تأمل دیگر در بررسی مستندات موجود، این موضوع بود که عمده مقالات بر زندگی جنسی افراد متأهل تمرکز داشت و مقالات محدودی بر رفتار جنسی در سایر مقاطع زندگی انسان پرداخته بودند. همچنین تعداد قابل‌توجهی از مقالات، زیستی-پزشکی بودند؛ این در حالی است که رفتار جنسی را بنا بر ماهیت و ریشه اصلی آن‌که مفهومی همه‌جانبه و جامع است، باید چندبعدی و به‌صورت زیستی-روانی-اجتماعی در نظر گرفت».

زارعی و همکارانش اعتقاد دارند: «یافته‌هایی که در این پژوهش‌ها منعکس شده‌اند، حاکی از وجود مستندات نسبتا خوبی در حوزه رفتار جنسی در کشورمان است. قوت این مستندات از دو زاویه زیست-پزشکی و روان‌شناختی است. این در حالی است که ساختار فرهنگی-اجتماعی یک جامعه نقش بسزایی در تعیین نوع، چگونگی و حدود تظاهرات رفتار جنسی دارد».

این محققین پیشنهاد داده‌اند که بررسی رفتار جنسی از منظر جامعه‌شناختی و با تأمل بیشتر بر نقش عوامل فرهنگی-اجتماعی بر رفتار جنسی در ایران بایستی بیشتر موردتوجه محققین قرار گیرد تا از این راه، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، طراحی و اجرای مداخلات بومی و مبتنی بر فرهنگ با هدف تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جنسی گروه‌های مختلف سنی و جنسیتی به شکل بهتری انجام شود.

این یافته‌ها در نشریه «پایش» وابسته به پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی منتشر شده است و می‌تواند برای کمک به برنامه‌ریزی، طراحی و انجام مطالعات جامعه‌شناسی بومی مبتنی بر رویکرد ارتقای سلامت جنسی در کشور به کار گرفته شوند.

۵۴۵۴