بزرگ‌ترین قربانی نقص در سیستم شاپرک
یکی از اهداف توسعه بانک‌های الکترونیک، شفاف شدن فرآیندهای مالی و البته سرعت گرفتن تراکنش و جابجایی پول بوده که همیشه دغدغه اصلی صاحبان کسب و کار به ویژه کسب‌وکارهای آنلاین در شرایط فعلی اقتصادی است. جدا از PSPها که همواره دغدغه افزایش تعداد تراکنش‌های خود و به تبع آن در اختیار گرفتن سهم بزرگ‌تری از تعداد کل تراکنش‌ها را دارند، استارت‌آپ‌های حوزه فین‌تک سخت مشغول تغییر عادات بانکی سنتی و شیوه جابه‌جایی پول به ساده‌ترین و امن‌ترین شیوه ممکن هستند و در کنار این دو بخش، تعداد زیادی از استارت‌آپ‌ها اساس کار خود را بر پایه پرداخت آنلاین قرار داده‌اند. به ویژه استارت‌آپ‌هایی که دارای حجم تراکنش بالا و با گردش نقدینگی زیاد در قالب تراکنش‌های خرد هستند. سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا سیستم شاپرک تراکنش‌های مالی را به یک‌مرتبه در روز و آن هم با زمان تراکنش خارج از ساعت اداری تغییر داده است؟ و این‌که سرنوشت قرار دادن سرعت‌گیر بر سر راه کسب‌وکارهایی که ذات آنها به حرکت و سرعت بالا وابسته است، چه خواهد بود؟ آن هم زمانی که همه سازمان‌ها، ارگان‌ها و دستگاه‌های عمومی و دولتی خود را حامی فضای استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین معرفی می‌کنند، تا آنجا که سهم قابل توجهی از اشتغال زایی را برای این حوزه از کسب و کار در نظر گرفته‌اند!
اگرچه این حرکت می‌تواند به بانک مرکزی در کنترل حجم نقدینگی بازار به‌خصوص در ماه‌های پایانی سال کمک بسیاری کند، اما آثار مخرب این حرکت بر کسب‌وکارهای مبتنی بر خرید و فروش خرد به ویژه در فضای آنلاین در کوتاه و میان مدت کم نخواهد بود.
جدا از سوالاتی که در رابطه با مواردی از قبیل چگونگی تخصیص سود بانکی در بازه زمانی کسر پول از حساب مبدا تا تسویه شاپرک و سایر موارد مشابه وجود دارد، آنچه که حساسیت این موضوع را بیشتر می‌کند، سیاست سعی و خطای اتخاد شده از سوی بانک مرکزی است که می‌تواند در فضای بانکی ایران ایجاد حس ناامنی کند و نقدینگی موجود در چرخه بانکی را به بازارهای کاذب سوق دهد.
اگرچه در سایر کشورها همواره انتقال پول بین بانک‌های مختلف بیش از یک روز زمان می‌برد، اما مقایسه ایران با کشورهای دیگر به دلیل نرخ سود بانکی متفاوت و مدل برخورد بازار با وجود نقد امکان‌پذیر نیست. علاوه بر آن، ایران در حال توسعه زیرساخت‌های کسب‌وکار در حوزه‌های مختلف است و این فعالیت‌ها نیازمند حمایت دولت در جهت ایجاد محرک‌های متعدد برای جذب بازار خرده‌فروشی به استفاده از زیرساخت‌های بانکی است، نه آنکه برای خروج نقدینگی از چرخه بانکی و افزایش حجم پول نقد در بازار ایجاد انگیزه کند.
آینده از آن بازار دیجیتال خواهد بود و سیستم بانکی ایران چاره‌ای جز ایجاد بستر مناسب برای این توسعه ندارد. بانکداری ایران نیازمند بهبود روش‌های پیشین خود با در نظر داشتن اهداف تعیین شده در راستای رشد اقتصادی است، نه اخذ تصمیماتی این‌چنینی که روند روزمره بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. باید در نظر داشت که به زودی فین تک‌ها از راه می‌رسند و با ایجاد پلتفرم‌های منعطف، سریع و شفاف، از تاثیر آنها بر کنترل مدل گردش وجود در بازارهای خرده فروشی، علی الخصوص آنلاین، خواهند کاست.
* کارشناس تجارت الکترونیک
۳۵۲۲۵
