۱۳ پیشنهاد فرهنگستان علوم پزشکی به رئیس جمهور برای کنترل کرونا

تدبیرشرق/سید علیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی در نامه‌ای به رئیس جمهور، بیان داشته است: با عنایت به شیوع ویروس کووید ۱۹در کشور، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران در جهت پیشگیری ویروس کرونا اقداماتی را پیشنهاد کرده است که امید است در کنار زحمات شبانه روزی کادر درمان تحقق پذیرد: با ارائه پیشنهاداتی، خواستار اعمال تدابیر لازم برای کنترل کرونا در کشور شد.

در متن این نامه آمده است: با گذشت بیش از ۹ ماه از همه گیری کووید ۱۹ در کشورمان به رغم اقدامات صورت گرفته توسط مسئولین، متاسفانه شاهد شیوع گسترده و فزاینده این بیماری و افزایش مرگ و میر مردم عزیز و صاحبان حرف بهداشتی درمانی در کشورمان هستیم.

این در حالی است که طبق تحقیقات، گزارشات و آمارهای بین‌المللی کشورهایی همچون چین، تایوان، ژاپن، نیوزلند، سنگاپور، استرالیا، ویتنام، کره جنوبی و آلمان و…در طول این مدت در مقابله با کورونا توانسته‌اند بسیار موفق عمل کنند.

موفقیت این کشورها برخاسته از اقداماتی از سوی دولت‌ها و رعایت ملت‌ها، همچون اعمال محدودیت‌های فراگیر و رعایت قاطعانه مقررات، انسداد مرزهای کشور و حتی تردد بین استان‌ها، رعایت بهداشت و شیوه نامه‌های بهداشتی و رصد کردن هوشمندانه تماس افراد با یکدیگر بوده است. متاسفانه آنچه که ما در کشور شاهد هستیم، عدم موفقیت کامل در اجرای برنامه‌های فوق است.

در ابتدای شیوع کووید ۱۹، فرهنگستان علوم پزشکی با توجه به تجارب چند دهه اخیر در کشور، پیشنهاد ذیل را ارائه کرد که متاسفانه بصورت موثر عملیاتی نگردید. اکنون نیز پس از گذشت ۹ ماه از همه گیری کووید ۱۹ و رصد نظام سلامت کشور، مجددا تاکید می‌شود در کنار زحمات ایثار گرانه و شبانه روزی کادر درمانی، موفقیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مدیریت بیماری ناشی از ویروس کرونا، فقط از طریق مشارکت گسترده شبکه‌های بهداشتی درمانی در نقاط مختلف شهری و روستایی امکان‌پذیر است.

شبکه‌های بهداشتی درمانی تاکنون برای جمهوری اسلامی ایران برکات زیادی داشته است. بهبود بسیار سریع شاخص‌های بهداشتی در دهه ۶۰ که همزمان با جنگ تحمیلی بود و موجب تحسین محافل بین المللی نظیرسازمان جهانی بهداشت ویونیسف گردید.

استمرار بهبود شاخص‌های سلامت، حتی بعد از آن دوران طلایی، هرچند با سرعت کمتر باز هم مدیون وجود شبکه بهداشتی درمانی کشور وتلاش بهورزان و کارشناسان زحمتکش این مجموعه بوده است. حتی در بحران‌های غیر قابل پیش بینی جنگ تحمیلی مانند حملات شیمیایی دشمن به شهرها و روستاها، عملا ثابت شد که وجود شبکه‌های بهداشتی درمانی موثرترین سیستم منسجم برای مدیریت مصدومین شیمیایی بوده است.

به علاوه به دلیل نقش بسیار ارزشمند شبکه بهداشتی درمانی در طول جنگ تحمیلی، کشور با هیچگونه همه گیری بیماری‌های واگیر روبرونشد؛ به طوری که مدیرکل وقت یونیسف اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران، تنها کشوری است که در طول جنگ نه تنها با هیچگونه همه گیری مواجه نشده، بلکه بر عکس توانسته در زمان جنگ شاخص‌های بهداشتی خود را بهبود بخشد.

فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران همچون کارشناسان دلسوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتقد است که گسترش، تعمیق وتکمیل شبکه بهداشتی درمانی در کل کشور، زیر بنای اجرای سطح‌بندی خدمات، استفاده کامل از پزشک خانواده و اجرای سیستم ارجاع و بهره‌برداری صحیح، مقتدرانه و با تمام وجود از پدیده منحصر به فرد ادغام آموزش پزشکی در نظام سلامت و عامل مهم و اساس، در جهت پاسخگوکردن آموزش وپژوهش پزشکی به نیازهای جامعه ونیز تحقق عدالت در سلامت، کاهش هزینه‌ها و تحقق اقتصاد مقاومتی در نظام سلامت خواهد بود.

با توجه به اینکه نقش شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور در مدیریت همه گیری اخیر چشمگیر بوده و مورد تقدیر سازمان جهانی بهداشت هم قرار گرفته است و با توجه به این که آن دسته از کشورهای صنعتی و ثروتمند که از تعداد تخت‌های بیمارستانی خیلی بیشتر و تجهیزات پزشکی بسیار فراوان‌تر برخوردارند ولی از شبکه بهداشتی درمانی محروم بوده و سرمایه‌گذاری لازم بر اقدامات منسجم در جهت پیشگیری نکرده‌اند، الان از بیشترین آمار ابتلاء و تلفات اپیدمی ویروس کورونا رنج می‌برند، به علاوه تاکید می‌شود به توصیه و دستور مقام معظم رهبری در ارتباط با استفاده هر چه بیشتر از نظام شبکه بهداشتی درمانی و گسترش عاجلانه آن توجه ویژه گردد.

یعنی به جای تکرار همان اشتباهات کشورهای صنعتی (امریکا و اروپای غربی) که تمرکز بر درمان بیماران بستری است، اصل را بر تمرکز بر فعالیت‌های پیشگیرانه و مراقبت‌ها و خدمات سرپایی گذارده و مراکز بهداشتی درمانی شهری را هر چه بیشتر و فراگیر‌تر گسترش داده و بر ارتباط شبکه‌ای آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد. تا از سرگردانی مردم و هجوم به بیمارستانها، انتشار بیشتر ویروس و بالا رفتن هزینه‌ها و موارد مرگ و میر جلوگیری شود.

با توجه به مطالب پیش‌گفت و عملکرد ۹ ماه گذشته لازم است اقدامات زیر در اسرع وقت انجام پذیرد:

۱. تقویت، توسعه و تعمیق هر چه سریع‌تر نظام شبکه بهداشتی درمانی بر اساس اصل محله محوری مشتمل بر: همراهی فعالیت‌های موثر بر مولفه‌های اثر گذار بر سلامت (SDH)، تامین نیروی انسانی، تجهیزات و منابع مالی مورد نیاز.

۲. توسعه کمی و کیفی مراکز ارائه خدمات سرپایی به ویژه مراکز منتخب ۲۴-۱۶ساعته بر اساس نیاز محله‌ها. برخورداری از جامعیت خدمات ضروری مورد نیاز مانند انجام گسترده تست تشخیص ابتلاء به ویروس کورونا بطور رایگان. همچنین آموزش و پیگیری فعال اطرافیان مواردی که تست آن‌ها مثبت است، تامین اقلام دارویی تائید شده برای خدمات سرپایی، به نحوی که هزینه‌ها برای مردم قابل تحمل باشد.

تلاش برای جلوگیری از مراجعات بی‌مورد و بیش از حد به مراکز درمان بستری و تاکید هر چه بیشتر بر مراقبت در منزل (Home Care) همراه با نظارت لازم.

۳. انجام پرداخت‌های معوقه کارکنان شبکه‌های بهداشتی درمانی.

۴. اقدام فوری به منظور پوشش بیمه پایه سلامت برای افرادی‌که فاقد هر گونه پوشش بیمه هستند و رایگان کردن بیمه برای افراد زیر خط فقر.

۵. استفاده و سازماندهی نیروهای داوطلب آموزش دیده محله (سفیران و داوطلبان سلامت، بسیج، هلال احمر، روحانیت، تشکل‌های مردم نهاد و غیره) به منظور تقویت نظام مراقبت فعال، افزایش دانش و آگاه‌سازی مردم در زمینه پیشگیری از کووید-۱۹، پیگیری افراد مثبت و ایجاد هماهنگی برای شناسایی محل‌های مناسب جهت اقامتگاه‌های موقت غیر خانگی برای مبتلایان شناسایی شده.

۶. تامین منابع و توزیع وسیع تست‌های تشخیصی.

۷. تشخیص زودرس موارد مشکوک و در اختیار بودن تست برای اطرافیان بصورت رایگان و برقراری نظام مراقبت و پیگیری مواردی که با بیماران در تماس بوده‌اند.

۸. جمع آوری کمک‌های مردمی و خیرین و توزیع بسته‌های حمایتی معیشتی بر اساس نیازها و اولویت‌های محله.

۹. اهتمام و تعهد در اتخاذ و اجرای تصمیمات مرتبط با محدودسازی خصوصا مناطقی که دارای بروز و شیوع بالا هستند.

۱۰. ایزوله خانگی با نظارت تیم‌های بهداشتی محله و نیز پیش بینی اقامتگاه‌های موقت غیر خانگی برای بیماران شناسایی شده.

۱۱. تشدید فعالیت‌های خدمات بهداشت محیط به منظور نظارت و کنترل مراکزتهیه و توزیع مواد غذایی، فاصله‌گذاری فیزیکی و ضد عفونی کردن اماکن بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی.

۱۲. اعمال مدیریت قاطع، واحد و هماهنگ در همه سطوح برای اجرای برنامه بسیج محله و خانوار محور با تولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مشارکت حداکثری نهادها و سازمان‌های موثر مانند ستاد کل نیروهای مسلح، بسیج جامعه پزشکی، وزارت کشور، وزارت صمت، رفاه و ارتباطات، روحانیت و…

۱۳. تقویت و بهبود نظام ثبت اطلاعات و اعتبار بخشی داده‌ها و رصد هوشمندانه موارد مثبت.

لازم به ذکر است که توسعه، تقویت و تکمیل هر چه سریع‌تر شبکه بهداشتی درمانی کشور برای مقابله با این همه گیری و بحران‌های مشابه ومنازعات بیولوژیک احتمالی آینده، ضروری و بلکه حیاتی است.

مجددا تاکید می‌شود این فرصت طلایی که کاملاً در راستای کنترل وضعیت بحرانی فعلی و در عین حال کاهش نیاز به هزینه‌های کمرشکن درمان بستری و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی، برخورد با تحریم‌های ظالمانه و تحقق عدالت در سلامت جامعه است را باید مغتنم شمرد و همگی در تحقق هر چه سریع‌تر اقدامات ذکر شده مجدانه بکوشیم.