سه درس عاشورایی اباعبدالله(ع) که کمتر به آن اشاره می‌شود

تدبیر شرق_ سامان‌صابریان*: سخنران‌ها و منبری‌ها در بیان مطالب و سوگواری‌ها برای دهه محرم بیشتر به شجاعت، قدرت سخت و جنگ‌آوری کاروان کربلا اشاره می‌کنند و درباره قدرت نرم و سه درس مهم حضرت سیدالشهدا(ع) در کربلا کمتر بیاناتی دارند.

نخستین درس سالارشهیدان تلاش عزتمندانه برای دوری از جنگ‌آوری و ریختن خون مسلمین بود که مربوط است به بخشی از گفتار ایشان با فرستاده‌های عمرسعد در ابتدای ورود ایشان به کربلا بعد از آنکه از اوضاع نامردان کوفه خبردار شدند. امام(علیه السلام) به فرستاده عمرسعد فرمود: «یا هذا بَلِّغْ صاحِبَکَ عَنِّی اِنِّی لَمْ اَرِدْ هذَا الْبَلَدَ، وَ لکِنْ کَتَبَ إِلَىَّ أَهْلُ مِصْرِکُمْ هذا اَنْ آتیهُمْ فَیُبایَعُونِی وَ یَمْنَعُونِی وَ یَنْصُرُونِی وَ لا یَخْذُلُونِی فَاِنْ کَرِهُونِی اِنْصَرَفْتُ عَنْهُمْ مِنْ حَیْثُ جِئْتُ»؛ (از طرف من به امیرت بگو، من خود به این دیار نیامده‌ام، بلکه مردم این دیار مرا دعوت کردند تا به نزدشان بیایم و با من بیعت کنند و مرا از دشمنانم بازدارند و یاریم نمایند، پس اگر ناخشنودند از راهى که آمده ام باز می‌گردم.این درس سالار شهیدان به آن معناست که خون مسلمین حرمت دارد و با عملیات‌های فریب، پافشاری بر تصمیمات نامبارک و این دست داستان‌ها نباید سبب ریختن خون مردم شد وگرنه همه به دلاوری و شهامت خاندان علی(ع) ایمان دارند.

درس دوم، بزرگ‌منشی و دوری ایشان از کینه‌ورزی در برابر شخصیتی مانند جناب “حر” بود؛ فردی که راه بر خاندان پیامبر(ص) بست و عرصه تنگ کرد ولی زمانی که فهمید راه را اشتباه رفته بدون آنکه تخریب شخصیت شود امام(ع) او را در آغوش گرفت. امام(ع) نه تنها با برخوردهای صلبی سبب ریزش نشدند بلکه از این رویش حداقلی نیز استقبال کردند. این درس نیز مبنای کرامت و رحمانیت امام(ع) است که به دور از کینه‌توزی‌ها و خودمحوری‌ها یکی از بزرگترین عوامل تواب دشمن را به آغوش خود می‌گیرد بدون آن‌که وی و خاندان او را به خاطر اشتباه یا قصور تخریب، نابود و تکفیر کند.

و اما درس سوم، موضوع اهمیت حق‌الناس بود که ایشان در گفتارهای آخر با یاران به آن‌ها گوشزد می‌کنند که هر کس حق‌الناسی بر گردن دارد برود و در کربلا نماند! این درایت اباعبدالله(ع) برای فهماندن و ترویج این نکته است که اگر حتی در رکاب فرزند رسول الله(ص) نیز شهید بشوید نباید حق‌الناس بر گردن داشته باشید و این یعنی یکی از اوجب واجبات حقوق عامه است که بسیاری به آن توجه ندارند و تنها ساز خود را می‌زنند و به دنبال تراوشات ذهنی خود هستند و برای مردم جایگاهی قائل نیستند.

امیدواریم آن‌هایی که تریبون در اختیار دارند به این نوع اعمال و رفتار و کردار سیدالشهدا(ع) و قدرت نرم ایشان نیز اشاره کنند تا مردم امام سوم شیعیان را چند وجهی بشناسند و بدانند که ایشان فضایل رفتاری خود را در عاشورا به شکل‌های مختلف به رخ کشیدند و فقط رشادت‌ها در عرصه جنگ سخت و هنرهای رزمی از ایشان به یادگار نمانده است.