آخرین خبرهاملی

میرزایی که در کاشان بافته شد و سر از حراجی های لندن درآورد

تدبیرشرق/همان زمان که آرمان های میرزا کوچک خان جنگلی در (۱۱آذر سال ۱۳۰۰ خورشیدی) در کوه های تالش یخ می بست، یک شاعر و مدیحه سرای کاشانی گره به گره قامت میرزا را در محرابی از گل و بوته و مزین به سروه های خودش می بافت.

اما فرشی که با تمثال میرزا و پنهان از عوامل حکومت رج به رج بالا می رفت، از حراجی های لندن سر درآورد. تا اینکه در سال ۱۳۷۳ خورشیدی یک ایرانی مقیم استرالیا- که دانش آموخته صحنه سازی تئاتر از آکادمی هنرهای زیبای فلورانس است- فرش را از حراجی تهیه و به مجموعه فرش های ایرانی خود اضافه کرد.

 

«جوادعلی کرکی»، این فرش را به دیگر فرش های مجموعه خود اضافه می کند با این هدف که به ایران بازگرداند.

این مجموعه دار فرش های نفیس ایران، در گفتگو با گیلان مصور اظهار کرد: بنده فرش های نفیسی با طرح چهره و باغ ایرانی خریداری کرده ام. با اینکه از ۱۷ سالگی از ایران خارج شده ام، ولی عاشق فرهنگ و تاریخ و تمدن زادگاهم هستم و به کرات به ایران سفر کرده ام.

جوادعلی کرکی افزود: هدف من این بود که این فرش دیگر از ایران خارج نشود و به همین دلیل در دهه ۱۳۷۰ یک بار در موزه فرش ایران به نمایش گذاشته شد تا امکان دیدن آن برای همه مردم باشد. همان زمان یک مجموعه دار آمریکایی قصد خرید فرش را به قیمت ۲۰ هزار دلار داشت ولی بنده نفروختم تا فرش در ایران بماند.

وی ضمن تشریح جزییات هنری این فرش گفت: من در پرتره این فرش، یک ویژگی خاص دیدم. و آن انسانیتی که در صورت میرزاست در صورتش یک حالت خیلی زیبا ویک حالت مردانگی حتی یک لبخند دیدم که شاید شما هم در چهره ببینید. بنظرمن طراح این فرش بسیار ماهر بوده و درک می کرده آن چیزی که ملامحمود می خواسته چیست.

این دانش آموخته هنر ادامه می دهد: آنگونه که در بالای تصویر بافته شده، فرش در کارخانه و یا بهتر بگوییم کارگاه «ملامحمود مدیحی» بافته شده است. ملامحمود، از فرش بافان کاشان بود و در عین حال شاعر و مدیحه سرایی که بخاطر علاقه اش به میرزا، اشعاری را در وصف این آزادیخواه سروده و دور تا دور این فرش بافته است.

وی با اشاره به مقاله دکتر علی حصوری که در مجله فرش دست بافت ایران، در بهار ۱۳۷۷ منتشر شده است، اظهار کرد: این پژوهشگر فرش ضمن بازخوانی اشعار که در مقاله منتشر شده، شخصیت ملامحمود و سال بافت را هم تخمین زده است. ملامحمود در سال ۱۲۵۸ خورشیدی در کاشان متولد شده و اشعار زیادی از بزرگان ایران را در حفظ داشت و قالیچه را در کارگاه خودش و با نظارت خودش بافته است. از نظر من این طور بنظر می رسد که ملامحمود شیفته میرزا بوده و طراحی زبده و بافنده ای هنرمند را انتخاب کرده و خود بسان یک کارگردان سینما، تمام مراحل طراحی و تا رنگ پشم و نخ و بافت را نظارت و کارگردانی کرده است. دکتر حصوری سال بافت را بین ۱۲۸۸ تا ۱۲۹۹ خورشیدی تخمین زده است.

کرکی همچنین گفت: اهمیت این قالیچه بجز جنبه های تکنیکی و هنری،آزادی روایتگری در بافت آن است یعنی همزمانی این دو واقعه( مرگ انسان از یک سو و آفرینش اثری با شمایل او از سوی دیگر) نشان از عظمت بزرگی و حتی جسارت سفارش دهنده یعنی ملامحمود دارد. کمتر دست بافتی را سراغ دارم که چنین آزادی در روایتگری را به تصویر کشیده باشد. تصویر میرزا کوچک خان با لباس رزم در میان صحنه ای که یادآور سرزمین سر سبز گیلان است و شعرهایی در سه حاشیه که همگی در ستایش این بزرگوار است، شاهدی است که این قالیچه با تار و پود عشق به میرزا به عدالت خواهی و دلاوری وی بافته شده است.

وی تصریح کرد: بنظر من ملامحمود با بافت این قالیچه و ایجاد نقش تمام قد میرزا و با اشعار دور تا دور، دینِ خود را در مقام انسانی و حق طلبی میرزا در نقطه دیگر از سرزمین ادا کرده است.

انتخاب رنگهای گیاهی و هارمونی زیبا و دلنشینی را بین رنگ و سوژه بوجود آورده است. رنگ رزی این قالیچه خاص بوده که در سایر دست بافته های کاشان دیده نمی شود.

مالک فرش میرزا کوچک خان جنگلی، با ابراز تاسف از عدم حضورش در مراسم رونمایی فرش به دلیل بعد مسافت و مشکل کاری عنوان کرد: با وجود تلاش فراوان برای حضور در مراسم رونمایی که ۲۶ اردیبهشت و به همت موزه فرش ایران برگزار شده بود، متاسفانه نتوانستم در مراسم حاضر شوم و امیدوارم بتوانم در مقطع دیگری افتخار دیدار فرهیختگان را داشته باشم.

عصر روز گذشته، ۲۶ اردیبهشت ماه۱۳۹۷، به مناسبت هفته میراث فرهنگی از این فرش نفیس در موزه فرش ایران رونمایی شد. شعار جهانی امسال « موزه های تراپیوسته رویکردهای نو، مردمان نو» نامگذاری شده است. و با این شعار فرشی که در کاشان و با تمثال یکی از رهبران مبارز گیلان بافته شد و سر از لندن درآورد در نمایشگاه ففرشی که پیوند کاشان و گیلان نامگذاری شد، رونمایی گردید.

دکتر توفیق هاشم پور سبحانی، استاد ادبیات فارسی، در مراسم رونمایی از این فرش نفیس، از هویت ایرانی گفت که نمود آن در آثار هنری ما اعم از متون ادبی و دست بافته های هنری نمود یافته است.

وی اشعار دور تا دور این فرش را قرائت نمود و اظهار کرد: هرچند که برخی ابیات این فرش سروده های سعدی است اما بخش قابل توجهی از اشعار دور فرش، سروده های ملا محمود می باشد و از بازخوانی اشعار می توان میزان عشق و علاقه وی را به میرزا کوچک خان جنگلی درک کرد.

بخصوص ابیاتی که می گوید:

ای دوست دل منه تو بر این تنگنا به خاک/ دنیا نیرزد که پریشان کنی دلی

و یا: انصاف می دهم که گلستان روزگار/ ناورده بود یار بدین رنگ و بو گلی

نادیده روزگار چنین نامور یلی/ خدمت تمام کرده به ایرانیان تمام

 

همچنین در این مراسم، دکتر سروش اکبرزاده ، دبیر اجرایی سلسله همایش های نهضت جنگل در رشت، نیز پیرامون اهداف و آرمان های این جنبش مردمی به رهبری میرزا کوچک جنگلی سخنرانی کند.

اکبرزاده، رئیس مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان به فعالیت های مشروطه خواهی میرزا کوچک به همراهی دیگر مجاهدان فاتح گیلانی گفت: میرزا کوچک جنگلی بزرگترین نماد هویتی ما گیلانیان است و چند سالی است که به همت مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان، در سالروز شهادت میرزاکوچک خان، همایش هایی برگزار می شود.

وی جنبش جنگل را تلاش دوباره میرزای مشروطه خواه برای حرکت های اصلاحی توصیف کرد و ادامه داد: بعد از شکست مشروطه میرزا سعی کرد در قالب کوچکتر همین حرکت اصلاحی را در جنگلهای گیلان آغاز کند. میرزا بر این باور بود اگر در کل کشور نمی تواند تغییرات مبتنی بر قانون ایجاد کند، در گیلان الگویی برای مبارزه با استعمار و استقلال کشور ایجاد نماید.

 

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا